İki kadın, bir tezgâh ve dayanışma…
Potlaç’ta aynı tezgahı paylaşan Kadıköylü kadınlar hem el ürünlerini satıyor hem dayanışmayı güçlendiriyor
Kadıköy Belediyesi desteği ile geçtiğimiz yıl mayıs ayında önce Moda’da el emeği göz nuru ürünlerini satmak için 19 hafta boyunca stant açan, daha sonra Caddebostan Kültür Merkezi’deki Potlaç Dükkan’da satış yapan Kadıköylü kadınlar, yazın gelişiyle birlikte Moda’ya döndü. Potlaçlı kadınlar ikinci kez Moda’nın yolunu tuttu.
Potlaç Kadın El Emeği Satış Noktası, yaz dönemiyle birlikte ikinci kez açıldı. Her hafta cuma, cumartesi ve pazar günleri 11.00-22.00 saatleri arasında açık olacak stantlarda satışlar kasım ayına kadar sürecek. Burada takı tasarımı ürünleri, bez bebekler, dikiş-nakış ürünleri, yağlı boya resimler, cam ve seramik hediyelikler gibi birbirinden farklı el emeği göz nuru ürünler satılıyor.
Fakat bu seferki kurulumun diğerlerinden bir farkı var. Hem artan talebe yanıt vermek ve daha çok kadına tezgah kurma fırsatı sunulması hem de kadınlar arası dayanışmanın yoğunlaşması amacıyla kadınlar bu sene bir standı paylaşıyor. Daha önce stant deneyimi olan ve ilk kez stant deneyimi olan iki kadın tek tezgahta satış yapıyor. Karşılıklı deneyim paylaşımını ön plana alan stant tasarım çalışması ve işleyişin düzenlenmesiyle Moda Potlaç Satış Noktası’nda, hem belediye kolaylaştırıcıları hem de Potlaç Kooperatif Girişimi’nden kadınlar görev alıyor.
Biz de Potlaç’ı ziyaret ettik, kadınlarla konuştuk.
“PAYLAŞIMLI STAND FİKRİNİ BEĞENDİM”
• Filiz Mühür (47 yaş, ev hanımı): El işi bileklikler yapıyorum. Bu işe hobi olarak başlamıştım. Potlaç’ı duyar duymaz katıldım. Hobim burada hem eğlenceye hem de ticarete dönüştü. Bu bana çok iyi hissettiriyor. Bu projenin içinde olmaktan çok gururluyum. Proje ilk başladığından beri buradayım. İlk standı kuranlardanım. Bu yıl her şey daha sistemli bir hal almış. Kooperatifleşme yönünde de çok hızlı ilerliyoruz. Burada tek amaç kazanmak değil, amacımız aynı zamanda birlikte olmak. Birlikte tezgah açmak ise alan açısından zorlayan bir durum. Ama bütün arkadaşlara yer açmak açısından doğru alınmış bir karar bence. Evinde bir şeyler üreten tüm kadınları buraya davet ediyorum.
• Mine Belgin Burgaz (56 yaş, emekli hukukçu): Japon geleneği olan amigurimi bebeği yapıyorum. Geçen sene bir arkadaşım buraya gelmiş, çok beğenmiş. Beni de teşvik etti. Şimdi ben de buradayım. Bugün ilk günüm. Mutlu ve heyecanlıyım. Tezgahı paylaştığım arkadaşım tecrübeli olduğu için bana destek oluyor, deneyimlerini paylaşıyor. İki kişi olmak çok iyi. Birisi bir yere gidince diğeri kalıyor. Potlaç çok güzel bir amaca hizmet ediyor. Burası kadınların, emekli insanların, özellikle hasta kişilerin sosyalleşmeleri açısından çok önemli.
“BİRBİRİMİZE DESTEK OLUYORUZ”
• Gamze Diplen (30 yaş, bankacı-pazarlama uzman): El nakışı kolye ve broş yapıyorum. Potlaç’ın başından beri içindeyim. Bu süre içinde Potlaç kendini geliştirdi. Yeni stantlar, yeni katılımcılar… Benim hayatıma da çok artıları oldu. Yeni insanlarla tanıştıkça yeni bir şeyler öğreniyorum. Hayatımız boyunca belki karşımıza çıkmayacak olan insanlarla deneyimlerimizi paylaşıyoruz. Zaten Potlaç’ın amaçlarından biri de buydu. İki kişinin tek tezgahı paylaşması uygulaması da bu anlayışın sonucu. Burada Zeynep hanımla dayanışma içerisindeyiz.
• Zeynep Özer (54 yaş, kozmetik firmasından emekli): Bez çanta ve iğne ağzı işleme yapıyorum. Bu yıl Potlaç’ta ilk senem, bugün ilk günüm. Katıldığım için çok memnunum. Başka kadınları da buraya davet ediyorum. Çok güzel bir ortam var. Kadıköy Belediyesi’nin bu projesi çok güzel ve önemli. Diğer belediyeler böyle şeyler yapmalılar. Yaz sezonu boyunca buradayız, Potlaç’a katılmaya ve alışveriş yapmaya bekleriz.
POTLAÇ KOOPERATİFİ’NE DOĞRU
Potlaç stantlarında bu yıl geçen senekilerden farklı olarak kooperatifli kadınlar da bulunuyor. Zira Potlaç ağındaki 570 kadından yaklaşık 45’i bir araya gelerek “Potlaç Kadın Kooperatifi Girişimi”ni oluşurdular. Kadıköy Belediyesi yetkilileri, bu sürece katkı sunmak ve içinde yer almak isteyen kadınlarla odak görüşmeler yaptı. Buna sıcak bakan ve zaman ayırabilecek Potlaç katılımcısı kadınlardan oluşan yaklaşık 45 kişilik bir grup oluştu. Bu grup kooperatif kurulması sürecinde gerekli eğitimleri aldı ve almaya devam ediyor. Hemen hemen her hafta biraya gelen kadınlar hem birbirlerini daha yakından tanıyor hem kooperatif kurulması için yapılması gerekenleri ele alıyor.
7 kurucu üyeden biri olan Dilek Yardım, neden örgütlenme kararı aldıklarını şöyle anlatıyor; “Deneyimlerimizi birbirimize aktarabilmek, ortak üretim avantajları sağlayabilmek, ihtiyaç sahibi kadınlara ulaşabilmek, evden çıkamayan, ihtiyaç sahibi kadınlara destek olmak, zamanla Hem yurtiçi hem de yurt dışı kadınlarla iletişime geçmek, yerelden başlayarak söz sahibi olmak. Özetle mevcut durumu kadınlar adına daha da iyileştirebilmek…”
“BENİM DEĞİL, ‘BİZİM’ ÜRÜNLERİMİZ”
Peki bu hareketin kooperatif haline gelmesinin Potlaç’a ve kadınlara artısı ne olacak? Yardım yanıtlıyor; “En büyük artısı dayanışma olacak. Ben değil bir olmayı başaracağız. ‘Benim ürünüm değil bizim ürünümüz’ düşüncesiyle hareket ediyoruz ve edeceğiz. Kadınları dört duvar arasından çıkarmak istiyoruz. Elinde bir yetenek var ve bir şeyler üretiyor. Ama bunu ortaya koyamıyor. Bu durumdaki kadınlarımıza imkan yaratıp ağı genişleteceğiz. Güven ve dayanışma birlikteliğini sağlamlaştırmak istiyoruz. Bizler ağımızı geliştirdikçe ihtiyacı olan daha fazla kadın iş gücüne dahil olmuş olacak. Biz kadınlarımızı çok daha yüceltmek istiyoruz. Çok daha iyi yerlere gelebileceklerini gösterebilmek istiyoruz.”
Kızılderililerin değiş-tokuş bayramlarına verilen isim olan ‘Potlaç’, hem “beslemek”, hem “tüketmek” anlamında kullanılıyor. Tek başına değil kolektif olma, rekabet değil dayanışma, üretmekten ve alışverişten öğrenmeyi işaret ediyor. Moda’daki Potlaç pazarı yaz dönemi boyunca (bayram dâhil-Kasım'a dek); Caddebostan’daki Potlaç Dükkân ise sadece salı, çarşamba ve perşembe günleri açık kalacak. Böylece yaz döneminde 3 gün “Potlaç Saha”, 3 gün “Potlaç Dükkân” olmak üzere Potlaç satış noktaları 6 gün açık tutulmuş olacak. (Fotoğraflar: Burcu YEŞİLBAŞ)