Alma Ayana, 21 Kasım 1991 yılında Etiyopya'nın Benishangul-GumuzBölgesi, Wenbera'da doğdu. 9 kardeşin en küçüğü olarak doğan Ayana, 13-14 yaşlarında okul takımında koşmaya başladı. Almaz, 21 yaşındayken ilk önemli uluslararası başarısına imza atarak Rusya'nın Moskova kentinde düzenlenen 2013 Dünya Atletizm Şampiyonası'nda 5bin metrede bronz madalya kazandı. Marakeş'teki 2014 Afrika Şampiyonası'nda, favori Genzebe Dibaba’yı şampiyona rekoru kırarak geride bıraktı ve şampiyon oldu. Bir ay sonra yine Marakeş'te düzenlenen Kıta Kupası’nda 5bin metrede şampiyon oldu ve arkasındaki en yakın rakibine 24 saniyenin üzerinde bir fark attı.
PEKİN’DE 5 BİN METRE ŞAMPİYONU
Mayıs 2015'te Çin'in Şangay kentindeki Elmas Lig’de 5 bin metrede kişisel en iyi derecesi 14.14 yaptı ve Paris'te elde ettiği 14.25’lik kişisel en iyi derecesini önemli ölçüde geliştirdi. Bu, onu dünya rekoru sahibi vatandaşı Tirunesh Dibaba ve Meseret Defar'ın ardından bu mesafedeki en hızlı koşan üçüncü kadın atlet yaptı.Ağustos ayındaki Pekin Dünya Şampiyonası'nda, 5 bin metre finalini 14.24’lik derecesiyle kazanmak için bir ön koşu yaptı ve bu süreçte yeni bir şampiyona rekoru kırdı. Bu koşuda gümüş madalya sahibi Senbere Teferi'yi 17 saniyeden fazla bir farkla yenerek şampiyonayı üçüncü sırada tamamladı.
RİO’DA BİR “OLİMPİK REKORTMEN”
2 Haziran 2016'da Roma Elmas Ligi'nde yine 5 bin metrede 14.12’lik derecesiyle yeni bir kişisel rekor kırdı.Bu, onu Tirunesh Dibaba'nın 14.11’lik dünya rekorunun ardından bu mesafede şimdiye kadarki en hızlı ikinci kadın yaptı. Aynı ay içinde Hollanda'nın Hengelo kentindeki Etiyopya’nın olimpiyat denemelerinde ilk kez 10 bin metre koştu. Bu koşuda 30.07 ile o zamana kadarki en hızlı çıkışını yaparak Tirunesh Dibaba'yı mağlup etti ve dünya tüm zamanlar listesinde sekizinci sıraya yükseldi. Ağustos ayında Rio de Janeiro'da düzenlenen 2016 Yaz Olimpiyatları'nda Almaz, 10 bin metrede 29.17’lik bir dünya rekoru kırdı ve Çinli atlet Wang Junxia'nın 23 yaşındaki dünya rekorunu 14 saniye geride bıraktı. Daha önce hiç kimse Wang'ın rekorunun 22 saniye içinde koşmamıştı. Yarışı ikinci sırada tamamlayan Kenyalı Vivian Cheruiyot da yarışı Wang'ın rekorunun sadece bir saniye gerisinde bitirdi ve çifte Olimpiyat 1o bin metre şampiyonu Tirunesh Dibaba, kişisel en iyi derecesini 12 saniye geliştirerek ve tarihin en hızlı dördüncü atleti olarak bronz madalya kazandı. Ayana Olimpiyatlardan 1 yıl sonra 5 Ağustos 2017'de Londra'da düzenlenen Dünya Şampiyonası'nda 10 bin metreyi 30.16 ile koştu ve yarışı dünya lideri olarak kazandı. Ayana aynı şampiyonada sekiz gün sonra 5 bin metrede de gümüş madalya kazandı.
GERİ DÖNÜŞ
Etiyopyalı uzun mesafe koşusu yıldızı, sakatlık sorunları ve hamilelik nedeniyle profesyonel spor hayatına neredeyse üç yıl ara verdi. Nisan 2022'de tekrar yarışmaya başladı ve tabiri caizse pistte sanki hiç ara vermemişçesine fırtına gibi esti. 16 Ekim 2022'de 30 yaşındaki sporcu, Amsterdam Maratonu'nda 2.17.20 ile koşarak şimdiye kadarki en hızlı kadın maraton çıkışını yaparak kazandı ve eski rakibi Genzebe Dibaba'yı 45 saniye farkla mağlup etti. Almaz bu koşuda parkur rekorunu neredeyse 40 saniye farkla kırdı, ve o dönem dünya tüm zamanlar listesine yedinci sıraya yerleşti.