Kadıköy’ün nüfus grafiği
Kadıköy’ün en kalabalık mahallesi Göztepe, Kadıköy’de kadın nüfusu erkek nüfusundan fazla, ilçede tek yaşayan bireylerin sayısı artıyor… Kadıköy Belediyesi’nin Kadıköy 2030 – Mevcut Durum Raporu”nda ilçenin nüfus özellikleri incelendi
İstanbul’un nüfusu, 2021 TÜİK verilerine göre 15 milyon 840 bin 900 kişi iken, Kadıköy’ün nüfusu ise 485.233 kişi olarak belirlendi. Bu da İstanbul nüfusunun yüzde 3,06’sına karşılık geliyor. 1965-2000 yılları arası ilçe nüfusu düzenli olarak artış gösterirken 2008 yılında ilçe sınırlarının değişmesi ve Ataşehir’in yeni bir ilçe olarak ayrılmasıyla Kadıköy’ün nüfusu 744 binden 533 bin kişiye düşerek yüzde 28 oranında azaldı. Kadıköy nüfusu kentsel dönüşüm faaliyetlerinin yoğunlaşmasıyla düşme eğilimine girerek, 2017’de 451 bin 453’e kadar düştü ancak 2021’de 485 bin 233’e kadar yükseldi. Kadıköy Belediyesi’nin Kadıköy 2030 – Mevcut Durum Raporu”nda ilçenin nüfus özellikleri incelendi.
GÖZTEPE BİRİNCİ SIRADA
İlçe nüfusunun en fazla olduğu mahalle Göztepe. Burada 40 bin 865 kişi yaşarken bu değer ilçe nüfusunun yüzde 8,4’ünü oluşturuyor. Göztepe Mahallesi’ni nüfusları 35 bin kişinin üzerinde olan Kozyatağı ve Erenköy mahalleleri takip ediyor. Zühtüpaşa ve Koşuyolu mahalleleri ise ilçenin 10 bin kişinin altında nüfus barındıran, düşük nüfuslu mahalleleri olarak öne çıkıyor.
KUZEYİ DAHA KALABALIK
Nüfusun mekânsal dağılımına bakıldığında ise ilçenin kuzey sınırını oluşturan D-100 Karayolu komşuluğunda bulunan mahalleler olan; Sahrayıcedit, 19 Mayıs, Kozyatağı ve Bostancı mahallelerinin kuzey kesimlerinde nüfus yoğunluğunun en yüksek seviyeye ulaştığı görüldü. Eğitim, Merdivenköy, merkez mahalleler olan Caferağa, Osmanağa, Rasimpaşa mahalleleri ve komşuluğunda bulunan Acıbadem, Hasanpaşa mahalleleri de nüfus yoğunluğunun ilçe ortalamasından yüksek olduğu mahalleler olarak ön plana çıktı. Minibüs Caddesi’nden sahil kesimine doğru inildikçe nüfus yoğunluğu düşerken, ilçenin güneyinde yer alan ve denize komşuluğu bulunan; Fenerbahçe, Caddebostan ve Suadiye mahallelerinin, yoğunluğun en düşük olduğu mahalleler oldukları görüldü.
ORTALAMANIN İKİ KATI
Türkiye’nin geçmişten günümüze nüfus piramitleri karşılaştırıldığında, doğurganlık ve ölümlülük hızlarındaki azalmaya bağlı olarak, yaşlı nüfusun arttığı ve ortalama yaşın yükseldiği görüldü. Bu artışın hızı Kadıköy’de oldukça fazla. 2021 TÜİK verilerine göre, 65 ve daha yukarı yaştaki nüfusun oranı Türkiye genelinde yüzde 9,7 iken, bu oran İstanbul’da yüzde 9,35, Kadıköy’de ise 19,34 düzeyinde. Kadıköy, 93 bin 887 kişiye denk gelen 65+ nüfusuyla İstanbul ilçeleri arasında en fazla 65+ nüfusa sahip ilçesi.İlçenin kendi içerisinde yaş gruplarına göre dağılımına bakıldığında, nüfusun çoğunluğunu yüzde 60 oranıyla ortanca nüfus olarak tanımlanan 25-64 yaş arası nüfus oluşturdu. Bağımlı çocuk nüfus olan 0-14 yaş arası nüfus toplam nüfusun yüzde 11’ini, TÜİK’in 15-24 yaş aralığı olarak tanımladığı genç nüfus yüzde 10’unu, bağımlı yaşlı nüfus olarak tanımlanan 65 yaş ve üstü nüfus yüzde 19’unu oluşturdu. 65 yaş ve üstü yaş aralığının çoğunluğunu kadın nüfus oluştururken ve bu grup toplam kadın nüfusunun yüzde 21’ini kapsıyor.
GENÇ NÜFUS
14 yaş altı çocuk nüfus en çok Göztepe, Kozyatağı, Erenköy, 19 Mayıs ve Sahrayıcedit mahallelerinde yoğunlaşıyor. Çocuk nüfusun en az olduğu mahalleler ise Osmanağa ve komşuluğundaki Rasimpaşa Mahallesi. 15-24 yaş aralığındaki genç nüfus en çok Merdivenköy, Göztepe, Sahrayıcedit, Kozyatağı, Erenköy ve 19 Mayıs mahallelerinde yoğunlaşırken, genç nüfusun en az olduğu mahalleler ise Zühtüpaşa ve Koşuyolu mahalleleri oldu. 25-64 yaş aralığındaki ortanca nüfus en çok Göztepe, Kozyatağı, Erenköy, Bostancı Merdivenköy ve 19 Mayıs mahallelerinde bulunuyor. Ortanca nüfusun en az olduğu mahalleler ise Koşuyolu ve Zühtüpaşa mahalleleri. 65 yaş üzeri yaşlı nüfusun diğer mahallelere kıyasla açık fark ile fazla olduğu mahalle Göztepe Mahallesi. Bu mahalleyi Erenköy, Kozyatağı, Bostancı, 19 Mayıs ve Suadiye mahalleleri takip etti. Fikirtepe, Dumlupınar ve Osmanağa ise yaşlı nüfusun en az olduğu mahalleler olarak kaydedildi. İlçe nüfusunun kadın-erkek dağılımına göre Kadıköy’ün yüzde 55’ini kadın nüfus oluşturuyor. Kadıköy aynı zamanda İstanbul ilçeleri arasında kadın nüfus oranının en fazla olduğu ilçe. Kadıköy’ü sırasıyla Beşiktaş, Bakırköy, Üsküdar ve Şişli takip etti.
TEK YAŞAYANLARIN SAYISI ARTTI
Hanehalkı, aile kavramından farklı olarak aralarında kan bağı zorunluluğu olmayan bireylerin bir arada yaşadığı sosyo-ekonomik birim olarak tanımlanıyor. Türkiye’nin hanehalkı altyapısına bakıldığında ekonomik ve sosyo-kültürel değişimlere bağlı olarak zaman içerisinde değişim gösterdiği görülüyor. Ortalama hanehalkı büyüklüğü ve geniş ailelerin oranı giderek düşerken, çekirdek aile ve tek kişilik hanelerin oranı artmaktadır. İstanbul’un hanehalkı özelliklerine bakıldığında hanehalkı ortalamasının 2010-2021 yılları arasında 3,7’den 3,2’ye düştüğü görülüyor. Hanehalkı altyapısındaki değişime bakıldığında 2014 yılından günümüze tek kişilik ve tek ebeveynli hanelerin oranı artarken, geniş aileler ve çekirdek ailelerin oranı ise azaldı.
İstanbul’un 39 ilçesinin ortalama hanehalkı büyüklükleri sıralamasında içerisinde Kadıköy 2,35 ile en küçük hanehalkı ortalamasına sahip. Kadıköy’ü sırasıyla Beşiktaş, Adalar ve Şişli ilçeleri izliyor. Hanehalkı tipine göre Kadıköy’de tek yaşayan hanelerin oranı İstanbul’a kıyasla iki kat fazla. Kadıköy’de son 10 yıllık süreçte İstanbul ve Türkiye’de yaşanan sosyo-demografik değişimlere paralel olarak tek kişilik hanelerin ve tek ebeveynli hanelerin sayısı yüzde16,04’ten yüzde 20,17’ye çıktı.