Türkiye aşılanmaya hazırlanıyor
Çin’in Sinovac aşısı hakkında bilinenleri, 11 Aralık’ta Türkiye’ye gelecek aşılardan ilk kimlerin faydalanacağını derledik
Sağlık Bakanlığı, aşı tartışmaları ilk başladığında Çin’in Sinovac aşısından 50 milyon doz alındığını duyurmuş, 11 Aralık’ta aşılamanın Türkiye’de başlayacağını paylaşmıştı.
Kamuoyunda ise Sinovac aşısına dair cevaplanmaya muhtaç sorular var. Öncelikle Sinovac aşısının Faz-3 yani kitlesel aşılamadan önceki denemeleri hakkında bilimsel bir sonuç paylaşılmış değil. En büyük tereddütlerden biri bu, ancak dünyadaki hiçbir aşı hakkında Faz-3 sonuçları açıklanmadı. Bu durumda olan tek aşı Sinovac aşısı değil.
“BEĞENMEZSEK İADE EDERİZ”
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, son yaptığı açıklamada, aşının sonuçlarına bakılacağını, beğenilmezse aşıya ödeme yapılmayacağını söyledi: “Siparişimizi verirken bunu anlaşmaya koyduk. Bizdeki sonuçlar yeterince etkin olmaz ise aşıları iade etme ve beş kuruş bile ödememe hakkımız var.”
Koca, Çin’in Sinovac aşısının Faz-3 sonuçlarının ilan edilmemesine ilişkin yapılan eleştirilere yanıt vermiş, “Türkiye bu kadar zavallı mı? Sonuçlarını bilmediğimiz aşıyı 83 milyona yapacağımızı mı düşünüyorsunuz? Türkiye bu kadar mı sorumsuz davranacak?” demişti. Koca, Pfizer ve BioNTech’in geliştirdiği aşıdan da 2021’in sonuna kadar 25 milyon doz alınacağını açıkladı ve “Sadece Çin aşısının geleceği bilgisi doğru değil. Yıl sonuna kadar 25 milyon dozu verebilecekler. Biz bunu erkene çekmeye çalışıyoruz. Yoksa Biontech aşısı da gelecek. Mesele zamanlama. Biz yazdan önce istiyoruz.” dedi. Bakan Koca, Moderna’nın aşıyı yurt dışına vermediğini, Oxford/AstraZeneca aşısını da kendilerinin istemediğini dile getirmişti.
Türkiye’de, Sağlık Bakanlığı’nın açıkladığı veriler ışığında yaz aylarından önce 100 milyon dozla birlikte 50 milyon kişinin aşılanması planlanıyor.
İLK KİMLERE, NERELERDE YAPILACAK?
Çin’den gelecek Sinovac aşısının ilk olarak kimlere yapılacağı da tartışma konusu. Yapılan açıklama sonucunda ortaya çıkan program şu: İlk olarak sağlık çalışanlarına, daha sonra kamuda çalışmak zorunda kalan emniyet mensuplarına, öğretmenlere, huzurevlerinde 50 yaş üstü kronik rahatsızlığı olan vatandaşlara ve bu gruplardan sonra risk grubunda olan herkese uygulanacak. Aşı bazı gruplara özel yerinde yapılacak. Örneğin huzurevlerinde, cezaevlerinde aşılar oralara gidilerek yapılacak. Bunun dışında ise HES sistemi ve e-Nabız ile tüm aşamalar izlenecek ve vatandaşlar buralardan aşı gelişmelerini, takvimi takip edebilecek.
Aşılamanın 11 Aralık'tan itibaren Türkiye’de başlayacağı duyrulsa da bu tarih aşının geleceği ilk tarih. 11 Aralık’tan itibaren iki haftalık bir inceleme süresi olacak. Bunun ardından da aşılamaya başlanacak. Bakan Koca, aynı zamanda ilk aşıyı kamuoyunun önünde kendisinin olacağını duyurmuştu.
ÜÇ ÜLKEDE DENEMELERİ YAPILIYOR
Aşıyla ilgili Çin Aşı Geliştirme Operasyonları ekibi Başkan Yardımcısı Wang Junzhi, geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada aralık ayının ortasında bu aşıyla ilgili büyük bir açıklama yapacaklarını duyurdu. Sinovac aşısından 600 milyon doz satışa çıkacak.
Sinovac aşısının Faz-3 çalışmaları ise Türkiye, Brezilya ve Endonezya da devam ediyor. Şirketin CEO'su Yin Weidong da geçtiğimiz hafta bir açıklama yapmış, Türkiye'nin araştırma ve geliştirme kapasitesinin kısıtlı olduğunu açıklamıştı.
60 YAŞ ÜSTÜ, DENEYLERDE YER ALMADI
Türkiye'de 25 merkezde 13 bin kişi üzerinde devam eden çalışmalar, ekim ayında sağlık çalışanlarıyla başlamıştı. Çalışma kapsamında kasımda sağlık çalışanları dışında da denekler katıldı. Şirket, 18 Kasım’da yaptığı açıklamada 700 kişiden gelen ilk sonuçlara göre aşının hızlı bağışıklık gösterdiğini açıkladı. Fakat bu bağışıklığın ne kadar sürdüğü, hastalığı geçiren birinden fazla bağışıklığı sağlayıp sağlamadığı ise bilinmiyor. Üstelik Türkiye’ye gelecek bu aşıyla ilgili en büyük sorun ise, aşının Türkiye’de yapılan çalışmalarda 60 yaş üstü kişiler üzerinde denenmemesi. Buradaki çalışmalarda 27-60 yaş arası, baskılayıcı hastalığı olmayan kişiler denek olarak seçildi. Yani aşının 60 yaş üstüne nasıl etki ettiği bilinmiyor.
Dünyaca ünlü Lancet'te yayınlanan sonuçlarda olumlu bilgiler paylaşılmıştı ancak bu bilgiler aşının Faz-1 ve Faz-2 sonuçları. Nature dergisinde yayınlanan bir makalede aşının etkisinin yüzde 90’ın üzerinde olduğu belirtilmiş, deney ekibinden Zhu Fengcai, bu verilerin aşının kullanım onayına başvurması için yeterli olduğunu söylemişti. Sinovac araştırmacısı Gang Zeng ise aşının 2-8 derece arasında üç yıla kadar saklanabilme olanağının olduğunu ve bu sebeple fazla tercih edilebileceğini paylaştı. Depolama kapasitesi ve altyapısı iyi olmayan ülkeler için Çin aşısı bu anlamda bir avantaj.
İLK AŞI YAPILDI
Dünyanın tamamı aşıyı tartışırken tarihe geçecek gelişme İngiltere’de yaşandı. Pfizer ve BioNTech aşısı, 90 yaşındaki Margaret Keenan’a yapıldı. Böylelikle Keenan, onaylanmış bir koronavirüs aşısını yaptıran ilk kişi olarak tarihe geçti. İngiltere’de 800 bin dozluk ilk sevkiyat, 50 hastanede uygulanıyor.