5 Yıldır Kadıköy'ü Tasarlıyorlar
5. yaşını kutlayan TAK Kadıköy, kentsel dönüşümle hızla değişen Kadıköy’ün kent belleğini tutabilmek için, ilçenin adım adım gezileceği rota programları düzenleyecek
Türkiye’de bir ilk olarak kamu-sivil-özel işbirliğiyle 4 Nisan 2013’te kurulan Tasarım Atölyesi Kadıköy, 5. yılını doldurdu. Aradan geçen 5 senede 37 bin 310 kişinin katıldığı 1172 etkinliğe imza atan TAK Kadıköy’ün üzerine şekillendiği temel argüman ‘katılımcı tasarım’. Kentsel dönüşümün oldukça kontrolsüz ve tepeden inme kararlarla uygulandığı bir dönemde, Kadıköylüler en azından mahallelerine dair söz söyleyip, karar alma süreçlerine katılabiliyorlar. Misal sokağınıza yapılacak bankın nasıl olması gerektiği konusunda fikrinizi beyan edebilir yahut mahallenizdeki parkın tasarımına dair projenizi sunabilirsiniz.
Çalışmalarını Kadıköy Belediyesi Strateji Geliştirme Müdürlüğü çatısı altında sürdüren TAK Kadıköy’ü, Yeldeğirmeni’ndeki binasında (eski Özen Sineması) ziyaret ettik. Yatay hiyerarşiyle işleyen TAK Kadıköy’ün çekirdek ekibi grafik tasarımcı Batur Seçilmiş, endüstriyel tasarımcı Özlem Serdar, iç mimar Duygu Ezgi Demircan Özsuna, endüstriyel tasarımcı Burçin Çevik Akkaya ve sosyolog Yazgülü Kırık’tan oluşuyor.
5 kişilik ekibe 5 soru sorduk; işte, 5. yaşında 5 yanıtla TAK Kadıköy:
1-TAK Kadıköy niye var?
Kadıköy'ün sorunlarına tasarımla çözüm bulmak için! Tasarım, araştırma ve katılım olmak üzere 3 tema üzerinden etkinlikler, projeler, uygulamalar, çalıştaylar, atölyeler düzenliyoruz. Kadıköylüler, sivil toplum örgütleri, tasarımcılar ve üniversitelerle işbirliği içindeyiz.
2-Bir tasarım süreci nasıl işliyor?
Burada üç çeşit projelendirme yöntemi var. Bunlardan biri; Kadıköy Belediyesi’nden gelip, bizim projelendirip tasarımcıya açık çağrı ile açtığımız işler. İkincisi tasarım fikri ile bize başvuran Kadıköylü’nün fikrinin projelendirilmesi. Diğeri de TAK Kadıköy olarak kendi bünyemizde yaptığımız projeler.
Bize bir proje talebi gelince, biz o projeyi gidip de bir tasarımcı sipariş etmiyoruz. Her zaman yaptığımız şey şu; konuyla ilgili açık çağrı yapmak. İlgili tasarımcıları, mahalleliyi ve katılmak isteyenleri bir çalıştayda buluşturuyoruz. Mesela kedi- köpek mama kabı yapılacaksa belediyenin Veteriner İşleri ekibini, hayvanseverleri, konuyla çalışan stk’ları, tasarımcıları davet ediyoruz. Böylelikle Kadıköylülerin ihtiyaç ve istekleri doğrultusunda Kadıköy'e hizmet edecek tasarımlar ortaya çıkıyor.
3-Hangi başlıklarda programlar yürütülüyor?
Pek çok başlıkta çok sayıda programda çalışmalarımızı yürütüyoruz. Mesela ‘Kıyı Köşe’ programıyla Kadıköy’ün yeterince kullanılmayan kıyı köşe mekanlarını tasarımla canlandırıyoruz. ‘Tasarlatak’ ile Kadıköy’den ilhamla bez çanta, kuş yuvası, kent mobilyası gibi ürünler tasarlanıyor. ‘Bellek’ ile fotoğraf, video gibi araçlarla Kadıköy’ün arşivi tutuluyor. Mesela ilçenin fırınları, sahafları gibi tematik haritalar hazırlanıyor. İçinde bulunduğumuz bina eski Özen Sineması olduğu için, bu işlevin de devam ettirilmesi açısından ‘Film-Tak’ adı altında tasarım ve şehircilik konularından belgesel ve film gösterimleri yapıyoruz. Çocuklarla yaptığımız işler ‘Takım Oyunu’ başlığı altında yer alıyor. ‘Takas’ her türlü işbirliklerini kapsıyor. ‘Kontak’ kapsamında konferans, panel, söyleşi gibi buluşmalar yapıyoruz. Tüm bu çalışmalarımızı öğrenciler, tasarımcılar, Kadıköylüler, destekçiler ve gönüllüler olmak üzere 5 aktörle yapıyoruz.
4-Kadıköy kent yaşamında tasarımın rolü/ önemi nedir?
Günümüzde tasarım artık çok önemli. Buradaki en önemli nokta ise katılımcı tasarım… Biz burada Kadıköy’e dair tasarımlar üretilmesine vesile olup, imkan sunuyoruz. Tasarımcı, Kadıköy’ün her hangi bir yerine dair tasarım yaparken sadece kendini hayal gücünü devreye sokmuyor, orada yaşayan, o tasarımı bizzat kullanacak olan mahallelinin fikir ve ihtiyaçları doğrultusunda şekilleniyor. Kadıköylüler, kentlerine dair tasarım süreçlerine birebir katılım sağlayıp, söz söyleyebiliyorlar.
5-TAK Kadıköy’ün 2018 planları neler?
2018’i ‘üretim yılı’ ilan ettik. Yani tasarım projelerinin somut üretimler haline dönüşmesini hedefliyoruz. Mesela şu an sedef kakmacı, ahşap tornacı, cam üflemeci, kunduracı gibi zanaatkarlar ile tasarımcıları bir araya getiriyoruz. Kadıköy’de –özellikle de kentsel dönüşümdeki Fikirtepe bölgesinde- zanaatkar çok azaldı. Bu projeyle konuyla ilgili veriler toplanacak, bir belgesel hazırlanacak, hem de somut üretimler olacak.
Tasarımla şekillenen, sonuçları ürüne dönüşebilecek tematik yürüyüş rotaları yapacağız. Ki bu projeye halihazırda bir mimarlık firmasının ‘Uzun Yol’ isimli çalışmasına destek olarak başladık sayılır. Kent arşivinin tutulmasına katkı sağlayacak olan bu program için ortaklık kurabileceğimiz destekçileri bekliyoruz.
