Kadıköy’de bulunan Gelişim Tıp Laboratuvarları, bünyelerinde de yapılan COVİD-19 antikor testleri ve bağışıklık ölçümü hakkında merak edilenleri gazetemiz okurları için yanıtladı

03 Temmuz 2020 - 13:59

A ⁺ A^- Yazdır

- Antikor nedir ve ne işe yarar?

Antikor, vücudun kendisine yabancı olarak gördüğü antijenlere karşı, vücudun oluşturduğu savunma mekanizması sonucu oluşan bir yanıt niteliğindedir. Antijene karşı, koruma amaçlı oluşan protein yapısındaki maddelere antikor denilmektedir. Bunlar da, IgM ve IgG yapısındadır. Covid-19 infeksiyonunda, Covid-19 virüsü antijeni, buna karşı vücutta oluşan IgG ve IgM yapısındaki maddeler de antikoru temsil etmektedir.

- Antikor yanıtı ne kadar sürede oluşur?

Covid-19 virüsü vücuda girdikten itibaren, genelde 10-15 günde, buna karşı koruma amaçlı IgM yapısında antikorlar ortaya çıkmaktadır. 15 günden itibaren de IgG yapısında antikorlar ortaya çıkmaktadır.

- Antikor yanıtını ölçen testler hangileridir?

Şu anda, bu amaçla dünyada kullanım alanına girmekte olan çok sayıda test bulunmaktadır.

Bunları başlıca şu gruplarda toplayabiliriz.

Hızlı (Rapid) Antikor Testleri

Bunlar, genelde 15 dakika içinde sonuç alınabilen testlerdir. Bazıları hem IgM ve IgG’yi birlikte, bazıları da IgM ve IgG’yi ayrı ayrı belirlemektedirler. Bunlar genelde miktar tayini yapmamakta, POZİTİF veya NEGATİF olarak sonuç vermektedirler.

Bu grup testler kısa sürede sonuç vermesine rağmen, duyarlılıkları yüksek değildir. Duyarlılıklarının %65-%70’lerde olduğu söylenebilir.

Gerçekte pozitif olan vakaları kaçırabildikleri, bazen de yanlış pozitif sonuç verdikleri gözlenmektedir. Genelde, tarama amaçlı kullanılmaktadırlar.

Piyasada, çoğunlukla bu testler kullanılmaktadır.

ELISA Yöntemiyle Antikor Testleri

ELISA yöntemi, tanıda çoğu infeksiyon hastalığı tanısı için iyi bir yöntemdir. Covid-19 infeksiyonu tanısı için de, ELISA yöntemiyle antikor testleri yeni yeni üretilmiş bulunmaktadır.

Dünya Sağlık Örgütünün yaptığı Covid-19 antikor testleri duyarlılık karşılaştırmasında, en yüksek duyarlılığı ortaya koyan testler, farklı markalardaki ELISA testleri olmuştur.

ELISA yöntemiyle Covid-19 antikor testleri, her laboratuvarda yapılmamaktadır. Bu testler için ELISA cihazları bulunması gerekmektedir. Ayrıca, çalışma ve değerlendirme prosedürü uzmanlık gerektirmektedir. Bu nedenle, ileri altyapısı bulunan laboratuvarlarda yapılmaktadır.

İyi Covid-19 ELISA testlerinin duyarlılığı (sensitivite) %98 olarak bildirilmektedir.

Daha doğru bir Covid-19 Antikor Testi araştırması için, ELISA yöntemi önerilebilecek durumdadır.

Konfirmasyon (Doğrulama) Testleri

Yeni olarak, şüpheli ve arada bulunan Covid-19 antikor test sonuçlarının doğrulanması ve netleştirilmesi amacıyla, Konfirmasyon (Doğrulama) testleri üretilmiş durumdadır.

Bu testler, ELISA temelli olup, virüsün 3 antijenine, 2 antijenine ve nükleokapsidine karşı ayrı ayrı geliştirilen antikorları ortaya koyarak, daha belirgin bir sonuç üretmektedir.

Arada kalınan şüpheli vakalarda, Konfirmasyon testleri önerilmektedir.

- Covid-19 infeksiyonu geçiren herkeste antikor oluşuyor mu?

 Teorik olarak, bir infeksiyon geçirildikten sonra, kişi eğer halen hayatta kalabilmiş ise, geçirilen hastalığa karşı antikor oluşarak, bağışıklık gelişmesi gerekir.

Covid-19 yeni tanınan bir infeksiyon olduğu için, bu süreç henüz netlik kazanmamıştır.

Ancak, bizdeki sınırlı verilere göre, daha önce PCR ile Covid-19 infeksiyonu geçiren bazı hastalarda, antikor oluşumunun gerçekleşmediği gözlenmektedir.

Yani, bazı hastaların infeksiyona karşı antikor oluşturmadığı, ya da oluşturamadığı söylenebilecek durumdadır.

- Covid-19’a karşı oluşan antikorlar koruyuculuk sağlıyor mu?

Eğer yeterli düzeyde IgG niteliğinde antikorlar oluşmuş ise, infeksiyona karşı koruyuculuğun geliştiğini söyleyebiliriz.

- Oluşan antikorlar kaybolabilir mi?

Normalde, çoğu infeksiyonda oluşan antikorlar, ya ömür boyu kalıcıdır ve koruyuculuk sağlamaktadırlar, ya da uzun yıllar koruyuculuk sağlamaktadırlar.

Covid-19 infeksiyonunda, geçen kısa süredeki gözlemlerimiz, başlangıçta oluşan antikorların, bazı kişilerde birkaç ay içinde düşmeye başladığı ve negatif sınırlara doğru gerilediği yönündedir.

Bu durum, yeni verilerle zaman içinde daha netlik kazanacaktır.

- Önce antikor oluşmuş, sonra negatife dönmüş kişilerde koruyuculuk olur mu?

Normalde, IgG niteliğinde antikorlar oluşmuş, ancak bir süre sonra IgG seviyesi düşerek negatife dönmüş kişilerde, koruyuculuğun da kaybolduğu söylenebilir.

Ancak bu durum, Covid-19 infeksiyonu için henüz çok belirli değildir. Bu durumdaki kişilerde, virüsle tekrardan infekte olma durumunda, vücudun antijeni tanıma mekanizması harekete geçerek, hızlı şekilde antikor düzeyini yükseltebilir ve koruyuculuk oluşabilir.

İnfeksiyon henüz yeni olduğu için, bu durumu önümüzdeki süreçte göreceğiz.

- Önümüzdeki periyotta antikor testleri gerekli olacak mıdır?

Görünen o ki, Covid-19 infeksiyonu kolay kolay yakamızı bırakmayacağa benziyor. Neredeyse hiçbir ülkede, infeksiyon sıfırlanmamış durumdadır. Ayrıca, yaz ile birlikte Kuzey Yarımkürede kısmen azalma seyrine girerken, kış ile birlikte Güney Yarımkürede adeta patlama niteliğinde yükselmektedir.

Muhtemelen, bizde de Ekim-Kasım aylarından itibaren, tekrardan yükseliş görülebilir. Bu nedenle, antikor testleri de sıklıkla gerekecek ve bağışıklık durumunun ortaya konulması yararlı olacaktır.

- Testlerde aranması gereken kalite kriterleri neler olabilir?

Şu anda, dünyanın değişik ülkelerinde çok sayıda test piyasaya sürülmektedir.

Bizce en iyi kriter, kullanılan testlerin CE-İVD (İnVitro Diagnostik) yani, insan örneklerinde tanı amaçlı kullanım belgesine sahip olmasıdır. CE-İVD onayı olan kitlere güven duyulabilir. Bu tür belgesi olmayan test kitleri için güvence verilmesi kolay değildir.