Dünyanın Derbisi
Bu köşemizde yerelden başlayıp bir dünya kulübü olmayı başarmış takımların, tarihi derbilerini kültürel, ekonomik yönleri ve geçmiş atmosferleriyle anlatmaya çalışacağız
Futbol derbileri aynı şehir takımlarının, rekabetleri, transfer çalımları ve kupa sayıları ile ön plana çıkar. Futbol, her mahallede, her ilçede hatta neredeyse her köşe başında oynanırken, derbiler üstü işçilerin, “fabrika maçları” vardı. Derbileri oluşturan bir şehrin iki takımı, yıllar öncesinde bir mahallede, bir ilçede belki de bir kıraathanede kurulmuştu. Derbi demek, bir şehrin iki farklı takımının karşı karşıya gelmesi demek. Bazı derbiler var ki, kitapta yazanın üstüne çıkar, ezberleri bozar. Misal Liverpool - Manchester United, Real Madrid - Barcelona, Roma - Lazio ve daha nicesi…
Bu hafta oynanacak iki derbi, ezeli ve tarihi rekabetleriyle de öne çıkıyor. Gelin bunlara bir göz atalım.
Lazio - Roma Derbisi
İçinde bir çok anı barındıran Lazio - Roma derbisi, 15 Ocak Cuma günü saat 22.45’te oynanacak. Dünya tarihinin en önemli derbilerinden olan Roma - Lazio derbisi siyasi ve ekonomik yönüyle öne çıkıyor. Bu iki takımın hikayesinde aynı şehir barınmasına rağmen ön plana çıkan unsur; Mussolini’nin Roma’yı kurması ve Nazi yanlısı generalin Lazio’yu desteklemesidir.
Zaman içinde Roma, göçmenlerin ve solcuların desteklediği bir takıma dönüşürken, Lazio ırkçı tavrını sürdürür. Kadrosunda çok uzun yıllar siyahi oyuncu bulundurmaz. Lazio'nun efsane oyuncusu Paolo Di Canio “Nazi selamı” yapması ile ünlüdür.
Lazio taraftarlarına göre “Roma, Yahudilerin desteklediği ‘zenci’ takımıdır”. Rakiplerine, “Auschwitz sizin şehriniz, fırınlar eviniz”, derler Yahudi soykırımını anımsatarak.
2. Dünya Savaşı’ndan sonra birçok takım Nazi Almanyası askerlerinin özel birliğini anımsattığı için S.S. harflerini kaldırırken, Lazio bununla gurur duymaya devam etmiştir.
Liverpool - Manchester United
İngiltere’nin, “futboldan önce başlayan derbisi” Liverpool - Manchester United derbisi ise 17 Ocak Pazar günü 19.30’da Liverpool’un stadı Anfield Road’da oynanacak. Ancak aslında bu rekabet de çok uzun yıllardır devam ediyor. Aralarında sadece 50 km mesafe bulunan Liverpool ve Manchester şehirleri arasındaki mücadele, birbirlerine ekonomik üstünlük kurma çabası ile birlikte başladı. Rekabet, 19. yüzyıldaki sanayi devrimi ile yaşıt.
Başta tekstil olmak üzere imalat üretiminin başkenti olan Manchester, sanayi devriminin başladığı ilk şehir olarak, ezeli rekabete 1-0 önde başladı. İrlanda, Galler ve İskoçya gibi İngiltere’nin tüm iç sömürgelerinden ucuz iş gücü Manchester’a akın ettiğinde, Liverpool dünyanın en büyük ve işlek limanlarından birisini restore etti ve o zamanların ticaretin en kârlı yolu olan deniz ticaretinin bayrağını İngiltere’nin gönderine çekerek durumu 1-1 yaptı. Manchester ise 19. yüzyılın sonunda büyük Manchester Kanalı’nı açarak, Liverpool’daki deniz ticaretinin merkezi olan limanın tekeline son verdi ve 2-1 öne geçti.
Dünyanın dört bir yanından, farklı etnik köken ve dinlerden yüzbinlerce insan da Liverpool ve Manchester’a göç ettiler.
Henüz sosyologlar “multietnik” terimini icat etmeden ve insan hakları savunucuları “birarada yaşam”ı kutsamadan önce dünyanın ilk multietnik birarada yaşamın gerçekleştiği şehirler Liverpool ve Manchester oldu.
FACİALARDA REKABET UNUTULDU
Spor tarihinin en karanlık günlerinden biri olan 6 Şubat 1958 yılında tarihe “Münih hava faciası” olarak geçen uçak kazasında United’lı 8 oyuncunun hayatını kaybetmesine ise ilk el uzatan takımlardan oldu Liverpool. Tribünlerine “Hepimiz Kırmızıyız!” pankartını asarak Manchester United’lıların acısını paylaştılar.
Manchester United’lılar da aynı şekilde tribün çökmesi sonucu 96 Liverpool taraftarının hayatını kaybettiği Hillsbrough faciasından sonra Old Trafford’a destek pankartları açtılar.