Dünyadan ve Türkiye’den yerel yönetim uygulamaları yazı dizimize Ljubljana’nın çevre politikaları ile devam ediyoruz

26 Mayıs 2017 - 11:55

A ⁺ A^- Yazdır

Slovenya’nın başkenti olan Ljubljana’da 2015 verilerine göre, toplam 287 bin 213 kişi yaşıyor.

2010’da verilmeye başlanan Avrupa Yeşil Başkenti ödülünün 2016’da sahibi olan Ljubljana’da şehrin yüzde 46’sı doğal ormanlarla kaplı ve kişi başına yeşil alan 542 metrekare. Buna rağmen 2 bin yeni ağaç ekilmiş, Sava Nehri’nin kenarları yeşillendirilmiş, yeni parklar yapılmış, eski sanayi alanları ve bozulmuş araziler yeşillendirilmiş.

Kentte dönüşüm daha ziyade kentsel ulaşım ve atıkların azaltılması ve yönetimi alanlarında sağlanmış. 2007’de başlatılan ve 2025 hedefiyle hareket ettiği çevre programı kapsamında, 93 altyapı projesini hayata geçirmeyi hedefleyen kentte çalışmalar belirli alanlarda yoğunlaştırılmış. Bunlar arasında yerel ulaşım, atık yönetimi, sürdürülebilir arazi kullanımını içeren yeşil kentsel alanlar, su tüketimi gibi başlıklar var.

YEŞİL DEĞERLER

Yeşil Değerler (Zelene Točke), Ljubljana Belediyesi, belediyeye ait kamu kurum ve kuruluşları tarafından geliştirilen ve uygulamaya konan 20 sürdürülebilir proje.

Bu 20 proje arasında Kamusal Bisiklet Kiralama Sistemi, Urbana Şehir Kartı sistemi, düşük emisyonlu toplu taşıma,  güneş enerjisi, okul ve ana okullardaki asbestli çatıların değiştirilmesi, parklar ve açık alanlar, temiz içme suyu, ayrıştırılmış atık toplama , Rakova Jelsa kanalizasyon şeması, bölgesel atık yönetim merkezi yer alıyor.

SÜRDÜRÜLEBİLİR HAREKETLİLİK PLANI

Sürdürülebilir Hareketlilik Planı, özel motorlu taşıtların kullanımının kısıtlanmasını amaçlıyor. Plana göre, 2015 yılı itibariyle, yürüyerek ulaşımın yüzde 20, bisikletle ulaşımın yüzde 40, otobüsle ulaşımın yüzde 50 oranında arttırılması, özel araç ile yolculukların sayısının ise yüzde 20 oranında azaltılması hedefleniyor. Hareketliliğin çeşitlendirilmesi konusunda, 2020 hedefi şu şekilde: 1/3 toplu ulaşım, 1/3 motorlu olmayan ulaşım yolları ve 1/3 oranında özel araçlarla ulaşım. Ljubjana ve çevresindeki belediyeler ile Ljubljana Kentsel Bölgesi - Bölgesel Kalkınma Ajansı işbirliğine giderek, 2010’da, Ljubljana Kentsel Bölgesi Toplu Ulaşım Düzenlenmesi için Arka Plan Dokümantasyonu çalışmasını yapmış.

Altı projenin, 20 yıllık süreç içersinde hayata geçirilmesi hedefleniyor:

1. 2017 yılı itibariyle, Ljubljana Kentsel Bölgesi içinde 38 adet intermodal ulaşım transfer noktasının kurulması,

2. 2020 yılı itibariyle, modern yüksek hızlı toplu ulaşım hatlarının kurulması,

3. 2026 yılı itibariyle, demiryolu altyapısının yenilenmesi,

4. 2020 yılı itibariyle, bölgedeki kentsel merkezlerde, ek bisiklet ve yürüyüş bağlantılarının tasarlanmış ve uygulanmış olması,

 5. Toplu taşımanın sürekli olarak desteklemesi,

6. Toplu taşıma gelişimini yönetebilmek için bölgesel koordinasyon mekanizmasının kurulması planlanıyor.

YAYALAŞTIRMA

2007’de, Ljubljana, eski şehir merkezini yayalaştırarak (06.00- 10.00 arası dağıtım yapılabilmektedir), alanı, sosyal faaliyetlere, sanat ve spor etkinliklerine açmış. Bugüne değin, şehir merkezi motorlu araçlara kapatılarak, yayaların kullanıma ayrılmış alanlar 100 bin metrekareye ulaştırılmış. Bu düzenlemeden sonra, bölgedeki siyah karbon birikimi yüzde 58 oranında azalmış. Şehir, ekolojik alan projeleri ile, 2012’de Avrupa Kentsel Kamusal Alan Ödülü’nü 2013’te Avrupa Hareketlilik Haftası Ödülü’nü, Uluslararası Gubbio Mimarlık Ödülü’nü kazanmış.

Şehirde toplu taşıma ve bisikletli ulaşım için yapılan uygulamalar sayesinde hem çevre kirliliği önlenmiş oluyor hem de trafik çilesi yaşanmıyor.

Tüm kentte otobüslere, bisikletlere ve yayalara ayrılmış yollar, kentlilerin kullanımı için hazırlanmış bisiklet parkları, yeraltı garajları, trafiğe kapalı alanlarda yolcu taşıyan “Kavalir” adını verilen elektrikli dolmuşlarla kentsel ulaşımda rahatlama ve emisyon azaltımı sağlanmış.

Ljubljana 2015 yılında bisiklet dostu kentler arasında 13’üncü sırada yer aldı. Şehirde, 31 bisiklet kiralama, 600 park noktası bulunuyor. Bisikletler bir saate kadar ücretsiz kullanılabiliyor. Günde ortalama 2 bin 500 bisiklet kiralanıyor.

ATIK YÖNETİMİ

Ljubljana, atık yönetimi konusunda oldukça başarılı uygulamalara sahip. Atık yönetimi sistemi, yüzde 63’lük malzeme geri dönüşümüne imza atmış. Son on yıl içersinde, ayrıştırılarak toplanan atık oranı 10 kattan fazla artış göstermiş.

Hedefleri “sıfır atık”. Şehirde çok sık ve atık çeşitlerine göre işaretlenmiş çöp kutusu bulunuyor. Organik atıklar için şehirlilere verilen elektronik kartlarla açılan konteynerlere atılan organik atık miktarı ölçülüyor ve haftalık belli miktarların aşılması engelleniyor. Atıkları azaltma, yeniden kullanma, geri dönüştürme için kentliler teşvik ediliyor.

2015’te açılan Ljubljana Bölgesel Atık Yönetimi Merkezi, atıkların mekanikbiyolojik işlemleri, biyolojik atıkların gübrelenmesi ve evsel atıklar için üç ayrı birimden oluşuyor.

Kadıköy Belediyesi Akademi tarafından ayrıntılı hazırlanan kent profiline http://www.kadikoyakademi.org/category/kent-profilleri/ sayfasından ulaşabilirsiniz.