Hastalığın ileri yaş ile astım, diyabet, kalp gibi hastalığı bulunanlarda daha ağır seyrettiğine işaret eden Prof. Dr. Fehmi Tabak, “Virüs özellikle akciğerlerimizi tehdit ediyor” diyor

06 Mayıs 2020 - 11:39

A ⁺ A^- Yazdır

Hayatımızın bir anda değişmesine neden olan korona virüsü, sağlığımızı tehdit etmeyi sürdürüyor. Virüsün yol açtığı hastalık (COVID-19) bulaşmaya ve  insanlar hayatlarını kaybetmeye devam ediyor. Hastalık üzerinde etkili ilacın ve aşının olmaması da hastalığın bulaşma ve iyileşme seyrini etkiliyor. Bilim insanları da hastalığın tedavisi için aşı çalışmalarına devam ediyor. Şu an yaşantımızın en önemli gündem maddesi olan korona virüsü hakkında merak edilen birçok soru var. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı'nda öğretim üyesi olan Prof. Dr. Fehmi Tabak, bu sorulara aydınlatıcı cevap verdi. 

• Hastalık tanısı nasıl konulur?

Burun ve boğazdan numune alınarak moleküler yöntemler (PCR) ile tanı koyulmaktadır. Bu yöntem ile olguların yaklaşık 3’te ikisine tanı koyulmaktadır. Akciğer tomografisinde de tipik bulguların olması negatif çıkan olgularda olası COVID-19 tanısına yardımcı olmaktadır.

• Hastalığın bulaşma yolları nelerdir?

Şu ana kadar hastalığın bulaşma yolunun damlacık yoluyla olduğu bildirilmiştir. Hasta kişi ile bir metreden yakın temas, kirli ellerin yüze-göze sürülmesi ile bulaşmaktadır. Virüsün kuluçka süresi ile ilgili bilgiler sınırlıdır. Virüsle karşılaşan kişilerde belirtiler genellikle ilk hafta içinde başlamakla birlikte bu süre nadiren 27 güne kadar uzayabilmektedir. Virüsün dış ortamda canlı kalma süresi net olarak bilinmemektedir.

“ÖKSÜRÜK, HALSİZLİK, ATEŞ...”

• Hangi durumlarda enfeksiyondan şüphelenilmeli?

Ateş, öksürük, solunum sıkıntısı, halsizlik, kas ağrıları, tad-koku bozukluğu ve ishal gibi yakınmalar bu dönemde bize COVID-19’u düşündürmelidir. Bu bulgular varsa kişi hemen diğer kişilerden ayrı bir alana alınmalı, maske kullanması sağlanmalı ve İl Sağlık Müdürlüğü ile iletişime geçilmelidir. 

• Şüpheli hastayla temas durumunda ne yapılmalı?

COVID-19 tanılı veya şüpheli bir kişi ile yakın temas etmiş olanlar, son temaslarından sonraki 14 gün boyunca günde iki kez ateşlerini ölçmeli, öksürük, solunum sıkıntısı, boğaz ağrısı, baş ağrısı, vücut ağrıları, ishal, bulantı, kusma ve burun akıntısı gibi belirtiler açısından kendilerini takip etmeli. Belirtiler başlar ise sağlık görevlilerine bilgi vermeli veya maske kullanarak sağlık kuruluşlarına başvurmalıdır. Hasta ile temas halindeki sağlık çalışanlarının, aile üyelerinin ve ziyaretçilerin sayısı sınırlanmalı, tüm personel ve ziyaretçiler de dahil olmak üzere hastanın odasına giren tüm kişilerin kaydı tutulmalıdır. Hastada belirtiler ortadan kalkana kadar bu önlemlere uyulmalıdır.

• Hastalık kimlerde ağır seyretmektedir?

Hastaların yüzde 80’inde hastalık yakınmasız veya hafif bulgular ile seyretmektedir. COVID-19 ileri yaş ve eşlik eden hastalığı (astım, diyabet, kalp hastalığı gibi) bulunanlarda daha ağır seyretmektedir. Bugünkü verilerle hastalığın yüzde 10-15 olguda ağır seyrettiği, yaklaşık yüzde 4 olguda da ölümle sonuçlandığı bilinmektedir.

“AKCİĞERLERİMİZİ TEHDİT EDİYOR”

• Bu virüs hangi organları daha çok tehdit ediyor? 

Virüs özellikle akciğerlerimizi tehdit etmektedir. Esas zararını orada yapmaktadır ama diğer organlarımızı da az da olsa etkilemektedir. Ciddi akciğer zararı olanlarda hasar bırakıp bırakmadığını bilmiyoruz. Hastaların takibinde bu sorunun cevabını verebileceğiz.

• Hastalığın etkili bir tedavisi var mı?

Hastalığa özgü olarak geliştirilmiş ilaç çalışmaları devam etmekle beraber sıtma tedavisinde kullanılan ilaç ve virüsün çoğalmasını engelleyen ilaç etkili olabilmektedir. Hastanın genel durumuna göre destek tedavisi uygulanmaktadır. 

• Hastalık evde atlatılabilir mi? 

Hastalık çoğu kişide nezle veya gribal enfeksiyon gibi geçirilmekte ve evde takip edilebilmektedir. Salgının önlenmesi için hafif üst solunum yolu belirtileri varlığında mümkün ise sağlık kuruluşlarına gidilmemesi, gidilmesi gereken durumlarda mutlaka maske takılması ve diğer hastalarla temasın en aza indirilmesi önemlidir. Kronik hastalığı olanlar ve 60 yaşın üzerindekilerin ise salgın durumunda hastalıktan korunmak için evde kalmaları, belirtiler başlaması halinde ise gecikmeden sağlık kuruluşlarına başvurmaları önerilir.

“ELLER SU VE SABUNLA YIKANMALI”

• Maske kullanımı hakkında neler söyleyebilirsiniz?

Şu dönemde herkesin maske kullanması virüsün yayılmasını engelleyecektir. Herhangi bir viral solunum yolu enfeksiyonu geçirmekte olan kişinin mümkünse basit tıbbi maske kullanması önerilmektedir. Filtreli maskeler, hastalara bakım veren sağlık çalışanları için önerilmektedir.

• Virüsten korunma yolları nelerdir?

El temizliğine dikkat edilmelidir. Eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalı, sabun ve suyun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanılmalıdır. Antiseptik veya antibakteriyel içeren sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir.

-Eller yıkanmadan ağız, burun ve gözlerle temas edilmemelidir.

-Hasta insanlarla temastan kaçınılmalıdır. 

-Hasta insanlarla veya çevreleriyle doğrudan temas ettikten sonra eller yıkanmalı, ortak kullanılan nesneler ve yüzeyler dezenfekte edilmeli, havlu gibi kişisel eşyalar ortak kullanılmamalıdır.

- Hastaların yoğun olarak bulunması nedeniyle mümkün ise sağlık merkezlerine gidilmemeli, sağlık kuruluşuna gidilmesi gereken durumlarda ise diğer hastalarla temas en aza indirilmelidir.
- Öksürme veya hapşırma sırasında burun ve ağız tek kullanımlık kağıt mendil ile örtülmeli, kağıt mendilin bulunmadığı durumlarda ise dirsek içi kullanılmalı, mümkünse kalabalık yerlere girilmemeli, eğer girmek zorunda kalınıyorsa ağız ile burun kapatılmalı ve tıbbi maske kullanılmalıdır.

- Çiğ veya az pişmiş hayvan ürünleri yemekten kaçınılmalıdır. İyi pişmiş yiyecekler tercih edilmelidir.

- Seyahat sonrası 14 gün içinde herhangi bir solunum yolu semptomu olursa maske takılarak en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalı ve doktora seyahat öyküsü hakkında bilgi verilmelidir.