Göz bebeğinin arasında bulunan ve görmeyi sağlayan göz merceğinin (lensin) saydamlığını kaybederek matlaşmasına bağlı olarak görmenin azalması ile sonuçlanan bir hastalıktır.
Genellikle bir yaşlılık hastalığıdır. Hastaların yüzde 90’ı, 60 yaşın üzerindedir. Ancak her yaş grubunda görülebilir. Yeni doğan bebeklerde, çocuklarda, gençlerde ve orta yaşlılarda da görülebilir.
Erişkinlerdeki en önemli nedeni lensin yaşlanmasıdır. Çocuklarda ise metabolik hastalıklar, akraba evliliği, anne karnında geçirilen hastalıklarla gebelikte ilaç kullanımı, mikrobik durumlar ve yaralanmalar etkili olur.
Kataraktın tek tedavisi ameliyattır. Katarakt ameliyatı için kullanılan teknoloji ve göz içine konulan merceğin kalitesi ameliyatın başarısını ve en önemlisi hastanın görme kalitesini belirler.
Giderek artan bulanık görme, ışıktan şikâyet ve kamaşma, güneşli günlerde görmenin bozulması, renklerin zor ve soluklaşması, gözlük numarasının sık değişmesi, göz yorgunluğu ve baş ağrısı, gece görüşünde azalma ve tek gözle çift görme sayılabilir.
Görme miktarı hastanın günlük ihtiyacını karşılayamıyorsa, katarkt hastanın göz tansiyonunu yükseltiyorsa, doğuştan kataraktlarda görme azlığı ve şaşılığa yol açabilecek durumlarda ameliyat kaçınılmazdır.
Kullanılan fako yöntemiyle yaklaşık 2 milimetrelik küçük bir kesikle göz içerisine girilerek ultrason enerjisi kullanılarak bulanıklaşmış lens parçalanarak dışarı alınır ve yerine göz içi merceği yerleştirilir. Fako yöntemiyle ameliyat olan hastaların görme seviyeleri çok kısa sürede yükselmekte ve günlük hayatlarına ameliyattan neredeyse hemen sonra dönebilmektedirler.
Günümüzde tek odaklı yani uzak veya yakını net gösterebilecek şekilde üretilmiş merceklerin yanında son dönemlerde daha çok sözü edilen hastanın hem uzağı hem de yakını net görmesini sağlayan çok odaklı mercekler vardır. Hastanın beklentisini ve gözün yapısını değerlendirerek uygun mercek göz doktoru tarafından seçilmelidir.
Damlalarla göz uyuşturulması (topikal anestezi) ile ameliyat mümkündür. Genel anestezi genellikle çocuklarda tercih edilir.
Ameliyat sonrası göz genellikle bandajla kapatılır. Göze baskı yapılmamalı ve ovuşturulmamalıdır. 2-3 hafta gibi bir süreyle damla kullanılır. Ameliyat sonrası 1. gün 1. hafta ve 1.ay kontrolleri yapılır.
Tv izlemek, okumak göze zarar vermez.
Yeniden katarakt oluşmaz, merceğin içine yerleştirildiği zar zamanla kesifleşebilir. Bu ikincil katarakt olarak isimlendirilse de aslında katarakt değildir. Yag laser denilen bir tür laserle bu kesifleşme giderilebilir.