Akademik bir çalışmaya göre Kadıköy’de özel hastaneler ana ulaşım akslarında bulunurken, kamu hastaneleri iç kesimlerde yer alıyor. Bazı mahallelerde yalnızca özel hastaneler varken, bazı mahallelerde ise hiçbir sağlık kurumu yok

11 Mart 2025 - 15:13

A ⁺ A^- Yazdır

Modern tıp okullarının açıldığı ve modern tıp eğitiminin başladığı gün olarak kabul edilen 14 Mart 1827 tarihinden esinlenerek, 1919 yılından itibaren 14 Mart günü Türkiye’de her yıl “Tıp Bayramı” olarak kutlanıyor. Türkiyeli sağlık çalışanları bu özel günü kutlarken bir yandan da sistemdeki sorunları anımsatma aracı olarak değerlendiriyorlar.

Biz de 14 Mart vesilesiyle sağlık sisteminin temellerinden olan hastaneleri odağımıza alıyoruz bu haberde. Rehberimiz akademik bir çalışma; Özlem Paylan’ın Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Kentsel Dönüşüm ve Planlama Programı’nda, Doç. Dr. N. Hülya Berkemen danışmanlığında hazırladığı yüksek lisans tezi.  “Sağlık Politikalarının Mekânsal Planlamaya Yansıması İstanbul Metropoliten Alanı / Kadıköy (1980-2022 dönemi)” başlığını taşıyan tezde, İstanbul Metropoliten Alanı’nda (kentin sadece tarihi ve merkezi ilçelerini değil, şehrin banliyölerini, gelişen yeni yerleşim bölgelerini de içeriyor) sağlık tesislerinin dağılımı, yer seçimleri, sağlık donatı alanları, Türkiye’nin 1980-2022 süreci sağlık politikaları kapsamında irdeleniyor.

PANDEMİDE HASTALAR ÖZELE YÖNELDİ

Tezde 1980’li yıllardan itibaren günümüze kadar olan süreçte kamunun sağlık politikalarına özelleştirme politikaları da eklenerek, özel hastane yatırımlarının desteklendiği anımsatılarak, “Birinci basamak sağlık kurumları olan Aile Sağlık Merkezleri’nin özellikle 2000’li yıllardan itibaren mahalle ölçeğine kadar ulaşılabilir olması, üst seviye hastanelerde yığılmaları önlemesi bakımından en önemli uygulamalar arasında. Ancak ikinci ve üçüncü basamak kamu sağlık kurumlarında gerek sağlık personelinin yetersizliği, gerek nüfus büyüklüğü kapsamında yeterli sağlık biriminin bulunmaması nedeniyle doktor randevusu almak giderek zorlaşmakta, nicelik olarak daha fazla sayıda olan özel hastanelere gitmek teşvik edilmekte. Bu süreç pandemi döneminde daha da hız kazandı.” tespitinde bulunuluyor. 

(2020’de açılan Göztepe Prof. Dr. Süleyman Yalçın Şehir Hastanesi)

HASTANE SAYISI ARTIYOR AMA...

Teze göre İstanbul Metropoliten Alanı’nda kamu ve özel sağlık kurumları dağılımları şöyle: 

• Kamu ve özel hastanelerin toplamı; batı yakasında 158 adet (%62.69) doğu yakasında 94 adet (%37.3) oranında,

• Kamu hastanelerinin sayısı batı yakasında 64 adet (% 59.81), doğu yakasında 43 adet (% 40.18) oranında,

• Özel hastanelerin sayısı batı yakasında 94 adet (% 64.82), doğu yakasında 51 adet (%35.17) oranında,

• Doğu ve batı yakasında toplam kamu hastaneleri 107 adet (%42.46), özel hastaneler 145 adet (%57.54) oranında bulunuyor. 

Teze göre İstanbul Metropoliten Alanı’nda kamu ve özel hastane sayıları ilçeler arası farklılıklar gösteriyor; bazı ilçelerde yığılmalar olurken, bazı ilçelerde az sayıda bulunuyor. Doğu yakasında en çok Kadıköy ve Üsküdar’da, batı yakasında ise Şişli ilçelerinde ikinci ve üçüncü basamak hastaneler yoğun olarak bulunuyor. 

Tezde, “1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı (2009 TT.) Raporu’nda İstanbul Metropoliten Alanı’nda hastane sayısının 190 adet olduğu; 2022 yılı ile kıyasladığımızda 252 hastane olduğu tespit edilmiştir. Bu oran 13 yılda 62 adet hastane artışı, yani yılda 5 adet hastane artışı olmaktadır. Bu artışa gerçekte ihtiyaç olup olmadığı, hangi ilçelerde hastane sayılarının ve hangi basamak ya/ya da çeşit hastanelerin artırılması gerektiği araştırılarak, ihtiyaca göre açılması gerekmektedir. İhtiyaç olmadan açılan her kurum kentlerde yaşanan kalabalık, trafik, kaos, otopark, ulaşım vd. birçok sorunu beraberinde getirmektedir.” deniliyor.

12 MAHALLEDE HİÇ SAĞLIK TESİSİ YOK

Kadıköy’e daha yakın perspektiften bakan tezde, ilçedeki 7 kamu ve 8 özel hastane ele alınıyor. Buna göre Kadıköy’deki 21 mahallenin 9’unda kamu ve/veya özel hastaneler bulunuyor. Özel hastaneler D-100 (E5) yolu, metro, metrobüs, Marmaray, İETT vb. ulaşım araçları ve bunların kesişim noktaları ele alınarak; özellikle ana ulaşım akslarında yer alırken; kamu hastaneleri ise daha iç kısımlarda bulunuyor. Tezde bu durumla ilgili “Özel hastaneler ana ulaşım akslarında konumlanıp, daha kolay ulaşılabilmektedir. Ekonomik durumu belirli bir seviye ve üzeri insanlar özel hastaneye gitmekte ve özel hastanelerden herkes hizmet alamamaktadır.” yorumunda bulunuluyor. 

Tezdeki verilere göre Acıbadem, Feneryolu, Kozyatağı ve Zühtüpaşa mahallelerinde sadece özel hastaneler bulunmasına karşın; Bostancı, Caddebostan, Caferağa, Dumlupınar, Fenerbahçe, Fikirtepe, Göztepe, Hasanpaşa, Osmanağa, Rasimpaşa, Sahrayıcedit ve Suadiye mahallelerinde ise ne kamu hastanesi ne de özel hastane bulunuyor. Tezde, “Bölgede yakın periferdeki hastanelerin kapasiteleri, yatak sayıları, kişi başına düşen doktor sayıları kamu ve özel sektör ayağında ayrı ayrı değerlendirilerek; bölgedeki ihtiyaca göre kamu ve özel sağlık kurumları ihtiyaca göre açılması/ kapasitelerinin artırılması gerek.” önerisinde bulunuluyor.