“Varis deyip geçmeyin”
Uzman Doktor Nuri Çağlar, “Varis hakkında basit düşünmemek gerekiyor. İlerlediği zaman üzücü olaylar yaşanabilir. Kayıtsız kalınmamalı ve tedbir alınmalı” diyor
Halk arasında genel olarak “dolaşım bozukluğu” olarak adlandırılan varisin gerçek tanımını, nedenlerini ve çözüm yollarını öğrenmek için Kadıköy Belediyesi Dr. Rana Beşe Sağlık Polikliniği’nde Kalp Hastalıkları Uzmanı Doktor Nuri Çağlar’ı sayfamıza konuk ettik.
1-Öncelikle varisin tanımını yapabilir misiniz?
Canlılarda atar damar ile toplardamar sistemi vardır. Atar damar sistemi, kalbin pompa gücüyle çalışan bir sistemdir. Toplardamar ise kirli kanın geriye kalbe getirişini sağlayan damarlardır. Toplardamar iki çeşittir. Derin ve yüzeyel olmak üzere. Yüzeyel toplardamarlar kanın yüzde 10’unu geri getirir. Derin toplardamarlar ise yüzde 90’ı geriye getirir. Varise neden olan ise yüzeyel toplardamarlarda yaşanan durumlardır. Yüzeysel ve derin toplar damalarda kapakçık sistemi de vardır. Eğer bu kapakçık sistemlerinde sorun oluşursa kan aşağıda birikmeye başlar ve bacakta ağrı ile kalınlaşmaya neden olur. Bir süre sonra yüzeyel toplardamarlarda şişmeler ile genişlemeler meydana gelir. Kılcal damarlarda başlayan bu durum diğerlerine de doğru gider. Diz arkasında ya da bacakta bir hat boyunca yumrular halinde oluşabilen varis dediğimiz durumlar oluşur. Kısaca varis yüzeyel toplardamarlardaki genişlemelerdir.
2-Varisin tespiti nasıl yapılır?
Varislerin tespiti kişinin gözle görmesi ve hekimin muayenesi ile olduğu gibi radyolojik olarak doopler tetkiki ve venografi dediğimiz yöntemi ile yapılmakta.
3- Varisin varlığı nasıl anlaşılır?
Öncelikle durduk yerde ağrılar yaşanıyorsa, ayakta tek taraflı ya da iki taraflı şişme oluyorsa, yüzeyel damarlar belirginleşmeye ve şişmeye başlamışsa kişi kendinde varis olduğunu tahmin edebilir.
4-Genelillike hangi bölgelerde olur?
Öncelikle varisler alt extremitelerde (bacaklar) oluşur. Toplardamar bağırsakta da var. Örneğin hemoroid olarak karşımıza çıkar. O da bir varistir. Yemek borusunda vardır. Yemek borusun alt ucunda bu yine varis olarak karşımıza çıkar.
5-Varisin nedenleri nelerdir?
İlk neden genetik yatkınlıktır. Österojen hormonundan kaynaklı kadınlarda olma ihtimali son derece yüksektir. Çok gebe kalan kadınlarda kasıktaki büyük toplardamarlara bası olduğu için varislerin oluşma ihtimali artmakta. Kuaförlerde, ayakta uzun süre kalarak ameliyat yapan cerrahi grupta, uzun yolculuk yapanlarda, örneğin şoförlerde, ayakta ve bilgisayar başında çok kalanlarda varis daha fazla görülür.
6-Varisin yarattığı ağrılara günlük yaşamda nasıl çözüm bulunur?
Birincisi sabah kalkınca ayaklarımızı bir on ya da on beş dakika yüksekte tutarak dinlendirmeliyiz ve uygun varis diz altı çorabı giymeliyiz. Bu varis önleme ya da tedavi yöntemi değil sadece çözümdür. Nerede çalışırsak çalışalım kan akımını hareketlendirmek için yarım saatte bir üç ya da beş dakika yürümeliyiz. Yürümek baldır ve uyluk adalelerini kasarak pompa etkisi yaratarak toplardamarlardaki kanın kalbe geri dönüşüne etki yapar. Bu nedenle sık sık yürümeli veya ayaklarımızla araç kullanırken yaptığımız fren gaz hareketini yapmalıyız.
7-Kesin çözümü nedir?
Derin toplardamarlardaki iç varislerde eğer tıkanıklıklar varsa bunun tedavisi önce ciddi kan sulandırıcılar kullanmaktır. Fakat bu yolla problem çözülemezse cerrahi köprüleme yöntemine gidilir. Ama yüzeyel toplardamarlar kalbe gelen kanın yüzde 10’unu geriye getirdiği için bunun tamamını devre dışı bırakabilirsiniz. Yüzeyel toplardamarların tamamının devre dışı kalmasının hiçbir zararı yoktur. Herhangi bir sorun yaşanmaz. Bunun yolu da cerrahidir. Lazer yöntemi ile de tedavisi var. Eğer zamanında tedavisi yapılmazsa derin toplardamar ile yüzeyel toplardamarda da pıhtı oluşması söz konusu olabilir. Bu durumda akciğere pıhtı gidebilir. Pıhtı akciğer damarını tıkadığı zaman da maalesef üzücü olaylar yaşanabiliyor. O yüzden varis deyip basit düşünmemek gerekiyor. Tedbir almak şart. Kayıtsız kalmamak gerekir.