İstanbul’un denize açılan kapısı iskeleler
İstanbul’un eşsiz güzelliklerinden iskeleler, Rahmi M. Koç Müzesi’nde yolcularını bekliyor. İskelelerin küçük maketleri, misafirlerini iki kıta arasında sessizce yazılan nice hikayeye ortak ediyor.
Ulaşım, endüstri ve iletişim tarihinin efsanelerine ev sahipliği yapan Rahmi M. Koç Müzesi, denizcilik objelerinden oluşan geniş koleksiyonuyla ziyaretçilerini ağırlıyor. Müze, deniz taşımacılığındaki gelişimi Hasköy Tersanesi’nde gerçek boyutta tekne ve yatlar, kanolar, Saltanat Kayığı’ndan oluşan değerli objelerle aktarıyor.
İstanbul’un şarkılara, filmlere, nesiller boyu hikayelere konu olan iskeleleri de müzede yolcularını bekliyor. Bir dönem Boğaziçi’nin yandan çarklı vapurlarının yanaştığı, tahta kazıklara çekilen sandalları ile Haliç’in göz bebeği olan iskeleler mimarisiyle de ilgi çekiyor. Müzede sergilenen 37 iskele modelinden Kadıköy’de bulunanları şöyle:
-
İlk Kadıköy İskelesi: Sultan Abdülmecit döneminde Fevaid-i Osmaniye İdaresi tarafından 1840’lı yıllarda yapılan iskele, üzerinde idareye ait yarı kagir bir iskele ve yiyecek-içecek satan özel küçük binalardan meydana geliyordu. Haydarpaşa Tren İstasyonu’ndan gelen ve giden yolcuları bu iskeleye kayıklar taşırdı. Yolcular yandan çarklı vapurlarla, Sirkeci, Adalar ve Boğaz’a gidip gelirdi. Dönemin diğer iskelelerinde olduğu gibi nizamı sağlamak için kolağası kulübesi ve iskele bilet gişesi vardı. 1908 yılında Kadıköy kıyısı doldurulunca iskele ve binalar ortadan kaldırıldı.
-
-
Suadiye İskelesi: Denizde belirli bir derinliğe kadar köprü gibi uzanan dar bir iskeleydi. Uzunluğu 98 metre olan köprünün ortasında sol tarafa doğru küçük bir yapı mevcuttu. 1950 yılında kapatılan iskele, sahil yolu yapımı nedeniyle tamamen ortadan kaldırıldı.
-
-
Caddebostan İskelesi: İskelenin kıyısı sığ olduğu için vapura denize doğru bir uzantıdan geçilerek binilirdi. Tek tük köşklerin bulunduğu Caddebostan ve Erenköy’de iskele yapıldıktan sonra çevre gelişmeye başlamıştı. Sahil yolu nedeniyle kapatıldı.
-
-
Moda İskelesi: 1916-1917 yıllarında mimar Vedat Bey tarafından yapıldı. 1937 yılında çok şiddetli bir lodosta büyük hasar gören ve üst katı yıkılan iskele, 30 yıl sonra kapsamlı bir tadilatla ilk haline kavuştu. Zarif Kütahya çinileri ile süslü olan iskele, 1989 yılından bu yana sosyal tesis olarak kullanılıyor.
-
-
Bostancı İskelesi:1912 yılında inşa edilen iskele binasının mimarı bilinmiyor. Eski antik limanın önünde uzunca bir taş rıhtımın ucunda yer alan bu yığma bina, çatısındaki kubbeyle karakteristik bir özelliğe sahip… İskele rıhtım önü revakları Osmanlı mimarisinden esinlenerek yapılan ve ahşap çatı payandaları Selçuklu ahşap oyma sanatından alınan iskelede günümüzde madeni payandalar bulunuyor.
-
Rahmi M. Koç Müzesi, pazartesi hariç her gün, hafta içi 09.30-17.00, hafta sonu ve resmi tatillerde ise (1 Ekim - 31 Mart) 09:30-18:00 (1 Nisan - 30 Eylül) 09:30-19:00 saatlerinde ziyaret edilebilir. www.rmk-museum.org.tr