Bilinçli tüketici misiniz?
TMMOB Gıda Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 2.Başkanı Celal Selçuk Esen, “Ağaç yaşken eğilir. O yüzden bilinci çocukken kazandırmalıyız” diyor
Tüketici olarak pazara ya da markete gittiğimizde alış veriş yaparken nelere dikkat etmeliyiz. Aldığımız gıdaların güvenilir olup olmadığını nerden anlayabiliriz. Bu sorulara tezgâhların ya da rafların arasında cevaplar arıyoruz. Soruların ise tek bir cevabı var. O da bilinçli bir tüketici olmak. Biz de sizler için bilinçli gıda tüketicisi nasıl olunur sorusunu Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Gıda Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 2.Başkanı Celal Selçuk Esen’e yönelttik.
Bilinçli gıda tüketicisi olmak için nelere dikkat edilmeli?
Marketten ve pazardan alınan ürünlerin son kullanma tarihine bakılmalı. Alınan ürünün ambalajında şişik ya da bombe varsa o ürün alınmamalı. Ürünün içindekiler kısmına bakılmalı. Alışverişte en son dondurulmuş ürünler satın alınmalı. Bu ürünler en kısa sürede dondurucuya konulmalı. Satın alınan ürünün son kullanma tarihi geçmemiş olsa da ambalajı açıldığında üründe renk değişikliği ve koku varsa ürün tüketilmeden iade edilmelidir. Alerjik bir durum varsa ona göre ürün seçilmeli. Çocuğa bisküvi ya da kraker alındığı zaman da son kullanma tarihine bakılmalı. Sebze ve meyve iyice yıkanmalı. Yiyebileceğiniz kadar gıda yemek yapımında kullanılmalı.
AMBALAJLI GIDALAR TERCİH EDİLMELİ
Bilinçli bir tüketici hangi gıdaları tercih etmeli?
Gıda Mühendisleri Odası olarak kontrollü ve korumalı olduğu için ambalajlı gıdaları öneriyoruz. Sebze ve meyve haricinde bütün gıdaların ambalajlı olarak alınması gerekir. Un ile süt de buna dahil. Örneğin, süt önemli bir konu. Oda olarak sokak sütüne karşıyız. Mümkünse sütün ısıl işlemden geçerek ambalajlı bir şekilde tüketilmesi taraftarıyız. Sütün hayvandan sağılma aşaması, sağıldıktan sonra içine girdiği kazan, kazanın tüketiciye kadar geldiği ulaşım koşulları önemli. Kazan soğutmalı sistemle mi geldi ya da yollarda toza toprağa maruz kaldı mı? Bunlar önemli sorular. Eğer sütün kaynağı ve taşınma koşulları biliniyorsa alınabilir. Ama günümüz koşullarında İstanbul gibi yoğun nüfuslu yerlerde bu koşulları yaratmak zor. O yüzden sütten gerekli minerallerin ve vitaminlerin alınması hem de herhangi bir sağlık sorunu ile karşılaşılmaması için ambalajlı sütleri öneriyoruz.
“BOL SUYLA YIKAYIN”
Gıdaları nasıl kullanmalı ve saklamalı?
Et ve süt ürünleri buzdolabında muhafaza edilmeli. Pişmiş gıdalar hemen tüketilmeli. Eğer sonra tekrar tüketilecekse de buzdolabında kalmalı. Bir defa tüketilecek kadarı ısıtılmalı. Gıdaların temizliğinde suyun dışında bir şey kullanılmamalı. Sebze ve meyveler doğranmadan önce bol suyla yıkanmalı. Böylece vitamin kaybı olmaz. Küflenmiş gıdaların özellikle salça ve yoğurdun küflü kısmı atıldıktan sonra da yenmemeli. Özellikle iç metal yüzeyi aşınmış, çizilmiş ve kararmış konserve kaplarında bulunan gıdalar tüketilmemeli. Yumurtalar, yıkanmadan buzdolabına konulmalı, gerekiyorsa pişirilmeden önce yıkanmalı. Patates karanlık, serin ve kuru yerlerde saklanmalı. Filizleri oluşan patatesler tüketilmemeli. Ambalajlı gıdalar daha kontrollü ve güvenli dedik ama bilinmesi gerekenler de var. Ambalajlı bir ürün olan salçanın kavanozunu, salça bittikten sonra kullanmak istiyorsanız çok iyi temizlendiğinden emin olmalısınız. Yoksa kullanmamalısınız. Özellikle plastik ambalajlar, gıda saklamak için kullanılmamalı.
Bilinçli olmamak hangi hastalıklara yol açabilir?
Bilinçli tüketici olmazsak sağlımızdan olabiliriz. Vücudumuzun direnci azalır. Bakterilerden kaynaklı ishal ve zehirlenme gibi olumsuz durumlar yaşanabilir. Bundan dolayı ürünlerin ambalajına bakmalıyız. Sebze ve meyveyi iyice yıkamalıyız. Gıdaların pişirme ve saklama koşullarına dikkat etmeliyiz.
“BİLİNÇ ÇOCUKKEN KAZANDIRILMALI”
Çocukların bilinçli bir tüketici olması için ne gibi çalışmalar yapıyorsunuz?
Oda olarak ilköğretim okullarında ve anaokullarında bilinçli gıda tüketimi seminerleri düzenliyoruz. Üniversitede gıda mühendisliği bölümünü okuyan öğrenciler bu seminerleri veriyor. Bu seminerlerde ayrıca bilgilendirici broşürler de dağıtıyoruz. Seminerlerde nasıl kahvaltı edilirden başlayarak, dışardan bir ürün alırken nelere dikkat edileceğine kadar pek çok bilgiyi anlatıyoruz. Ağaç yaşken eğilir. O yüzden bilinci çocukken kazandırmalıyız. Bu bakımdan gıda tüketimi hakkındaki bilgileri okullarda vermeyi önemsiyoruz. Çocuklar bu bilgileri anneleriyle ve babalarıyla, aileler de komşularıyla paylaşıyor. Bu şekilde toplum bilinçleniyor.