Kanser riskini azaltmak için HPV aşısı gerekli!
HPV enfeksiyonunun rahim ağzı kanseri riskini artırdığına dikkat çeken Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Nilgün Tandoğan, “Kanser riskini azaltmak için HPV aşısı yaptırmak, düzenli olarak smear taramalarına devam etmek gerekir” diyor
Kadınlarda en sık görülen kanser türleri arasında rahim ağzı kanseri ikinci sırada yer alıyor. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre rahim ağzı kanseri nedeniyle her yıl 300 binin üzerinde kadın ölüyor. DSÖ, 17 Kasım’da yaptığı açıklamada ise son yıllarda sağlık imkanlarının korona virüsü ile mücadeleye aktarılmasından dolayı rahim ağzı kanseri tedavilerinde yetersiz kalındığına dikkat çekti.
Rahim ağzı kanserine dikkat çekmek ve farkındalık yaratmak amacıyla belirlenen “Ocak- Rahim Ağzı Kanseri Farkındalık Ayı” vesilesiyle Kadıköy Belediyesi Dr. Rana Beşe Sağlık Polikliniği Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doktor Nilgün Tandoğan ile görüştük.
-
Rahim ağzı kanseri tanısı nasıl konur?
Rahim ağzı, rahmin vajina ile birleşen alt bölümüdür. Bu bölgedeki hücreler enfeksiyonlara özellikle HPV (Human Papilloma Virüs) gibi çeşitli etkenlere maruz kalarak ileride kansere dönüşebilecek anormal hücreler haline dönüşebilirler. Tedavi edilmezse kanser hücreleri rahim ağzından çevre dokulara, lenf bezlerine ve uzak organlara yayılarak ilerler. Bu hücrelerdeki değişiklikler kansere dönüşmeden önce PAP smear taramaları ile erken saptanabilir. Kolposkopi ile biyopsi yapılarak tanı konur. Bu hücrelerin yerleştiği rahim ağzının koni şeklinde çıkarılması ile tanı kesinleştirilir ve hastalığın erken tanısı gerçekleştirilerek daha ağır ameliyatların yapılması önlenebilir.
“KARIN AĞRISI, HALSİZLİK...”
Erken tanı için bir test var mıdır?
Evet. Rahim ağzı kanserini taramak için en sık kullanılan test PAP testidir. (“PAP smear” olarak da adlandırılır) Ayrıca “İnsan papilloma virüsü” (Human Papilloma Virus, HPV) adı verilen bir virüs için de test yapılabilir. HPV enfeksiyonu rahim ağzı kanseri riskini çok artırmaktadır. Bu testler için jinekolojik muayene sırasında spekulum adı verilen rahim ağzını görmemizi sağlayan alet kullanarak küçük bir fırça ile rahim ağzı hücrelerinden örnek alınır. Patoloji uzmanı, PAP test ile örneklenen hücrelerin anormal olup olmadığını değerlendirmek için mikroskop altında inceleme yapar.
HPV testi için sıvı, laboratuvarda test edilir. PAP testte hücrelerde anormallik varsa kolposkop adı verilen servikal dokuları büyüten bir cihaz ile rahim ağzındaki dokular daha ayrıntılı değerlendirilir ve şüpheli bölgelerden biyopsi alınarak tekrar patolojik inceleme gerçekleştirilir. Bazen rahim ağzında kanser olmayan, ancak anormal olan ve kansere dönüşme riski yüksek olan hücreler görülebilir. Bu kanser öncüsü hücrelerin bulunduğu dokular çıkarılabilir veya bu hücrelerin zamanla kansere dönüşüp dönüşmediklerini tespit etmek için tekrarlayan smearler ile takip edilir.
Rahim ağzı kanserinin belirtileri nelerdir?
Rahim ağzı kanseri başlangıçta çok fazla bir belirtiye neden olmayabilir. Genellikle adet dönemleri dışında lekelenme, cinsel ilişkide kanama, ağrı, kanlı akıntı ile belirebilir. İlerlemiş ise vajinal akıntı, karın ağrısı, bacak ağrısı, halsizlik, iştahsızlık olabilir. Bu belirtiler kanser dışı başka hastalıklarda da görülebildiği için periyodik muayeneler ve tarama testleri çok önemlidir.
HPV AŞISI VE DÜZENLİ SMEAR TESTİ
-
Rahim ağzı kanseri nedenleri ve risk faktörleri nelerdir?
Son yıllarda HPV (Human Papilloma Virus) enfeksiyonunun rahim ağzı kanserinin en önemli nedeni olduğu kabul edilmektedir. Erken yaşta cinsel ilişkiye başlamak, fazla partner sahibi olmak, prezervatif kullanmadan cinsel ilişki HPV enfeksiyonu riskini çok artırmaktadır. Bunun yanı sıra sigara içmek, zayıflamış bağışıklık sistemi, bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullanımı rahim ağzı kanserini artıran risk faktörleri olarak kabul edilmektedir. HPV virüsünün 100'den fazla tipi vardır. Rahim ağzı kanseri için yüksek riskli olan HPV virüsü tipleri (özellikle HPV16-18) anormal hücre gelişmesine neden olmakta ve bu anormal hücreler ilerleyen dönemde kansere dönüşebilmektedir. Rahim ağzı kanseri riskini azaltmak ve erken tanı için HPV aşısı yaptırmak ve düzenli olarak aksatmadan smear taramalarına devam etmek gerekir
-
Rahim ağzı kanseri nasıl tedavi edilir?
Uygun tedavi büyük ölçüde kanserin evresine, yaşa ve diğer sağlık sorunlarına bağlıdır. Rahim ağzı kanseri evresine göre tedavi edilir. Öncelikle kanserin ne kadar yayıldığını öğrenmek için evreleme yapılır. Erken evre kanserlerde öncelikle cerrahi tedavi uygulanır. Evresine göre farklı ameliyat türleri uygulanabilir. Genç yaşta çocuk sahibi olmak isteyen kişilerde erken evrelerde rahim korunarak sadece rahim ağzı çevresi ve vajina üst kısmı çıkarılabilir. Bu ameliyat Radikal Trakelektomi ameliyatı olarak adlandırılır. Rahim ağzı, rahim ve vajinanın üst kısmının alınması, lenf nodüllerinin çıkarılmasına ise Radikal Histerektomi denir.
İleri evre kanserlerde önde mesane arkada rektum (son bağırsak) gibi çevre organların da çıkarıldığı ekzanterasyon ameliyatı yapılabilir. Radyasyon tedavisinde kanser hücreleri öldürülür. Kanser bölgesine ışın tedavisi uygulanabilir. İlerlemiş evre kanserlerde önce radyoterapi uygulanabilir. Bazı vakalarda cerrahi tedavi sonrası da radyoterapi tedavisi verilebilir.
Kemoterapi, kanser hücrelerini öldüren veya büyümelerini durduran ilaçlar için kullanılan tıbbi terimdir. Rahim ağzı kanseri ileri evre tedavisinde genellikle radyasyon tedavisi ile beraber kemoterapi de uygulanabilir. Tedavi sonrası düzenli takip gerekir. Tedaviden sonra kanserin tekrarlayıp tekrarlamadığını araştırmak için takip testleri yapılır. Takipte PAP testleri, görüntüleme yöntemleri (MR, CT, PET) kullanılabilir. Zamanında ve uygun tedavi ile yaşam süresi oldukça uzatılabilir.
RESMİ AŞI PROGRAMINA DAHİL DEĞİL
-
HPV aşısı her yaşta uygulanabilir mi?
HPV aşısının 2 HPV tipi, 4 HPV tipi ve 9 HPV tipine etkili üç ayrı çeşidi mevcuttur. Bu aşı kız ve erkeklere yapılabilir. 9-14 yaş arası yapıldığında iki doz, 14 -26 yaş arası üç doz olarak uygulanması önerilmektedir. Ancak 26-45 yaş arasında yapıldığında da etkili olduğu bildirilmiştir.
-
HPV aşısını ücretsiz yaptırmak mümkün mü?
Ülkemizde resmi aşı programına dahil değildir. Ücreti kişiler tarafından karşılanarak sağlık kuruluşlarında yapılabilmektedir.
“KADIKÖY ERKEN TANIDA KADINLARIN YANINDA”
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doktor Nilgün Tandoğan, erken tanının önemine dikkat çekerek kadınları düzenli testler yaptırmaları konusunda uyarıyor: “Rahim ağzı kanseri tüm diğer kanserler gibi erken tanı konulmadığında ilerleyen evrelerde kadını yıpratan, zahmetli bir sürece neden oluyor. Bunun için sağlıklı cinsel yaşam, düzenli jinekolojik muayene, SMEAR ve HPV virüsü taramaları çok önemlidir ve ihmal edilmemelidir. Kadıköy Belediyesi polikliniklerine başvuran kadınlara detaylı jinekolojik muayene, servikal smear ve HPV taramalarıyla erken tanı imkanı sağlanmaktadır.”