Satın alınan olimpiyat: 2002 Salt Lake City
Olimpiyat oyunlarını düzenlemek şehirler için tarihe atılan prestijli bir damga olduğu kadar çok da zorlu bir süreç
Yıllar öncesinde başlayan adaylık maratonunda şehirler sadece oyunları ne kadar iyi ve düzgün bir organizasyonla yapabileceklerini anlatma çabasıyla boğuşmuyor rakip şehirleri de geçmeye çalışıyor. İşte bu rekabetin belirleyici alanı ise Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nin (IOC) seçici kurulu. Farklı ülkelerden gelen temsilcilerin oluşturduğu bu komitenin seçim süreci hakkında uzun yıllar boyu çeşitli spekülasyonlar ortaya atılmıştı. Aday kentlerden rüşvet almak, pahalı hediyeler, bol sıfırlı faturalara sahip tatil paketleriyle harmanlanmış iddialar her zaman ortalarda dolaşsa da kanıtlanamamıştı. Ta ki 1998’de patlak veren skandala kadar.
SALT LAKE CITY GÖZÜNÜ KARARTTI
ABD’nin Utah eyaletinin başkenti konumundaki Salt Lake City, bir olimpiyata ev sahipliği yapmak için uzun yıllardır bir çaba içerisindeydi. 1995 yılına gelene değin 4 adaylık başvurusu yürütmüşler ancak hepsinde de başarısız olmuşlardı. Özellikle son adaylıkları olan 1998 kış olimpiyatlarını Japonya’nın Nagano kentine kaptırmaları onlar için bardağı taşıran son damla oldu. Çok sayıda bağımsız spor gözlemcisine göre bu seçim yakın zamanda, 1996 yaz olimpiyat oyunlarının ABD’nin Atlanta şehrine verilmesi sebebiyle olmuştu. Ancak Salt Lake City’nin yöneticileri böyle düşünmüyordu. Daha sonra oluşturulacak soruşturma komitesine verdikleri ifadelerde, 46’ya karşı 42 oyla kaybettikleri 1998 adaylığı sırasında Japon temsilcilerin, olimpiyat komitesi üyelerini hediyelere boğduklarını gördüklerini söylediler. İddialarına göre, elektronik ürünlerle dolu hediye paketleri ya da ‘geyşaların sake sunduğu’ ultra lüks kaplıca tatilleri olimpiyat komitesi üyelerinin aklını başından almış ve kendi adaylıklarını başarısızlığa uğratmıştı. İşte bu ‘tecrübe’ nedeniyle 2002 kış oyunları için adaylıklarında artık başka bir yol izlemeye karar verdiler.
16 MİLYON DOLAR GÖZDEN ÇIKARILDI
Salt Lake City’ye olimpiyatı bu kez getirmeye kararlı olan komite kesenin ağzını açtı. Nagano’nun bir önceki adaylık sürecinde yaklaşık 16 milyon dolar harcadığını gören Utah’lılar bu rakamın da üzerine çıkma kararı aldılar. Şehirdeki tüm kurumları adeta ayaklandırmışlardı. Öncelikli olarak, aday şehir hakkında oylamaya katılacak 100 olimpiyat komitesi üyesinin büyük bir çoğunluğunu şehri ve tesisleri gezme bahanesiyle Salt Lake City’ye getirdiler. Ziyarete gelen komite üyelerinin bazılarının çocukları için Utah Üniversitesi’nde eğitim olanağı, bazılarına şehirdeki özel hastanelerde tedavi imkanları sunuldu. Ancak cin şişeden çıkmıştı bir kez; NBA maç biletlerinden, özel yapılmış keman hediyelerine kadar hediyelerin arkası kesilmiyordu. Salt Lake City yöneti-cilerinin taktiği başarılı olmuştu, şehir 2002 kış oyunlarını organize etmeye hak kazandı.
SKANDAL PATLADI
Şehir yöneticileri sonuçtan memnundu. Biraz para harcanmış ama oyunları düzenleme hakkı da alınmıştı. Ancak hiç beklenmeyen bir gelişme 1998 yılının kasım ayında işleri tersine çevirdi. Salt Lake City yöneticilerinin, bir olimpiyat komitesi üyesinin çocuğunun tüm eğitim masraflarını karşıladığına dair belge basına sızınca arkası çorap söküğü gibi geldi. İddiayı araştırmaya başlayan IOC soruşturma komisyonu kurdu. İddiaların ciddiliği üzerine ABD Adalet Bakanlığı da ayrı bir soruşturma komisyonu oluşturdu. Suçlamaların odağına ise Salt Lake City adaylık komitesinin başkanı Thomas K. Welch ile yardımcısı David Johnson oturdu. Soruşturmalar sonucunda IOC’nin 10 üyesi ihraç edildi, bazı üyelere yaptırımlar uygulandı. ABD’nin kendi içinde yürüttüğü soruşturma da ise Welch ile Johnson suçlu bulunmadılar ve bir ceza almadılar ancak ikilinin savunmaları IOC’de deprem etkisi yarattı. İkili, olimpiyat üyelerini hediyelere boğmanın, bedava tatillerin, sağlık ya da eğitim çeklerinin her olimpiyat aday-
lık sürecinde yaşanan ‘olağan’ gelişmeler olduğunu söylediler. Soruşturmalar sırasında bir önceki adaylığın galibi Nagano’nun yaklaşık 16 milyon dolar harcadığı iddialarına, Japon yetkililerin ‘adaylık sırasında yapılan harcama dökümlerinin olduğu muhasebe kayıtları yandı’ cevabı iddiaların ciddiyetini ve boyutunu gösterdi. IOC bunun üzerine yüz yıllık tarihinde ilk kez adaylık süreçleri konusunda reform yapma kararı aldı. Atanan bağımsız bir komisyon, üyelik süreçlerini baş- tan sona tekrar şekil- lendirdi. Kurulan yeni bir etik komisyon da üyeler üzerinde her türlü araştırma ve soruşturma yapma yetkisiyle donatıldı. Arkasındaki tüm kirli geçmişe rağmen 2002 Kış Olimpiyat Oyunları Salt Lake City’de gerçekleştirildi.