Yaz depresyonu kapınızı çalmadan...
Memorial Ataşehir Hastanesi ve Suadiye Tıp Merkezi’nden Uz. Psk. Uğurkan Ulutürk, yaz depresyonu ile başa çıkmanın yolları hakkında bilgi verdi.
Yaz aylarında mevsimin tadını çıkarmak yerine hiçbir şeyden keyif almama, dikkat dağınıklığı uykusuzluk ve iştah kaybı gibi belirtiler depresyona işaret ediyor olabilir. Memorial Ataşehir Hastanesi ve Suadiye Tıp Merkezi’nden Uz. Psk. Uğurkan Ulutürk, yaz depresyonu ile başa çıkmanın yolları hakkında bilgi verdi.
-Araştırmalar yazın da depresyon olabileceğini gösteriyor
Halk arasında depresyonun daha çok kış aylarında ve kapalı havalarda görüldüğüne dair yaygın bir inanış bulunmaktadır. Ancak son yıllarda yapılan araştırmalar, biyolojik etkiler (melatonin hormonunun az salgılanması gibi) ve psikolojik faktörler nedeniyle yaz mevsiminde de depresyon olacağını göstermektedir.
-Hangi belirtiler ortaya çıkar?
Yaz depresyonda kişi hayattan zevk alamamaya başlayabilir. Dikkat ve konsantrasyon güçlüğü yaşar. Kişi eskiden mutlu olduğu şeylere ilgi duymaz. Yorgunluk, bitkinlik, enerji kaybı, motivasyon kaybı, cinsel isteksizlik, uyku bozukluğu, aşırı alınganlık, duygusallık, sabırsızlık, iştah kaybı, kilo verme ya da aşırı iştahla kilo alımı görülebilir. Bu durum içe kapanma, saldırganlık, yaşamı değersiz bulma ve intihar düşüncelerine kadar gidebilir.
-Kışın uyku yazın uykusuzluk baş gösterir
Kış dönemindeki depresif belirtilerden farklı olarak, yaz depresyonunda uyuma süresi ve iştahda artış yerine azalma, kilo alımı yerine de kilo kaybı olabilir. Gecelerin uzaması ve konser, festival gibi eğlenceli aktivitelerin ön planda olduğu yaz aylarında kişi depresif ruh haliyle başa çıkmak için daha çok alkol ve madde kullanabilmektedir. ABD’de yaz depresyonu üzerinde yapılan bir araştırmada yazın çıkan depresyonda intihar riskinin daha yüksek olduğunu göstermektedir. Bunlara ek olarak yaz depresyonu diyebilmek için rahatsızlığın mevsimsel olması ve belirtilerin en az iki haftadır görülüyor olması gerekmektedir.
-Güzel havalarda neden mutsuz olunur?
Kışın hava kapalı olduğu için depresyon yaşanmadan kısa süreli mutsuzluk ve depresif belirtiler görülebilir. Ancak yazın hava kapalı olmamasına rağmen kişide yorgunluk, bitkinlik, sıkıntıyla uyanmak gibi belirtiler varsa bu durum depresyonu ifade eder. Yaz mevsiminin gelişiyle bireylerin beklentileri, aktiviteleri ve eğilimleri değişmektedir. Kişinin yıl içinde yapamadığı tatili yaza ertelemesi, aldığı kararları yazın uygulamak zorunda kalması, devam eden sorunları tatil dolayısıyla rafa kaldırmaya çalışması gibi yaz mevsiminden farklı beklentileri olmaktadır. Hatta bazı bireyler yeni başlangıçlar için tatil beklemektedir. Ancak beklentilerimiz gerçekliğin ötesinde ise beklentilerimiz hayal kırıklığı yaratabilir.
-Tatilin hayal kırıklığına dönüşmemesi için…
Bu dönemde gerçekçi beklentiler ve planlar önemlidir. Ertelenen işleri yapmak için yazın geçmesini beklenmeden problemler çözüme ulaştırılmalıdır. Kişi yaşamın üzerine gitmeye, yaz aktivitelerinin tadını çıkarmaya ve yeni beklentiler oluşturmaya odaklanmalıdır. Yaz mevsimimde de mutsuz, keyifsiz olunabileceğini kabullenmek gerekir. Eğer bu ruh hali kişinin günlük işlevlerin yerine getirmesine engel oluyorsa mutlaka psikolojik destek alınmalıdır.