Olimpik ikonlar: Vera Caslavska
Özellikle 1950’ler ve 60’larda uluslararası turnuvalarda aldığı 22 altın madalya ile döneme damga vuran Çek jimnastikçi Vera Caslavska, 1964 Tokyo’da 3 altın ve 1968 Mexico City’de dört altın madalya kazanarak 7 olimpiyat altınıyla ülkesinin en çok olimpiyat altın madalyası kazanan sporcusu olma ünvanını taşıyor
Vera Caslavska 3 Mayıs 1942’de Prag’da dünyaya geldi. Kariyerine artistik patinajcı olarak başlamasına rağmen 15 yaşında jimnastiğe yöneldi. 1958 Dünya Şampiyonası’nda ilk uluslararası madalyasını takım yarışmasında gümüş madalya ile kazandı. 1959 Avrupa Şampiyonası’nda denge aletinde altın madalya aldı ve 1962 Dünya Şampiyonası’nda da ikincilik elde etti. Toplamda 7 kez Olimpiyat altın madalyası, 4 kez Dünya Şampiyonu, 11 kez Avrupa Şampiyonu ve 4 kez Çekoslovak Yılın Sporcusu seçildi. Sporcu kimliğinin yanında tarihe Prag Baharı olarak geçen direnişin en önemli figürlerinden biri oldu.
İLK KEZ OLİMPİYAT SAHNESİNDE
Caslavska olimpiyatlara ilk kez 1960 Roma’da ayak bastı. Takım olarak katıldığı bu olimpiyatlarda gümüş madalya kazandı.1964 Tokyo’da üç farklı dalda yarıştı ve üçünde de altın madalyayı göğsüne taktı. Bu olimpiyatlarda büyük bir hayran kitlesi yarattı ve bu başarıyla birlikte ülkesine döndüğünde medyanın takip ettiği en önemli isimlerden biri haline geldi. 1968’e giderken Sovyetler Birliği’nin Prag üzerinde baskısı her geçen gün artıyordu. Sessiz sedasız toplanan muhalifler 1968 Nisan ayında baskıların dayanılamaz hale gelmesiyle çok daha görünür oldular. Muhaliflerin lideri konumundaki aydınlardan Ludvik Vaculik’in kaleme aldığı “2000 Sözcüklü Manifesto”su iktidardan ve rejimden şikayetlerini dile getiriyordu ve özgürlük için bütün dünyaya çağrıda bulunuyordu. Bu manifestoya birçok ünlü isim, aydınlar, işçiler, sanatçılar ve sporcular imza atarak destek verdi. Bu imzalardan biri de Vera’ya aitti. Haziran sonunda yayımlanan matifestodan yaklaşık 2 ay sonra Sovyetler Prag’ı işgal etti.
EN SESSİZ PROTESTO
Bu işgalden sonra tutuklanma tehlikesiyle karşılaşabileceği için küçük bir köye saklandı ve olimpiyatlara kadar iki ay burada kampa girdi. Kamp yaptığı yer kırsal bir alan olduğu için ancak koşarak, zıplayarak veya ahşap blokların üzerinde jimnastik için pek de uygun olmayan ortamlarda antrenman yaptı. Olimpiyatların başlamasına iki hafta kala ülkesinden katılım için izin çıktı ve kafileye son anda dahil olarak ve Mexico City’ye uçtu. Burada bireyselde, atlama, düzensiz paralel çubuk ve yer hareketleri olmak üzere 4 altın madalya kazandı. Denge aleti ve takım yarışlarında ise gümüş madalya alarak toplamda 6 madalya ile bu olimpiyatları tamamladı. Yer hareketleri tamamlandıktan sonra jüri oylamasıyla Sovyet Jimnastikçi Larissa Petrik ile altın madalyayı paylaştı. Ödül töreninde belki de olimpiyat tarihindeki en sessiz protestoya imza attı. Önce Çekoslavak marşı okundu ardından Sovyetler Birliği’nin marşı başladı ve Vera başını sovyet bayrağından çevirerek sovyet rakibiyle paylaştığı kürsüden biraz uzaklaştı. Bu hareket üzerine salonda yer alan hayranlarının uğultularıyla marş tamamlandı.
YURT DIŞINA ÇIKIŞ YASAKLARI VE AMBARGOLAR
Olimpiyatlardan döndükten sonra aktif spor hayatını sonlandırarak antrenörlük yapmaya ve yeni jimnastikçiler yetiştirmeye karar vermişti ancak 1968 Mexico City’de büyük ses getiren protestosu ve öncesinde imzaladığı manifesto siyasi otoriteleri oldukça rahatsız etmişti. Hükümet kendisine ambargo koymuştu. İşsiz ve ne yapacağını bilemez haldeyken 1964’te Tokyo’da büyük hayran kitlesi oluşturduğundan olacak ki Japonlar kendisine eğitmenlik yapması için çok önemli teklifler sundu ancak hükümet bunlara da izin vermedi. 1980’lerin başında Meksika Jimnastik Federasyonu tarafından antrenör olması için özel davetiye gönderildi ancak bu teklif yanıtsız kaldı. Sonradan kendisinin yurt dışı çıkış yasağı olduğunu öğrenen Meksikalılar Vera Caslavska’ya seyahat hakkı verilmezse petrol ihracatını durduracaklarını açıkladılar. Bunu üzerine geri adım atan hükümet Caslavska’ya izin verdi ve Vera Mexico City’ye giderek burada antrenörlük yapmaya başladı. 1991 yılında Varşova Paktı’nın dağılmasıyla Vaclav Havel cumhurbaşkanı oldu ve ilk icraatlarından biri olarak Vera’yı danışmanı yaptı. Kendisine sunulan belediye başkanlığı büyükelçilik, spor bakanlığı gibi birçok mevkiyi reddetti. En sonunda kendisine en uygun yer olan Ulusal Olimpiyat Komitesi Başkanlığı’na seçildi. Caslavska 2016 yılında 74 yaşında hayata gözlerini yumdu.