Teknoloji uykusuzluğu tetikliyor!
Teknoloji bir yandan hayatımızı kolaylaştırırken bir yandan uyku düzenimizi bozabiliyor. 13 Mart Dünya Uyku Günü vesilesiyle Prof. Dr. Zerrin Pelin ile teknoloji bağımlılığı ve uykusuzluk arasındaki bağı konuştuk
Hayatımızın önemli bir parçası haline gelen akıllı telefon, tablet vb. teknolojik aletlerin kontrolsüz kullanımı önemli sağlık sorunlarını da beraberinde getiriyor. Bu sorunların başında da uykusuzluk geliyor. Teknoloji kullanımının uyku üzerinde olumsuz etkileri olduğuna dikkat çeken uzmanlar, elektronik cihazların yaydığı mavi ışığın uykuya geçişi kolaylaştıran melatonin hormonunun salgılanmasını baskıladığını söylüyor. Bu durum uyku düzenimizin bozulmasına yol açabiliyor. Uzmanlar özellikle korona virüsü sürecinde sağlıklı bir insanın günde 7-8 saat uyuması gerektiğine dikkat çekerek, uykunun bağışıklık sistemimiz üzerinde önemli bir etkisi olduğunu sık sık vurguluyor. 13 Mart Dünya Uyku Günü vesilesiyle Prof. Dr. Zerrin Pelin ile konuştuk.
“AŞININ ETKİ SÜRESİNİ BİLE UZATIYOR”
Uyku sağlığı ve uyku bozuklukları üzerine çalışmalar gerçekleştiren Prof. Dr. Zerrin Pelin “Akşam saatlerinde teknolojik cihazlarla uzun zaman geçirmek, uykumuz için gerekli, karanlıkta salgılanan melatonin adını verdiğimiz hormonun yeterli salgılanamamasına ve ulaşması gereken yüksek düzeylere daha geç saatlere kaymasına neden olmaktadır. Bu durum da kişilerin giderek daha geç saatlerde uyumalarına ve sabah geç uyanmalarına yol açmaktadır” diyor ve şöyle devam ediyor: “Uyku ritmindeki kaymalarla ilgili sorun da bu sürecin arkasından gelmektedir. Uyku sırasında enfeksiyonlarla savaşmamızı sağlayan protein yapıda, doğal koruyucu birtakım moleküller salgılanır. Uykusuz kaldığımızda bu moleküllerin salgılanmasının azaldığını, vücudun enfeksiyonlara karşı verdiği yanıtın azaldığını ve hatta aşılanmış insanların aşıya cevap verdikleri sürelerin uzadığını bilmekteyiz. Dolayısıyla bağışıklığımızı güçlü tutmamız gereken bu dönemde mutlaka yeterli sürede, sağlıklı bir şekilde uyumamız büyük önem taşımaktadır”
“UYKUNUZ GELMEDEN YATAĞA GİTMEYİN”
Prof. Dr. Pelin uykusuzluk yaşayan bireylerde sebebe yönelik olarak tedavi sağlandığını söylüyor. Pelin konuşmasını şu cümlelerle sürdürüyor: “Uykusuzluklarda kişiyi rahatlatacak ve dikkati uyku üzerinden kaydıracak tedbirler almak önemlidir. Birinci önemli kural, uyku gelmeden yatağa gitmemektir. Yatağa girdikten sonra yarım saat içerisinde uykuya dalamıyorsak, kalkıp loş bir ışık altında, ilgi alanımıza girmeyen bir kitap okumak, uyku bastırdığında tekrar yatağa gitmek gerekir. Kalkıp cep telefonuna bakmak, TV izlemek uykunun daha çok kaçmasına neden olacaktır. Sabah kalkış saatinin uyumamış olsak da sabit olması gerekir. Bu durum ertesi günü kötü geçirmemize yol açabilir, ancak bir sonraki gece daha rahat uykuya dalmamıza da yardımcı olacaktır. Uykusuzluk çeken kişilerin gün içerisinde 1-2 dakika da olsa uyumaları, gece uykularını bozacaktır, dolayısıyla gündüz uykuları gelse de bunu engelleyecek şekilde davranmaları gereklidir”
“KAFEİN İÇEREN GIDALARDAN UZAK DURUN”
Gün içerisinde 16:00’dan sonra tüketilen çay, kahve, kola gibi kafein içeren gıdalardan uzak durulması gerektiğine dikkat çeken Pelin, “Akşam yemeklerini yatmadan en az 4 saat önce yemeniz gerekmektedir. Gün içerisinde mutlaka 20-30 dakika süreyle spor yapmak hem genel sağlık hem de sağlıklı bir uyku için büyük önem taşıyor.” diyor ve son olarak şunları öneriyor: “Gece yatağa girmeden en az bir saat önce yapmakta olduğunuz tüm faaliyetleri bırakmanızı, kendinizi rahatlatabilecek, ılık su ile duş almak, hafif gevşeme egzersizleri, rahatlatıcı hafif bir müzik dinlemek gibi uykuya hazırlık sağlayabilecek alışkanlıkları hayatınıza kazandırmanızı tavsiye ederim.”
DÜZENLİ UYKU İÇİN TAVSİYELER
Somnus Uyku Bozuklukları Merkezi Uzmanı Prof. Dr. Zerrin Pelin, 13 Mart Dünya Uyku Günü’ne özel bazı önerilerde bulundu.
1-) Her gün aynı saatlerde uyuyup uyanın.
2-) Yatmadan önce gevşeme yöntemleri uygulayın.
3-) Gün ışığı almayı ihmal etmeyin.
4-) Düzenli egzersiz yapın.
5-) Gündüz uyumaktan kaçının.
6-) Gece uykuya dalamadığınızda yatakta kalıp kendinizi uyumaya zorlamayın.
7-) Uyuduğunuz yer karanlık, sessiz ve serin olsun.