Gazetecilerden İbb'ye çağrı
Gazeteciler, İBB'nin bazı sokak adlarını cinsiyet eşitliği temelinde kadın gazetecilerin isimlerini koyarak yeniden adlandırmasını istedi. İstanbul'da 26 bin 187 adet cadde ve sokaktan 80'ine erkek gazetecilerin adı verilirken kadın gazetecinin adı hiçbir cadde ve sokağa verilmemiş
Yeni nesil medya ve gazetecilik sitesi Journo ekibinden Sariye Nur Dönmez, Sevilay Nur Saraçlar ve Ali Safa Korkut, İstanbul’daki sokak ve cadde isimlerinin eksiksiz bir listesini edinmek üzere Bilgi Edinme Hakkı kapsamında Ulaştırma Bakanlığı’na ve İBB Harita Müdürlüğü’ne başvurdu. Yetkililer, kamu kurumları açısından çoğaltma veya dağıtım maliyeti olmayan elektronik bir tablo istemelerine rağmen, “sayfa başı 75 kuruş” olmak üzere 1.758 sayfalık liste için yaklaşık 1.400 TL talep etti. Bunun üzerine web kazıma yöntemiyle harita uygulamalarından 26 bin 187 adet cadde ve sokak ismini Journo ekibi kendisi çekti. Her bir sokağın isminin bir insana ait olup olmadığının yanı sıra bu kişilerin cinsiyetini, mesleğini ve mümkünse doğum tarihini de tabloya işledi. “Hasan Sokak” gibi anonim isimleri hariç tutup tarihi kimliği bilinen insanlara odaklandılar.
TEK BİR KADIN GAZETECİ YOK!
Sonuçta ekip tarafından İstanbul’daki 26 bin 187 adet cadde ve sokak ismi tarandı. 3 bin 217 erkeğe karşın sadece 147 kadının isminin bu cadde ve sokaklarda yaşatıldığı saptandı. Bunlar arasında 80’i aşkın erkek gazeteci olmasına karşın, gazeteci kimliğiyle ün yapan tek bir kadın bile olmadığı ortaya çıktı.
Dünyada birçok kentte gazeteciler başta olmak üzere kadınların isimlerinin kent sokaklarına verilip cinsiyet eşitliğinin sağlanması yönünde adımlar atıldığını anımsatan Journo ekibi, “Biz de İBB’ye, alttaki kadın gazetecilerin isimlerini İstanbul cadde ve sokaklarına vererek benzer bir adım atmayı öneriyoruz. Bu çerçevede ismi değiştirilebilecek tüm sokakları, tarihi derinliği ve kent hafızasında önemli bir yeri olmayanlar arasından seçmeye çalıştık” diyerek şu listeyi paylaştı:
1. Duygu Asena: Onun adı hep olmalı
Asena gibi Türkiye gazeteciliğinde derin bir iz bırakmakla kalmayıp dünyada da tanınan kadınların İstanbul sokaklarında “adı yok.” isminin, gazeteciliğe başladığı yere, Babıali Caddesi’nin devamındaki Ankara Caddesi’ne verilmesini öneriyoruz.
2. Selma Rıza Feraceli: İlk Türk kadın gazeteci
Rıza’nın İstanbul’da hangi semtte doğduğu bilgisi kayıtlarda yok. Jön Türkler’in lideri olan babası Ahmet Rıza Bey’in evi Üsküdar’ın Vaniköy semtinde olduğuna göre burada doğmuş olması muhtemel. Vaniköy Caddesi’nin, Selma Rıza Caddesi olarak yeniden adlandırılmasını öneriyoruz.
3. Vasfiye Özkoçak: İlk kadın adliye muhabirimiz
Özkoçak, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Gazetecilik Enstitüsü’nden mezun olan ilk üç kadından biriydi. Enstitünün bugünkü adı İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi. Buraya en yakın cadde olan Bozdoğan Kemeri Caddesi’ne, Vasfiye Özkoçak Caddesi adının verilmesini öneriyoruz.
4. Nilüfer Yalçın: Diplomasi muhabirliğinin öncüsü
Yalçın, Türk basın hayatında diplomasi ve parlamento muhabirliğini başlatan gazetecilerin başında geliyor. Yalçın, Arnavutköy Amerikan Kız Koleji’nde (Robert Kolej) okumuştu. Bu semtin sahilindeki Kuruçeşme Caddesi’nin Nilüfer Yalçın Caddesi olarak yeniden adlandırılmasını öneriyoruz.
5. Semiha Es: İlk kadın savaş muhabirimiz
İlk kadın savaş muhabirimiz ve fotoğrafçımız Es, Balmumcu’da yaşamıştı. Bu semtteki Dereboyu Caddesi’ne adının verilmesini öneriyoruz.
6. Emine Semiye Önasya: Gazetelerin yarattığı yazar
Önasya’nın kurgu ve kurgu dışı dallarda yazıları Hanımlara Mahsus Gazete’den Yeni Asır’a birçok gazetede yayımlandı. Babası Ahmed Cevdet Paşa’nın yalısı Bebek’teydi. Babasının adını taşıyan sahil yoluyla birleşen Küçük Bebek Caddesi’nin, Emine Semiye Caddesi olarak yeniden adlandırılmasını öneriyoruz.
7. Fatma Aliye Topuz: Hanımlara Mahsus Gazete’nin etkili yazarı
İlk Türk kadın roman yazarı olan Topuz, Emine Semiye’nin ablasıydı. Hanımlara Mahsus Gazete’de kadın sorunlarına ilişkin makaleler yayımladı. Babasının adını taşıyan Cevdet Paşa Caddesi’nin devamındaki Bebek Arnavutköy Caddesi’ne, Fatma Aliye Topuz adının verilmesini öneriyoruz.
8. Nezihe Muhiddin: Kadın hareketinin unutulmaz gazetecisi
Kandilli doğumluydu. Bu semtin önemli anayollarından Kaldırım Caddesi’ne, Nezihe Muhiddin Caddesi adının verilmesini öneriyoruz.
9. Sabiha Sertel: Gazetecilikten dava açılan ilk Türk kadını
Sabiha Sertel, 20. yüzyıl başında haftalık bir dergi olan ve başyazarlığını Halide Edib’in yaptığı Büyük Mecmua’da kadın sorunlarını gündeme getirdi. Bir dönem Nâzım Hikmet’in de yazılar yazdığı Resimli Ay dergisini yönetti. “Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk profesyonel kadın gazetecisi” olarak nitelenen Sertel, 1930’da “Savulun Geliyorum” başlıklı yazısı nedeniyle “neşriyat yüzünden mahkemeye sevk edilen ilk Türk kadını” oldu. Gazeteciliğe başladığı Büyük Mecmua’nın Cağaloğlu’ndaki merkezi yakınlarında bulunan ve İstanbul Valiliği önünden geçen Hükümet Konağı Caddesi’ne Sabiha Sertel’in adının verilmesini öneriyoruz.
10. Suat Derviş: Avrupa’da muhabirlik yapan ilk Türk kadını
Suat Derviş, Türkiye’nin eserleri yabancı dillere çevrilen ilk yazarlarından biri olmasının yanı sıra, Avrupa’ya muhabir olarak giden ilk Türk kadın gazeteci ve Türkiye’nin ilk basın sendikasının kurucu başkanıydı. Moda doğumlu Suat Derviş, artık ismi İbrahim Öktem İlkokulu olan Kadıköy Numune Rüştiyesi’nde okudu. Bugün bu okulun bulunduğu Recep Peker Caddesi’ne Suat Derviş adının verilmesini öneriyoruz.
