Kış aylarında artan risk: D vitamini eksikliği
İstanbul Tıp Fakültesi Acil Dahiliye Bölüm Başkanı Prof. Dr. Osman Erk, “D vitamini, kanserden obeziteye kadar pek çok hastalığa savaş açıyor. Vücudun bu vitamini depolaması için bol bol güneşlenmeli; maydanoz, ısırgan otu ve yumurta yemelisiniz” dedi
İstanbul Tıp Fakültesi Acil Dahiliye Bölüm Başkanı Prof. Dr. Osman Erk, özellikle kış aylarında daha da belirginleşen D vitamini eksikliğinin toplum genelinde ciddi sağlık sorunlarına zemin hazırlayabileceğini belirtti. Erk, D vitaminin kanserden obeziteye, depresyondan bağışıklık problemlerine kadar pek çok hastalıkla ilişkili olduğuna dikkat çekerek, bu vitaminin yalnızca güneş ışığıyla yeterince alınabildiğini, eksikliğinin ise her yaştan bireyde görülebileceğini vurguladı.
“YEDİDEN YETMİŞE HERKESTE GÖRÜLÜYOR”
D vitaminin insan vücudu açısında önemini anlatan Erk, “D vitamini, kanserden obeziteye kadar pek çok hastalığa savaş açıyor. Vücudun bu vitamini depolaması için bol bol güneşlenmeli; maydanoz, ısırgan otu ve yumurta yemelisiniz. Vücudun sağlıklı olmasında, vitamin ve mineraller hayati önem taşıyor. Şehirleşmenin bir etkisi olarak ortaya çıkan D vitamini eksikliği, yediden yetmişe herkeste görülüyor. Baş ağrısı, saç dökülmesi, depresyon, uykusuzluk ve halsizlik belirtileri verir. Çocukluk ve gençlik yıllarında güneş ışınları ve besinler yoluyla yeterli miktarda D vitamini alanlarda göğüs, kolon ve prostat kanseri riski azalıyor. Yeterli D vitamini alımı, hipertansiyon, beyin felci, parkinson, demans ve MS gibi hastalıklara karşı koruma sağlıyor. Astım ve alerjik hastalıklar, D vitamini eksikliğinde daha çok ortaya çıkıyor. D vitamini, obezite ve diyabete karşı da koruyor.” dedi.
D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ NELERE YOL AÇIYOR?
“D vitamini eksikliğinin depresyon eğilimine yol açabileceğini gösteren güçlü kanıtlar var.” diyen Prof. Dr. Erk şöyle devam etti: “Bilimsel çalışmalar, depresyon sorunu olanların yüzde 70’inde D vitamini rezervlerinin düşük olduğunu ortaya koyuyor. Eğer sık sık tekrarlayan kas ağrılarından yakınıyorsanız, bu durumun D vitamini eksikliğiyle ilgisi olabilir. Sık tekrarlayan bakteriyel veya viral enfeksiyonlardan yakınıyorsanız, bu problemin D vitamini noksanlığıyla ilgili olabileceği aklınızda olsun ve D vitamini rezervinizi ölçtürün. Farklı merkezlerde yapılan çalışmalar gösteriyor ki, özellikle kış aylarında tekrarlayıp duran sinüzit, bronşit, orta kulak iltihabı, farenjit sorunlarından yakınanların pek çoğu ve soğuk algınlığı, nezle atakları yaşayanların önemli bir kısmı D vitamini eksikliği olan kişilerde sıklıkla görülebilir. Ne kadar şaşırtıcı olsa da saç dökülmesinin yaygın sebeplerinden biri de D vitamini eksikliğidir. D vitamini yetersizliğiyle osteoporoz (kemik erimesi) arasında ciddi bir bağlantının olduğu biliniyor. Ayrıca, kalsiyumun bağırsaklardan emiliminde, kemikler tarafından kullanımında ve böbreklerce korunmasında D vitaminin önemli rol oynadığı aşikardır. Bu vitaminin eksikliğinin çocuklarda kemik gelişimini olumsuz yönde etkilediği, menopozlu kadınlarda kemik kaybını hızlandırdığı ise kesinleşmiş bir bulgu. Özellikle sırt bölgenizde ve belinizde geceleri belirginleşen ağrılardan yakınıyorsanız, D vitamini rezervlerinizi kontrol ettirmeniz gerekmektedir. Kronik yorgunluk sorunu ile D vitamini eksikliği birbirleriyle yakından ilişkili. Özellikle yorgun kadınların çoğunda problemin D vitamini yetersizliği olduğu, araştırmalarca da ortaya çıkmış durumdadır.”
BESİNLERİN SADECE YÜZDE 20’SİNDEN ALINIYOR
Kış aylarında nasıl beslenmemiz gerektiği ve D vitaminin nasıl depolanabileceği hakkında bilgi veren Erk, “Araştırmalar ortalama bir kişinin D vitamini ihtiyacının sadece yüzde 20’sini besinler aracılığıyla aldığını göstermektedir. Hayvansal ve bitkisel besinler D vitamini ihtiyacını karşılayamaz. Balık yağı, somon balığı, uskumru, pisi balığı, ringa balığı, ton balığı karides, süt, peynir, tereyağı, krema, yumurta sarısı, maydanoz, ısırgan otu başlıca D vitamini içeren gıdalardır. Yaz aylarında ve güneşli diğer günlerde güneş ışınlarının çok dik gelmediği saatlerde güneş kremi kullanmadan 20-30 dakika güneş ışınlarına maruz kalmak D vitamini depolanmasını sağlar. Ancak yazın depolanan D vitamini bütün yıl boyunca ihtiyacı karşılayamaz. Kış aylarında da 10.00-17.00 saatleri arasında güneş ışınlarına maruz kalmak maksimum yarar sağlar. D vitamini düzeyleri kanda 25 (OH) D vitamini tayini ile kolayca tespit edilebilir. Özellikle kış aylarında D vitamini düzeyleri tespit edilmeli ve gerekirse takviye alınmalıdır. D vitamini düzeyleri düşük olanlarda tartışmalı olmakla birlikte günde 1000-2000 IU D vitamini takviyesi yapmak yeterli olacaktır.” ifadelerini kullandı.
TAKVİYELERE DİKKAT!
D vitamini takviyesi hakkında uyarılarda da bulunan Erk, “Günlük D vitamini ihtiyacı yaşa ve kişiye göre değişir. Bu nedenle günlük takviye mutlaka doktor önerisiyle alınmalıdır. Uygunsuz ve fazla miktarda kullanım vücutta D vitamininin depolanmasına yol açar. Özellikle yağlı dokuda biriktiği için vücuttan atılması da zordur. Suda çözünmediğinden zehirlenmelere yol açabilir. Kemik sağlığı için D vitamini ve kalsiyumdan çok daha fazlasına ihtiyaç vardır. Çünkü düzenli egzersiz (en azından her gün tempolu yürüyüş ve koşu), yeterli miktarda kaliteli protein, mineral (fosfor, magnezyum, çinko, potasyum), vitamin (A, B6, B12, C, D, K vitaminleri, folik asit), Omega 3, östrojen-testosteron hormonları, sebze ve meyve ile normal kan pH’ı da güçlü kemiklerin olmazsa olmazlarıdır.” şeklinde konuştu.