Kadıköy'ün Tarihini Yazan Kadın
İlçemizin geçmiş olaylarını tek tek derlediği bir ‘’Kadıköy Kronolojisi’’ hazırlayan Kadıköylü akademisyen Doç. Dr. Nalan Türkmen’in sonraki hedefi ‘Kadıköy Ansiklopedisi’ yazmak!
GÖKÇE UYGUN
Marmara Üniversitesi (MÜ) Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. F. Nalân Türkmen, “Açıklamalı Kadıköy Kronolojisi” hazırladı. İ.Ö 685 yılında başlayan ve 2012 yılında sona eren kronoloji ile Kadıköy tarihinin 1327 yılı kayıt altına alınmış oldu. Çalışmada, Kadıköy’deki cami, kilise, çeşme, okul, sinema, tiyatro binaları gibi mimari yapılar, tarihsel olaylar, her biri topluma malolmuş değerli şahsiyetler, doğal afetler, kazalar, sosyal aktiviteler gibi başlıklar hakkında birer cümlelik kısa bilgiler yer alıyor. 1 yıl boyunca başta Gazete Kadıköy, Atatürk Kitaplığı ve İslam Araştırmaları Merkezi arşivleri olmak üzere çok çeşitli kaynaklardan titiz bir arşiv taraması yapan Nalân Türkmen, “Bu işe, kısa bir makale yazarım diye başladım. Hem akademik hayatım için bir ilerleme olur hem de çok sevdiğim Kadıköy’le ilgili bir şey yapmış olurum diye düşündüm. Ben Kadıköy’de doğmadım ama yılardır Göztepe’de oturuyorum. Yani ruhen Kadıköylüyüm. Kadıköy için bir şey yapmak istedim” diyor.
İstanbul’un en mutena semtlerinden olan, sakin ve mütevazi kimliği ile öne çıkan Kadıköy’e dair çok az yayın olmasının eksikliğine dikkat çeken Türkmen, “Bu kronoloji, zaten şimdiye dek yapılmış olması lazım gelen bir çalışmaydı. Bu çalışmayı yaparken benim şahsi olarak hiçbir maddi ya da manevi beklentim yoktu. Kadıköylüler başta olmak üzere ilgilenen herkese bu hizmeti sunmak istedim sadece” diye konuşuyor.
KADIKÖY ANSİKLOPEDİSİ…
MÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. F. Nalân Türkmen, Kadıköy Kronolojisi sayesinde ilçenin tarihsel ve kültürel altyapısının daha iyi okunabileceğini vurgulayarak, sözlerini şöyle tamamlıyor; “Kadıköy toplumunun dönemsel değişimi ve gelişimini bu kronolojide bulmak mümkün. Kadıköy Kronolojisi’nin bir kitap olarak basılmasını ve insanlara ulaşmasını arzu ediyorum. Zaten kronolojiyi de bu şekilde bırakmayacağım, zenginleştirip ilerleteceğim. Zira bu bende bir tutku haline geldi. Bir başka hayalim de bir ‘Kadıköy Ansiklopedisi’ hazırlamak. Tek başıma yapamam tabi, bu konuda her türlü fikir ve desteğe açığım’’
Kronoloji’nden birkaç Kadıköy ilki…
- İlk gençlik ve spor bayramı, “İdman Bayramı” adıyla İttihat Spor Çayırı’nda (şimdiki FB stadı) 29 Nisan 1916’da düzenlenmiş.
- İlk Müslüman Türk Futbol Takımı Kadıköy’de 1899’da kurulmuş. Sultan 2. Abdülhamid’in padişahlığının sürdüğü o dönemde, mevcut monarşi rejiminin korunması amacıyla Türk gençlerinin dernek kurmaları yasaktı. Bu nedenle takımın adına “Black Stocking (Siyah Çoraplılar)” denmişti.
- 1913’te ilk kez farklı spor dallarında resmi olarak şubeler kuruldu. İlk kriket, tenis ve bisiklet şubeleri de Kadıköy’deydi.
- Yangınlardan korunması esas alan ızgara plan şemasının Anadolu yakasındaki ilk uygulamaları Yeldeğirmeni’nde yapılmıştı. Dikey ve yatay yolların kesişme yerlerinde boş bırakılan küçük alanlar, itfaiyenin yangınlara daha kolay müdahalesini sağlıyordu.