Eğitimde Çağdaş Yaklaşımlar -5- : Orman Okulları
Yazı dizimizin bu bölümünde, Avrupa ve Amerika’da yaygın olan, çatısız ve duvarsız “Orman Okulları”nı inceledik
Erken çocukluk dönemi ve eğitimi, çocukta zihinsel ve bedensel gelişimin çok hızlı olduğu, çocuğun eğitim, özgüven ve var olabilme mücadelesinde hayli önemli bir dönem. Bu önemli süreci açıklamaya ve anlamaya yönelik pek çok yaklaşım ortaya çıktı. Birçok düşünür, çocuğun eğitim programının nasıl olması gerektiğine ilişkin çalışmalar yapıyor ve en iyiye ulaşmaya çalışıyor. Günümüzde eğitim sisteminin gelişmiş olduğu Avrupa ve Amerika’da çağdaş kabul edilen yaklaşımların, “çocuk merkezli” olduğu biliniyor. Bu yazımızda da özellikle Danimarka ve Kanada gibi daha birçok gelişmiş ülkede yaygın olarak uygulanan bir eğitim yaklaşımı olan “orman okulları”nı inceleyeceğiz. Orman okulları, insanın doğadan bağımsız var olmaması gerektiği düşüncesiyle ortaya çıkmış ve çocukların ağaçlık alanlarda, doğayla iç içe eğitim almasına olanak tanıyan bir sistem. Her yaş grubunu ayrı aşamaların beklediği bu okullarda, profesyonel eğitmenler çocuklara doğal yaşam koşullarında var olma bilincini aşılayarak eğitim veriyorlar.
DUVARLAR VE ÇATILAR YOK
“Orman okulu, açık hava ve ormanlık alanda eğitim kapsamında yer alırken bu anlayışları daha da zenginleştiren özel bir öğrenme yaklaşımı” diyor konuyla ilgili kaynaklar. “Okulun ilk günü pembe elbiselerle geldiler ve şu an ceplerinde solucanlarla çıkıyorlar” diyor Danimarka’da bulunan “orman okulu”nda çalışan bir eğitimci. Bu eğitim sisteminin içinde duvarlar ve çatılar yok. Sadece ormanın içine kurulu bir-iki tane konteynır türü taşınabilir, çok acil durumlarda sınıf olarak kullanılabilecek, eşyaların muhafaza edildiği kulübeler var. Dallar, yapraklar, toprak, temiz hava, hayal gücü var.
ÖĞRENCİ DEĞİL KÂŞİF
Çocuk pasif bir öğrenci konumunda değil, bir kâşif olarak konumlanıyor, Waldschule Yaklaşımını benimseyen okullarda. Açık havada, büyüklerin gözetiminde oyun oynuyor, merak ediyor, bedenini çalıştırıyor, koşuyor, tırmanıyor. Okulda öğrenilen dersleri de doğada öğreniyor. Risk almasında sakınca görülmüyor, soğuk havadan korkulmuyor. Doğayla sürekli temas halinde olan çocuklarda, enerjisini atacak çok fazla mekân olduğundan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu gibi rahatsızlıklar oluşmuyor. Bu tür rahatsızlıkları olan çocukların velileri Orman Okuluna yönelirken, sistemin içinde çocukların istek ve talepleri merkezde bulunuyor.
ÇİFTÇİ ÇOCUKLAR
Bu okullarda çocuklar, toprakla sürekliliği olan güçlü bağlar kurma şansı yakalıyorlar. Sürdürülebilir yaşam konusunda özel eğitim almış eğitimcilerin yönlendirmesiyle, orman okullarında bütün işler kolektif ilerliyor. Öyle ki iklimsel şartları uygun olan okullarda tarım ve hayvancılık faaliyetleri bile yapılıyor. Sulamaktan, ürünü toplamaya; hayvanları beslemekten, bakımına kadar her şey öğrencilerin görevi. Bu, öğrencilerde sorumluluk bilincinin ve özgüvenin gelişmesini sağlıyor.
DÜNYADA YAYGIN
Orman okulları, 1950’lerden beri dünyada var olan bir eğitim yaklaşımı. Danimarka eğitimde neredeyse tümüyle doğaya dönerken, sadece İngiltere’de bile binlerce orman okulu bulunuyor. Türkiye’de ise henüz bir orman okulu yok. Fakat “Başka Bir Okul Mümkün Derneği” ve “İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi”nin bu konudaki çalışmaları devam ediyor.