Karne Zamanı
Okullarda dönem sonları, öğrenciler için olduğu kadar, anne-babalar için de heyecanın ve endişenin arttığı zamanlardır.
Okullarda dönem sonları, öğrenciler için olduğu kadar, anne-babalar için de heyecanın ve endişenin arttığı zamanlardır. Sınavların bitmesi ve tatil programlarının konuşulmaya başlanmasıyla okul, çocuklar için daha eğlenceli bir yer halini alır. Ancak karnenin nasıl olacağı, evdekiler tarafından nasıl karşılanacağı gibi sorular nerdeyse hepsinin kafasını kurcalar. Öyle ya, anne babaların sık sık dile getirdiği gibi;
“Biz anne baba olarak elimizden gelen her şeyi yapıyoruz. Senden tek beklentimiz notlarının iyi olması.”
“Ablan bizi hiç üzmemişti. Ama sen?...”
“Veli toplantısına gittiğimde öğretmenlerinden iyi şeyler duymak istiyorum artık”
“İyi bir meslek sahibi olamazsan nasıl bir hayatın olacağını iyice bir düşün!”
“Bizim zamanımızda annemiz okulun yolunu bile bilmezdi, ya şimdi? Proje ödevlerini zamanında yetiştirebilmen için günlerdir uğraşıyoruz”
“Bana en güzel hediye, alacağın iyi bir not. Başka bir şey istemem”
Bu cümleler kulağımıza hiç de yabancı gelmiyor değil mi? Hatta geçmişte kalmış olsa da birçoğunu biz de kendi anne-babalarımızdan duymuş olabiliriz. Acaba ne oluyor da kendimizin duymaktan hiç hoşlanmadığımız, omuzlarımıza fazlaca yük bindirmiş olan bu sözler, ağzımızdan çocuklarımıza kolayca çıkıveriyor?
Elbette çocuklarının başarılı olmaları tüm anne babalar için önemlidir, bu onları mutlu eder. Verilen mesajların altında, çocukların daha iyisini yapmaya yöneltmek, daha çok çabalamalarını sağlamak niyeti yatar. Ancak;
· Çocuğun aldığı not, dönem sonu getirdiği karne gerçekten onun hayattaki başarısının tek göstergesi midir?
· Acaba ailenin notlara yüklediği anlam ne kadar gerçekçi? Gerçekten alınan kötü bir not, tüm akademik hayatın başarısız olacağı ve arkasından mutsuz bir hayatın habercisi midir?
· Çocuğun başarısı ya da başarısız oluşu, anne babalara ne ifade etmektedir? Acaba çok derinlerde anne baba olarak kendi başarılarının da bir göstergesi gibi algılanıyor olabilir mi?
· Başarısızlıkları karşısında çocuğa karşı gösterilen kızgınlığın altında aslında anne-babaların çocukları ile ilgili gelecek kaygıları yatıyor olabilir mi?
Çocuğumuz kötü bir not aldığında verdiğimiz tepkinin şiddeti ve hissettiklerimiz, belki de yukarıdaki soruların cevaplarıyla bağlantılı olabilir. Bu soruları sormak ve üzerinde düşünmek konuya farklı bir pencereden bakabilmemize yardımcı olabilir.
Çocuğun ders başarısı ve karne notları ile ilgili aklımızda bulundurmamız gereken birkaç önemli noktanın altını çizmekte yarar görüyoruz;
· Karne notları çocuğa aittir. Başarısızlıktan üzülmesi ve başarıdan keyif alması gereken kişi çocuktur.
· Hiçbir çocuk başarısız olmayı istemez. Çoğu zaman üzüntülerini ve hayal kırıklıklarını gizlemek için konuyu önemsemiyormuş gibi davranabilir.
· Aile içinde “Başarı”nın ne olduğu açıklığa kavuşturulmalıdır. Bu konu dönemin başında konuşulmalıdır.
· Anne baba olarak bu yıldan ne bekliyoruz, kendisi bu yıl için ne gibi hedefler koyuyor? Örneğin matematik notum 4’ten düşük olmayacak ya da ödevlerimi yardımsız yapacağım, gibi.
· Dönemin başında çocuğun kendi için koyduğu hedefler ayda bir kez gibi rutin aralıklarla onunla birlikte değerlendirilmelidir. Bu değerlendirme net ve somut cümlelerle yapılmalıdır. Çocuğun kendi kendini değerlendirmesine de olanak sağlanmalıdır. Ulaşabildiği hedeflerle ilgili anne baba tarafından takdir edilmelidir. Ulaşamadığı hedeflerle ilgili konuşulmalı ve yeni dönemde bununla ilgili yeni stratejiler geliştirmesi için destek olunmalıdır.
· Anne-babaların çocuğunu en iyi tanıyan kişiler olarak kafalarındaki ideale göre değil, çocuğun var olan becerileri ve kapasitesine göre hedefler oluşturmaları çok önemlidir.
· Hedefler çocuk için ulaşılabilir olmalıdır. (Belli bir ders ortalaması 40 olan bir çocuk için hedef öncelikle 45 alabilmesi gibi) Küçük adımlarla ilerlemek daha gerçekçidir. Ufak da olsa kazanılan başarılar çocuğu mutlu eder ve daha iyisini yapmak için motive olur.
· Belirlenen hedefler sadece not ile ilgili olmamalıdır. Daha çok kitap okumak, okuldaki bir takıma girebilmek, olumlu davranışlar da çocuk için önemli hedefler arasındadır.
Tüm öğrencilere ve anne babalara ödev ve proje koşturmacasına ara verebildikleri, rahat bir nefes aldıkları ve birlikte eğlenceli zaman geçirdikleri huzurlu bir tatil diliyoruz…
Psik. Dan. Aşkın KOÇ
Uzm. Psik. Dan. Aslıhan MOROVA
(AYNA Eğitim ve Psikolojik Danışma Merkezi)