Çocuklarda Travma Sonrası Stres Bozukluğu (II)
Ruh sağlığı uzmanına başvurmadan önce ebeveynlerin yapması gerekenler;
Uzman Klinik Psikolog Gülşen Günay
Kadıköy Belediyesi Çocuk Koruyucu Ruh Sağlığı Merkezi
Kadıköy Belediyesi Çocuk Koruyucu Ruh Sağlığı Merkezi
Ruh sağlığı uzmanına başvurmadan önce ebeveynlerin yapması gerekenler;
Öncelikli olarak yapılması gereken, travmaya çocuğun, ebeveynlerinin ve çevresinin verdiği tepkilerin tümünün değerlendirilmesidir. Ebeveynlerin olumsuz tutumu, çocuğun karşılaştığı ve baş etmekte zorlandığı duyguyu anne babanın taşımakta zorluk çekmesi, çocuğun kendisini ve yaşadıklarını ifade etmesine izin vermeyen tutumları ya da toplumun atıfları (örn; cinsel istismara maruz kalan çocuk ve ergenler için “sen kuyruk sallamasaydın başına bunlar gelmezdi’’ gibi suçlayıcı ve yanlış söylemler) travmanın kendisinden daha fazla örseleyici, yaralayıcı olabilmektedir.
Travmanın etkisiyle hali hazırda kendisini suçlu, güvensiz, çaresiz hisseden çocuğun bu duygularını atlatmasına yardımcı olmak şarttır. Bu noktada “inandırıcı olmayan güvenceler” vermemek, aksine, gerçekçi bir şekilde, çocuğu kandırmadan çocukla iletişim kurmak gerekmektedir. Deprem sonrası haklı olarak kaygılanan ve endişeli olan bir çocuğa ‘korkmana gerek yok, bir daha asla deprem olmayacak’ gibi elimizde olmayan güvenceler vermek bir sonraki artçı bir sarsıntıda bu çocuğun daha fazla güvensizlik, çaresizlik yaşamasına sebep olabilecektir. Uygun yaklaşım onun kaygısını anladığımızı, dinlediğimizi bilmesini sağlamak, yanında olduğumuzu hissettiren ve bildiren söylemler daha yararlı olacaktır.
Elbette ebeveynler için de kolay değil…
Anne babalar da çoğu zaman hazırlıksız yakalandıkları bu dehşet verici olaylar karşısında kendileri de travma sonrası stres bozukluğu belirtilerini yaşayabilmektedir. Bu nedenle, çocuklarının ihtiyacı olan güven ortamının oluşmasını sağlamakta bazı zorluklar yaşayabilmektedirler. Bunun sonucunda çocukların da baş etmekte zorlandıkları bu olay karşısında yaşadıkları sıkıntılar pekişip uzayabilmektedir. Dolayısıyla, anne-baba ya da çocuğa bakım veren kişilerin de bir uzmandan yardım almaları travmayla hem çocuğun hem kendilerinin baş etmesini sağlayacak bir diğer önemli unsurdur. Bu ve benzeri konularda sıkıntı yaşayan ve yardım almak isteyen ebeveyn ve çocuklar Kadıköy Belediyesi Çocuk Koruyucu Ruh Sağlığı Merkezine başvurup psikiyatrik ve psikolojik destek talep edebilirler.
Öncelikli olarak yapılması gereken, travmaya çocuğun, ebeveynlerinin ve çevresinin verdiği tepkilerin tümünün değerlendirilmesidir. Ebeveynlerin olumsuz tutumu, çocuğun karşılaştığı ve baş etmekte zorlandığı duyguyu anne babanın taşımakta zorluk çekmesi, çocuğun kendisini ve yaşadıklarını ifade etmesine izin vermeyen tutumları ya da toplumun atıfları (örn; cinsel istismara maruz kalan çocuk ve ergenler için “sen kuyruk sallamasaydın başına bunlar gelmezdi’’ gibi suçlayıcı ve yanlış söylemler) travmanın kendisinden daha fazla örseleyici, yaralayıcı olabilmektedir.
Travmanın etkisiyle hali hazırda kendisini suçlu, güvensiz, çaresiz hisseden çocuğun bu duygularını atlatmasına yardımcı olmak şarttır. Bu noktada “inandırıcı olmayan güvenceler” vermemek, aksine, gerçekçi bir şekilde, çocuğu kandırmadan çocukla iletişim kurmak gerekmektedir. Deprem sonrası haklı olarak kaygılanan ve endişeli olan bir çocuğa ‘korkmana gerek yok, bir daha asla deprem olmayacak’ gibi elimizde olmayan güvenceler vermek bir sonraki artçı bir sarsıntıda bu çocuğun daha fazla güvensizlik, çaresizlik yaşamasına sebep olabilecektir. Uygun yaklaşım onun kaygısını anladığımızı, dinlediğimizi bilmesini sağlamak, yanında olduğumuzu hissettiren ve bildiren söylemler daha yararlı olacaktır.
Elbette ebeveynler için de kolay değil…
Anne babalar da çoğu zaman hazırlıksız yakalandıkları bu dehşet verici olaylar karşısında kendileri de travma sonrası stres bozukluğu belirtilerini yaşayabilmektedir. Bu nedenle, çocuklarının ihtiyacı olan güven ortamının oluşmasını sağlamakta bazı zorluklar yaşayabilmektedirler. Bunun sonucunda çocukların da baş etmekte zorlandıkları bu olay karşısında yaşadıkları sıkıntılar pekişip uzayabilmektedir. Dolayısıyla, anne-baba ya da çocuğa bakım veren kişilerin de bir uzmandan yardım almaları travmayla hem çocuğun hem kendilerinin baş etmesini sağlayacak bir diğer önemli unsurdur. Bu ve benzeri konularda sıkıntı yaşayan ve yardım almak isteyen ebeveyn ve çocuklar Kadıköy Belediyesi Çocuk Koruyucu Ruh Sağlığı Merkezine başvurup psikiyatrik ve psikolojik destek talep edebilirler.