“Meme Kanseri” kadınların kaderi değil
Kadıköy Belediyesi Mamografi ve Kadın Sağlığı Merkezi’nin tıbbi sorumlusu Radyoloji Uzmanı Doktor Hikmet Karagüllü, meme kanserinin belirtilerini, erken tanı ve tedavi yöntemlerini gazetemize anlattı
Kadıköy Belediyesi Mamografi ve Kadın Sağlığı Merkezi ilçede yaşayan ve çalışan tüm kadınlara meme ve jinekolojik kanserler konusunda erken tanı ve doğru tedaviye yönlendirme hizmetlerini ücretsiz sunuyor. Merkezde şimdiye kadar 54 bin hastaya hizmet verildi. Meme Kanseri Bilinçlendirme Ayı’nın son haftasında merkezin tıbbi sorumlusu Radyoloji Uzmanı Doktor Hikmet Karagüllü ile meme kanserinin belirtilerini, korunma yollarını ve mamografinin faydalarını konuştuk. Karagüllü, “Normalde bir meme kanseri 7-10 yıl aralığında elle hissedilir duruma gelirken, mamografi yöntemiyle ele gelmeden 3-4 yıl öncesinde saptanabilir” diyor.
Bu soru çok soruldu ama ben tekrar sormak istiyorum. Meme kanseri nedir?
Meme kanseri süt bezleri ve süt kanallarını döşeyen hücrelerin anormal çoğalması ile oluşan tümoral oluşumdur. Dünyada her 8 kadından biri yaşamının bir döneminde bu kanser türü ile karşılaşıyor. Dünyada her yıl bir milyon 700 bin kadın meme kanserinden etkileniyor. Meme kanserinin görülme sıklığının artmasına karşılık görüntüleme yöntemlerinin gelişmesi, erken tanı, tedavi yöntemlerinin uygulama alanına girmesi ve düzenli taramalar ile meme kanserine bağlı ölüm oranlarında yüzde 30-35 oranında düşüş de dikkat çekiyor.
Meme kanseri nedenleri neler?
Kalıtsal dışında nedenleri tam olarak budur demek doğru olmaz ancak oluşumunu etkileyen risk faktörlerinden söz edebiliriz. İleri yaş (50 yaş üzeri) , birinci ve ikinci derece akrabalarda bir veya birden fazla meme kanseri öyküsü, beslenme (yağdan zengin), alkol alımı, geç doğum, emzirmeme, ilk âdetin 12 yaş öncesi olması, menopoza geç girilmesi (55 üzeri) gibi nedenlerle birlikte, çocukluk çağında göğüs duvarına RT uygulanması, menopoz sırasında kullanılan hormon tedavisi (5 yıldan fazla ), uzun süreli kullanılan doğum kontrol hapları, fiziksel aktivitenin azlığı, kilo alınması da nedenler arasında yer alıyor.
Meme kanserinin belirtileri nelerdir, hasta riski nasıl anlar?
Birçok belirtisi var. Meme başında çekinti, düzleşme, kabuk bağlaması, şekil bozukluğu, meme başında akıntı (özellikle kahverengi –kanlı akıntı), memede asimetri, büyüme gibi belirtiler olduğu gibi; ciltte yara, kızarıklık, morarma, kalınlaşma, çökme, portakal kabuğu görünümü, ödem, şişlik, koltuk altında ele gelen ağrılı ağrısız kitle de belirtiler arasında yer alıyor.
Memede ağrı kanser belirtisi olabilir mi?
Meme kanserlerinin yüzde 5-6’sında ağrı olur. Genelde ileri evre meme kanserlerinde saptanır. Ağrı direkt meme kanseri belirtisi değildir. Genelde boyun ve göğüs kas ağrıları, hormonal, adet düzensizlikleri, psikolojik bozukluklar, menopozda kullanılan ilaçlar, psikoterapi ilaçları ve kafein alımı ağrı nedenleri arasında sayılabilir.
Meme kanserine karşı kadınların önlemi ne olmalı, nasıl korunmalılar?
Meme kanserinde erken tanı hayat kurtarmaktadır. Meme kanserine karşı mücadelede yapılması gereken kişinin kendi memesini tanıması, 20 yaşından itibaren kendi kendine aylık meme kontrolünü, 1-3 yıl arasında doktor kontrolü yaptırması ve 40 yaş üzerinde yıllık mamografi taramasından geçmesi gerekiyor. Bu mücadelede en büyük silahımız mamografi. Normalde bir meme kanseri 7-10 yıl aralığında elle hissedilir duruma gelirken, mamografi yöntemiyle ele gelmeden 3-4 yıl öncesinde saptamak olasıdır.
MAMOGRAFİ RİSKLİ Mİ?
Kadınlar mamografi çekimlerinden endişeliler. Sizce gereksiz radyasyon mu alıyorlar?
Bu önemli bir konu; mamografi düşük dozda x ışını kullanılarak görüntü elde edilen en temel yöntem. Bu çekimden alınan dozu 3 ayda sokakta herkes alıyor, uzun bir uçak yolculuğu da mamografi çekimindeki alınan radyasyona eşit. Alınan doz dijital mamografilerde yüzde 30-35 oranında daha da düşüyor. Cihazların düzenli bakımı ve kontrolünün yapıldığı merkezlerde özellikle dijital mamografiler de mamografi taramasından endişe edilmemesi gerekir. Erken tanı ile elde edilecek kazanç riske göre çok daha yüksektir. Kısacası meme kanserinin radyasyona bağlı olma olasılığı yok denecek kadar az.
Bilindiği gibi ultrason radyasyon içermez. Meme yapısının içindeki kitlelerin yapısı, şekli görünümü ile ilgili bizlere bilgi verir. Mamografi ise meme kanserini tüm görüntüleme yöntemleri içinde en erken saptayan yöntemdir. Meme kanseri bilinenin aksine sadece kitle değildir. Kitlenin dışında 3-4 şekilde de kendisini bizlere gösterir. Ultrasonografide sadece kanser olan kitleyi saptamamıza rağmen, mamografide meme kanserini işaret eden diğer belirtileri görürüz. Örneğin kanser belirtisi olabilecek mikrokalsifikasyonlar (kireçlenme) , distorsiyon (büzüşme), asimetrik dansite gibi… Bu belirtileri ultrasonografide görmemiz olası değildir. Bu durumda mamografi taraması yapılmayıp sadece USG (Ultrasonografi) yapılan olgularda erken dönem yakalayabileceğimiz meme kanserlerini atlamış oluruz.
Mamografi çekimi ağrılı mı oluyor?
Burada sözü edilen ağrı değil basınçtır. Bu basınç sayesinde memenin kalınlığı azaltılarak daha az x ışını veriliyor. Ayrıca hareketi önleyerek kaliteli görüntü ve dokuların ayrışması sağlanıyor. Kadınlar mamografi çekimine gelirken adet döneminin ikinci haftasından sonra gelmeliler. Pudra, deodorant kullanmamalılar.
Hangi durumlarda USG öneriyorsunuz?
Mamografide kanser her zaman kendisini göstermeyebilir. Yoğun memelerde veya mamografide saptanan kitlelerin natürü acısından USG önerilir.
35 YAŞ ALTINA ÖNERİLMİYOR
Meme kanseri sadece ileri yaşlarda görülen bir kanser türü mü, hangi yaşlar risk grubuna giriyor?
Hayır, 50 yaş üzerinde sıklığı ve sayısı artmakla birlikte tüm yaş gruplarında meme kanserine rastlanılır. Özelikle birinci derece akrabalarda menopoz öncesi, çift taraflı meme kanseri olması, kalıtsal geçiş gençlerde meme kanseri risk faktörlerinin başında geliyor.
35 yaş altı kadınlarda mamografi taraması neden önerilmiyor?
Bu yaş grubunda ileri yaşa oranla daha az sıklıkla meme kanseri görülüyor. Ayrıca meme dokusu henüz maturasyonunu tamamlamadığı için radyasyona duyarlıdır. Diğer bir neden de yoğun memelerde mamografinin duyarlılığının düşük olmasıdır. Bazı koşullarda 35 yaş altında inceleme yapmamız gerekebilir. Kişinin kendisinde meme kanseri olması, anne meme kanserli olguda, yüksek risk grubunda olan kadınlarda (genetik geçiş), kişiye özel programlarla 25-35 yaş grubunda mamografi taraması yapılabilinir.
54 BİN HASTA FAYDALANDI
Meme merkezleri nasıl olmalı biraz açar mısınız?
Meme merkezlerinde modern ve yeterli teknoloji ile donatılmış, kalite kontrol sürekliliği sağlanmış dijital mamografi ve ultrason cihazları olmalıdır. Mamografinin kanser saptamada ki başarısı cihazın kalitesi ile ilgili olmakla birlikte bu konuda deneyimli meme radyologunun olması şarttır.
Kadıköy Belediyesi Kadın Sağlığı ve Mamografi Merkezi’ndeki çalışmalardan bahseder misiniz?
Merkezimizde 4 hekim ve 9 personel çalışıyor. 2011-2017 tarihleri arasında toplam 54 bine yakın hasta merkezimize başvurdu. Bunlardan 40 bine yakın hastaya mamografi, 26 bin hastaya USG çekimi yapıldı. Taraması yapılan hastaların bin 250’sinden biopsi istendi. Yaklaşık 600 olguda da karsinom tespit edildi. Kadın doğuma gelen 14 bin hastadan 11 bininden de smear alındı.