UNDP’nin Şubat 2023 yıkıcı depremlerinden etkilenen bölgede yaşayan engelli bireyler için hazırladığı ihtiyaç analizi raporuna göre sorunların pek çoğu devam ediyor

10 Ekim 2024 - 09:40

A ⁺ A^- Yazdır

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Şubat 2023 yıkıcı depremlerinden etkilenen bölgede yaşayan engelli bireyler için ihtiyaç analizi raporu hazırladı. Kore Hükümeti’nin finansal desteğiyle Engelli Bireylere Sosyal ve Destekleyici Hizmet Kapasitesinin Sağlanmasına Yönelik Kapsayıcı Model Geliştirilmesi Projesi kapsamında yürütülen çalışmada depremden etkilenen bölgelerde 2 buçuk milyon engelli yurttaşın ihtiyaçlarına ilişkin kapsamlı bir analiz yapıldı. Engelli bireylerin yaşadığı fiziksel, psikolojik, sosyal ve ekonomik zorluklar değerlendirilerek sosyal destek hizmetleri geliştirmeye yönelik öneriler sunuldu. 

Engelli bireyler ve kurum/kuruluşlarının yetkilileri ile görüşmeler sonucunda hazırlanan rapor, odak grupları ve danışmalar yoluyla toplanan nitel ve nicel verilere dayanıyor. Rapor engelli bireylerin sağlık, rehabilitasyon ve sosyal hizmetlere erişimde yaşadığı sorunların yanı sıra depremlerin engelli bireylerin istihdam ve gelir düzeyleri üzerindeki etkisini de vurguluyor. 

Raporda ortaya çıkan bazı sonuçlar şöyle:

• Protez ve ortez hizmetlerine erişimde uzun bekleme süreleri, birden fazla ziyaret gerektirmesi ve yerel olarak uzman rehabilitasyon hizmetlerinin eksikliği nedeniyle zorluklar oluştu. Ayrıca, SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu) tarafından sağlanan finansal destek yıllardır güncellenmemiş, deprem sonrası yapılan önemli artış bile ortez/protez maliyetlerini karşılamaya yeterli olmadı. 

• Bazı protezlerin düzgün oturmaması, fiziksel rahatsızlıklara ve hareket kısıtlılıklarına neden oldu. Bu durum iki katılımcının bacak protezleri yerine koltuk değneklerini tercih etmesine neden oldu ve bir katılımcının; “protez kullanmaktansa tek kolu kullanmak daha kolay” diyerek kol protezini reddetmesine yol açtı.

• Yetersiz kamu ulaşım sistemleri, birçok kişiyi pahalı ve sürdürülebilir olmayan özel taksilere bağımlı hale getirdi.

• Eğitim kurumları genellikle rampalar, asansörler ve erişilebilir tuvaletler gibi engelli öğrencileri barındıracak gerekli altyapıdan yoksun kaldı. 

• Mevcut sağlık hizmetlerine ve sosyal hizmetlere ilişkin bilgilere erişimdeki tutarsızlıklar ve güvensizlikler, bireylerin ihtiyaç duydukları desteği almalarını önemli ölçüde kısıtladı.  

Raporun öneriler kısmında ise özetle şu bilgiler yer alıyor:

• Afetler ile işlev veya uzuv kaybı arasındaki ilişkiyi ele alacak bir afet risk müdahale politika çerçevesi geliştirilmeli. Bu çerçeve, afetlerden kaynaklanan engelliliklerin önlenmesi ve yönetimi ile ilgili özel hükümler içermeli ve engelli bireylerin afet sırasında ve sonrasında yeterince desteklenmesini sağlamalı. 

• Engelli bireyleri özel olarak kapsayan afet yönetim planlarının geliştirilmesi önemli. Bu planlar, engelli vatandaşların ihtiyaçlarının afet müdahalesi ve iyileşme sürecinin her aşamasında, tahliyeden rehabilitasyona kadar dikkate alınmalı.

• Depremden etkilenen bölgelerde stratejik olarak konumlandırılmış özel rehabilitasyon ve protez-ortez merkezlerinin sayısının artırılması ve protez-ortez temin sürecinin hızlandırılması hizmet verimliliğini ve erişilebilirliği artıracaktır.

• Kapsamlı psikolojik danışmanlık, sosyal hizmetler ve mesleki eğitim sunan entegre programlar geliştirilmeli. Özellikle engelli kadınların özel ihtiyaçlarına yönelik rehabilitasyon ve psikososyal desteğin sağlanmasında sınırlı kaynakların verimli kullanımı için belediyeler ile Sağlık Bakanlığı ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın yerel teşkilatları arasında koordinasyon sağlanmalı.

• Şiddete maruz kalan engelli bireyler ve/veya onların bakım verenlerine sosyal ve hukuki danışmanlık sağlanmalı.