Göç olgusuna bir de bu karelerden bakın
Prof. Dr. Muhlis Kenter Türkiye’den Almanya’ya göçün 50 yıllık hikâyesini fotoğraf kareleriyle belgeleyerek göçün anatomisini anlattı.
İstanbul da doğdu, İsviçre’de büyüdü, liseyi Türkiye’de Alman Lisesi’nde tamamladı, Almanya’ya okumaya gitti. Makine bölümünde okudu, sonra Bremen Üniversitesi’nden doktorasını alıp, imalat üzerine profesör oldu Muhlis Kenter. Memleket hasretini, gurbeti çok genç yaşlarda tatmıştı ve ne demek olduğunu iyi biliyordu. Bu yüzden, 50 yıl önce Almanya ile Türkiye arasında işgücü ihracı konusunda imzalanan 1961 anlaşması ve sonrasında yaşananların, Muhlis Kenter için ayrı bir önemi vardı. Prof. Dr. Kenter’in fotoğrafa da özel bir ilgisi vardı. Türkiye’den giden işgücünün kahramanları Prof. Dr. Kenter’in objektifine konu oldu. 2 yıl için gurbete çıkanlar, Almanya’nın da ihtiyaçları doğrultusunda şartlar değişip, uzun yıllar orada kalmalarının önünü açan kontratlara imza atınca yeni bir dönem de başlıyordu. İşte Muhlis Kenter, 50 yıl geçmişe uzanan bu hikâyeyi fotoğraf karelerine sığdırdı. Bir anlamda fotoğraflarıyla tarihi ve yaşanmışlıkları fotoğraf karelerine sığdırdı.
Mayıs sonuna kadar Marmara Üniversitesi Sultanahmet Sanat Galerisi’nde bu fotoğraflar sergilendi. Yerlisi yabancısı bu sergiyi gezdi ve iki ülke arasında yıllar önce başlayan organik bağa Kenter’in fotoğrafları ışığında tanık oldu. Kenter, yaşananları fotoğraflamakla kalmadı aslında; iki ülke bazında sosyo-ekonomik ve toplumsal dönüşümün safhalarını da görsellerle belgeledi, Türklerin Almanya’daki durumunu siyah beyaz karelerle anlattı. Ne de olsa fotoğraf sözün bittiği yerdi.
Almanya gurbetine çıkanların çalıştığı işyerleri, aile yaşamları, çalışma koşulları siyah-beyaz olarak girdi Kenter’in kadrajına. Belki adı güzeldi Almanya’nın ama bir de oraya gidenlere sormalıydı. Gurbetin, mücadelenin, sıkıntının, umudun, özlemin belki de daha adını bile koyamadığımız onlarca duygunun yansımaları kiminin yüzündeki çizgilerde kiminin alın terinde kiminin pırıl pırıl gözlerindeydi.
Bu sergi için Marmara Üniversitesi AB Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Muzaffer Dartan teşvik etmiş Kenter’i. Kenter ise yıllar sonra arşivinden çıkarıp bu fotoğrafları sergileyeceğini hiç düşünmemiş; önce şaşırmış, sonra mutlu olmuş günün birinde bu fotoğraflar değerlendirileceği için. Kenter’in 150’den fazla fotoğrafı var bu konuda ama 25 tanesi yer aldı.
Mustafa SÜRMELİ