Barış Akademisyenleri, Kadıköy merkezli BirAraDa Derneği bünyesinde bağımsız ve eleştirel bilgi üretimini hedefleyen bir araştırma merkezi kurdu

08 Ocak 2025 - 11:20

A ⁺ A^- Yazdır

Kanun Hükmünde Kararnameler ile üniversitelerden uzaklaştırılan akademisyenler, 2016 yılından itibaren Ankara, Eskişehir, Kocaeli, İzmir, Antalya ve Mersin’de Dayanışma Akademileri kurdular. 2017’de dernekleşme kararı alarak, 2019 yılında Kadıköy’de BirAraDa (Bilim, Sanat, Eğitim, Araştırma ve Dayanışma) Derneği’ni hayata geçirdiler. Biz de kendileriyle röportaj yapmıştık. 5 sene sonra yeniden sayfalarımıza konuk ediyoruz zira aradan geçen zamanda hem BirAraDa Enstitü’yü kurdular, hem taşındılar, hem de kütüphane ve kafe açtılar. Üye sayısını da 129’dan 236’ya çıkaran BirAraDa Derneği’ni ziyaret ederek, Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Nur Betül Çelik’le konuştuk.

• BirAraDa’nın amacı ‘tüm dayanışma akademileri arasındaki koordinasyonu sağlamak’tı. Bu amaca giden yolun neresindesiniz? 

Derneğimizin bu temel ihtiyaç doğrultusunda ilerlemesi, zaman içinde imkansız hale geldi maalesef. Bunun birkaç nedeni var. Öncelikle farklı bölgelerde faaliyet gösteren dayanışma akademilerinin kendi iç örgütlenme sorunları, faaliyetlerini sürdürmelerini zorlaştıran örgüt içi ve dışı koşullar nedeniyle ya dağılma aşamalarına gelmeleri veya etkisizleşmeleri sonucunda ortaklaşa hareket edebilme olasılığı zayıfladı. Bunun yanı sıra, koordinasyonu üstlenen ve bir çatı örgüt olma hedefini benimseyen BirAraDa’nın İstanbul’da olması, fiziki olarak bir araya gelebilme şansını azalttı. Kaynak yetersizliği, koordinasyon ve iletişim amaçlı, planlama hedefli toplantıların düzenli biçimde yapılabilmesinin önünde engel oluşturdu. Bu konuda belli bir yol alınmasına rağmen, var olan bütün dayanışma akademilerinin aktif biçimde parçası olacağı bir ağ kurma konusunda maalesef çabalarımız yetersiz kaldı. 2019’da pandeminin patlak vermesi de hedefimizi gerçekleştirmemizin önüne geçti. 

• Ama varlığınızdan vazgeçmiş değilsiniz.

Hedefteki bu sapma BİRARADA Derneği’nin akademisyenleri bir araya getirme konusunda yetersiz kaldığı veya başarısız olduğu biçiminde anlaşılmamalı. Tüm diğer dayanışma akademilerini de içine alacak kadar geniş, Barış Akademisyenleri’nin bir araya geldiği en büyük örgüt olma özelliğini taşıyor. Bütün dayanışma akademilerinin enstitüleşme, başka bir akademi inşa etme biçiminde ifade edilebilecek ortak hayalini gerçekleştirmeye çalışan bir derneğiz. Örgütlerin değil ama idealin çatısı olmaya çalışıyoruz.

• Aradan geçen 5 yılda dernek nereden nereye evrildi? 

Büyümeye, bir sivil toplum örgütü olarak etki alanımızı genişletmeye, özellikle gençlerle bağımızı güçlendirmeye çabaladık. Pek çok proje tamamladık. Geçen beş yıl boyunca kendimizi özellikle BİRARADA Enstitü'nün kurulmasına adadık. Eleştirel yaklaşımı benimsemiş genç akademisyenlere lisansüstü araştırmalarını tamamlayabilmeleri için küçük destekler verdik. Enstitüleşme sürecinde, kendi eğitim-araştırma ilkelerimizi, pedagojik yaklaşımımızı tanımladık. Eleştirel, özgürleşimci bir yaklaşımla çalışmak konusunda uzlaştık. Bu yaklaşımın bütün etkinliklerimizin temeli olması için çabaladık.    

• Ne gibi etkinlikleriniz var?

Kış ve bahar dönemlerinde düzenli olarak atölyeler, seminerler açıyoruz. Dönemler, üniversitelerin takvimine benzer biçimde planlanıyor. Eleştirel pedagoji, disiplinlerarası veya disiplinlerötesi araştırma metodolojisi, barış çalışmaları gibi öncelikli temalarımız var. Atölyelerimiz katılımcı odaklı, eleştirel pedagojinin temel ilkeleri çerçevesinde yürütülüyor. Katılmak için belli bir koşulumuz yok, ilgi duyan herkese açık. 

ÜCRETSİZ İNTERNET VE KİTAP

• Derneği Kadıköy’de kurmanızda hangi sebepler etkili oldu?

Kadıköy'ün Anadolu yakasından Avrupa yakasına ulaşım açısından bir geçiş mekanı özelliği, mahalle örgütlenmeleriyle birlikte hareket edebilme iradesini çok çabuk inşa edebilecek bir nüfusa sahip olması, özellikle gençler açısından vazgeçilmez bir merkez olması bu kararımızda etkili oldu.

• Caferağa’dan Rasimpaşa’ya neden taşındınız?

O sırada ofisimizin bulunduğu binanın depreme dayanıklı olmaması nedeniyle taşındık.  

• Kafeniz ne zaman açıldı?  

Geçen yaz açtık. Burası sıradan bir kafe değil. Dernek mekanının özellikle mahalleli gençler ve kadınlarca daha aktif biçimde kullanılabilmesine aracılık edecek bir mekan olarak planladık. Düzenlediğimiz etkinlerde derneğe ek bir gelir getirmesi kafenin faaliyetinin beklenen sonuçlardan biri olmakla birlikte, bu etkinliklerin daha geniş bir kitleye ulaşabilmesine de ön ayak olacağını düşünüyoruz. 

Mekanımızda bir kütüphanemiz var, internet ulaşımımız var. Her düzeyden öğrencinin dernek mekanında hem çalışabilmesi, hem de çay, kahve, atıştırmalık ihtiyaçlarını gidermesi kafe sayesinde mümkün.  

• Derneğe gelir olabilmesi için mekanınızı da kiralıyorsunuz değil mi?

Evet, küçük bir bağış karşılığında dernek mekanımız, ihtiyacı olan sivil toplum örgütlerine açık. İmza günleri, okuma kulüplerinin düzenli toplantıları, çeşitli amaçlarla biraraya gelmiş inisiyatif veya grupların etkinlikleri, eğitim amaçlı etkinlikler, danışma seansları için mekanımız kullanıma açık dolayısıyla. Bir projeksiyon cihazımız, ses sistemimiz ve beyaz perdemiz de var. Bu sayede salonumuz film gösterimine de uygun. Etkinlikler sırasında kafe hizmetinden de faydalanmak mümkün.  

• İnternet ve kütüphane kullanımı akademisyenlere ve öğrencilere ücretsiz sanırım.

Evet. Kütüphanemizde bir ödünç verme sistemi var. Kütüphanelerde geçerli olağan kurallara uyulduğu sürece kitap ödünç alınabilir. Mekanda da kitaplardan faydalanılabilir. Şu anda çok sayıda kitap içermemekle birlikte, önemli pek çok kaynağa ulaşılabilecek genişleyen butik bir kütüphaneye sahibiz. İnternet bağlantımız var, o da ücretsiz olarak kullanılabiliyor.