Gıda fiyatları artıyor, İstanbulluların alım gücü düşüyor!
BİSAM tarafından hazırlanan rapora göre dört kişilik bir aile için açlık sınırı 16 bin 646, yoksulluk sınırı ise 57 bin 578 lira oldu. İPA’nın mart ayı barometresinin sonuçlarına göre ise katılımcıların yüzde 58,7’si indirime giren gıdaları tercih etme sıklığının arttığını söylerken ekonomik sebeplerle gıda çeşidini azaltanların oranı yüzde 97,8 oldu
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) 2018 yılında yayınladığı rapora göre dünya genelinde gıda fiyatları düzenli olarak düşerken, Türkiye’de gıda fiyatları düzenli olarak artıyor. Türkiye'de gıda enflasyonunun TÜFE'den yüksek olması dar gelirliler başta olmak üzere milyonlarca kişiyi olumsuz etkiliyor. DİSK/Birleşik Metal-İş Sınıf Araştırmaları Merkezi (BİSAM) tarafından hazırlanan Mart 2024 dönemine ait “Açlık ve Yoksulluk Sınırı” araştırmasının sonuçları da bunu destekler nitelikte. Araştırma,TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) harcama gruplarına göre endeks rakamları, 2003 yılı madde fiyatları ile İstanbul Halk Ekmek, zincir market cari ay internet fiyatları ve BİSAM Beslenme Kalıbı üzerinden gerçekleştirildi. Araştırmanın sonuçlarına göre dört kişilik bir aile için açlık sınırı 16 bin 646 TL’ye, eğitim, sağlık, barınma, eğlence, ısınma, ulaşım gibi giderler ile birlikte bir ailenin yapması gereken harcama tutarı olan yoksulluk sınırı ise 57 bin 578 liraya ulaştı. Bu oran tek başına yaşayan bir kişi için ise 26 bin 517 lira olarak tespit edildi.
GÜNLÜK HARCAMA 550 TL!
Günlük harcamalarda Mart 2024’te en yüksek maliyet grubunu 172 TL ile süt ve süt ürünleri grubu oluşturdu. Et, tavuk ve balık grubu için yapılması gereken minimum harcama tutarı ise 124 TL oldu. Sebze ve meyve için yapılması gereken günlük harcama tutarı ise 125 TL’ye ulaştı. Yapılan hesaplamalara göre harcamalarda süt ve süt ürünlerinin payı yüzde 31 ile en yüksek paya sahip oldu. Et, yumurta ve kuru baklagiller grubunun payı yüzde 28,8 ile ikinci sırada yer aldı. Sebze ve meyvenin harcamalar içindeki payı yüzde 22,6 oldu.
YÜZDE 59’U İNDİRİMİ BEKLİYOR
Ekonomik sebepler nedeniyle İstanbulluların gıda tercihleri ve alışveriş alışkanlıkları da değişti. Katılımcıların yüzde 58,7’si indirime giren gıdaları tercih etme sıklığının arttığını söylerken ekonomik sebeplerle gıda çeşidini azaltanların oranı yüzde 97,8 oldu. Katılımcıların yüzde 59,1’i geçen seneye göre satın aldığı gıda çeşidinin azaldığını söylerken yüzde 85,3’ü kırmızı et, yüze 43,3’ü beyaz et, yüzde 33,7’si süt ve süt ürünü çeşitlerinde satın aldığı gıda çeşidinin azaldığını belirtti. Katılımcıların yüzde 36,8’ine göre gıda alışverişlerinde ilk dikkat edilen özellik ürün fiyatı oldu.
YÜZDE 40’I ASGARİYİ ÖDEYEBİLİYOR
Enflasyon artışı vatandaşların ödeme gücünü de olumsuz etkiliyor. İPA’nın 2024 yılının Mart ayına dair hazırladığı İstanbul Barometresinin sonuçlarına göre kartı kullananların yüzde 48’i aylık kredi kartı borcunun tamamını, yüzde 33,9’u ise borcun asgari tutarını ödeyebildiğini söyledi. Yüzde 5,4’ü asgari tutar ile borcun tamamı arasında bir miktarda, yüzde 4,1’i asgariden az miktarda ödeme yapabildiğini belirtirken, katılımcıların yüzde 8,6’sı ise kredi kartı borcunu hiç ödeyemiyor.Araştırmaya göre İstanbulluların neredeyse yarısı kıt kanaat geçiniyor. Mart ayında katılımcıların yüzde 17,9’u bazı ödemeleri yapamadığını ve borca girdiğini, yüzde 13,7’si aslında pek geç geçinemediğini kaydederken, yüzde 47,4’ü kıt kanaat geçinebildiğini, yüzde 21’i ise geçinebildiğini ve kenara da para koyabildiğini belirtti.
TARIMI TERK EDENLER ARTIYOR
İstanbul Planlama Ajansı’nın “Gıda fiyatları krizi: Neden Şimdi, Neden Yine? raporuna göre ise göre, küresel gıda fiyatları son 30 yılın tarihi zirvesine ulaştı ancak Türkiye son birkaç ay içerisinde dünya genelinden çok daha yüksek gıda fiyatları artışına tanık oluyor. Rapora göre Sosyal Güvenlik Kurumu’na kayıtlı sigortalı üretici sayısı 497 bin iken, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın tarımsal destek sağlamak için üye olmayı şart koştuğu ‘Çiftçi Kayıt Sistemi’ne göre 2 milyon 111 bin üretici ve Ziraat Odaları kayıtlarına göre 3 milyonu aşan üretici bulunuyor. ÇKS verilerine göre, kayıtlı üretici sayısı 2003’ten bu yana yüzde 25 azaldı. SGK’ya kayıtlı üretici sayısı ise 2009 yılında 1 milyon 16 bin iken bu yıl ilk defa 500 binin altına düşerek Şubat 2022 itibarıyla 497 bin olarak açıklandı.