Cumhuriyet’in ilanından sonra ve ilerleyen yıllarda özellikle İstanbul, Ankara, İzmir ve diğer büyük şehirlerde yatılı okullar kurulmuştu. Anadolu’dan gelen öğrencilerin konaklama ihtiyacını gidermek ve daha iyi bir eğitim vermek için hizmet veren bu okullardan yüzlerce bilim insanı, sanatçı, yazar yetişti. O dönem İstanbul’da kurulan yatılı okullardan birçoğu da Kadıköy’de yer alıyordu. Şimdilerde bu okulların pansiyon binalarının bir kısmı kapatıldı. Kadıköy’ün köklü eğitim kurumlarından biri olan Kadıköy Anadolu Lisesi’nin de yakın zamanda yatakhanesinin hizmet vermeyeceği duyuruldu. Kadıköy’de şu an sadece iki lise yatılı eğitim vermeye devam ediyor. Gazete Kadıköy olarak bu okulların tarihçesini derledik.
NAZIM’IN OKULU
Göztepe’nin en eski okulu olan Taş Mektep, Tanzimat Sokağı ile Taşmektep Sokağı’nın köşesinde bulunuyordu. Karma eğitim veren okul Çifte Konakları yaptıran Kassem Şükrü Bey’in vakfıydı. Yıllar önce yıkılan okulun yerine başka bir ev yapıldı. Göztepe Taş Mektep’ten birçok yazar, gazeteci mezun oldu. Ünlü şair Nazım Hikmet Ran da bunların arasında yer alıyor. Kadıköylü usta gazeteci Orhan Erinç de bu okulun mezunlarından. Erinç, gazetemize verdiği bir röportajında o yılları şöyle anlatmıştı: “7 yaşında ilkokula başlarken döndük İstanbul’a. Göztepe Taş Mektebi’nde okula başladım. Pansiyonlu olduğu için parasız yatılı okuyan ve Türkiye’nin çok çeşitli illerinden gelmiş sınıf arkadaşlarımız vardı. Yani Türkiye insanını orada tanımaya başladım.”
İLK YATILI OKULLARDAN
Erenköy Kız Lisesi 1911 yılında “Kız Numune Mektebi” adıyla Rıdvan Paşa Köşkü'nde eğitime başladı; Okul, 1916’da liseye dönüştürüldü. Şehremini Rıdvan İsmail Paşa’nın köşkünde eğitimi sürdüren okulun binası, Maarif Vekilliği tarafından son sahibi olan Mabeynci Faik Bey’den satın alındı. Rıdvan Paşa Köşkü’nün yanı sıra Topçu Reisi Hacı Hüseyin Paşa Köşkü de Maarif Vekilliği tarafından V. Murat’ın kızı Hatice Sultan’dan satın alındı ve okulun yatakhanesi olarak kullanıldı.
Okul binası, 22 Şubat 1945 gecesi çıkan bir yangında kül oldu. Dersler, yangından korunmuş kısımda yatılı olarak devam etti ve yeni bina inşaatı başladı. 1947’de okul gündüzlüye çevrildi. 1954-1955 öğretim yılında okul, tamamlanan modern binada eğitime başladı. 1954’te okul yeniden yatılı olarak faaliyete girdi.
Erenköy Kız Lisesi 1979’da kapılarını erkek öğrencilere de açtı ancak bu deneme bir buçuk yıl sürdü. 1990 yılında okulun yatılı bölümü kapandı ve yatılı bölüm binası içinde İstanbul Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi açıldı.
KADERİ AYNI OLDU
Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi 16 Ekim 1989 tarihinde dönemin Milli Eğitim Bakanı Avni Akyol tarafından hizmete açıldı. Türkiye’de ilk açılan Güzel Sanatlar Lisesi olma özelliğini taşıyan okulda müzik ve resim bölümlerinden ikişer sınıf oluşturulmak üzere 96 öğrenci alındı. 1990’ da Erenköy Kız Lisesi’nin yatakhane binası, okul binası olarak tahsis edildi. Kadıköy’ün sayılı pansiyonlu okullarından biri olan Avni Akyol Güzel Sanatlar Lisesi’nin yatakhanesi Milli Eğitim Bakanlığı’nın kararıyla 2015 yılında kapatıldı.
YİRMİ YIL ÖNCE KAPATILDI
Göztepe İlkokulu, Cumhuriyet´in ilanından bir yıl sonra 1924 yılında beşinci ilkokul olarak açıldı. 1946 yılında “Pansiyonlu İlkokul” adını aldı. Okulun pansiyonu genel olarak aile şartları bozulan, anne veya babası ayrı olan, ya da anne ve babası ölmüş çocuklara hizmet verdi. Pansiyon 1997 yılına kadar hizmet verdikten sonra kapatıldı.
1997-2013 yılları arasında Etüt Ve Beslenme İlköğretim Okulu olarak çalışan ailelerin çocuklarına hizmet veren Göztepe İlkokulu, 2013 yılında yeni eğitim sistemiyle ilkokula dönüştürüldü.
44 YILDIR HİZMET VERİYORDU
Kadıköy Anadolu Lisesi 1955 yılında eğitime vermeye başladı. İlk yıllarda sadece erkek yatılı okulu iken, 1964-65 eğitim yılından itibaren karma eğitime geçildi. 1968 yılında okulun pansiyon binası açıldı. Yaklaşık 50 yıldır yüzlerce öğrenciye hizmet veren 3 katlı pansiyon binasının geçtiğimiz ay kapatıldığı duyuruldu.
İSTANBUL ATATÜRK FEN LİSESİ
İstanbul Atatürk Fen Lisesi, 1982 yılında Fen Lisesi projesi kapsamında Türkiye’deki ikinci fen lisesi olarak kuruldu. İlk mezunlarını verdiği 1985′ten bugüne mühendislikten tıbba, temel bilimlerden sosyal bilimler alanında birçok öğrenci bu okuldan yetişti. Okul, Marmara Üniversitesi Göztepe Kampüsü yanında, 5.Murat’ın av korusu ( av köşkü 1960’larda yıkılmıştır) olarak bilinen tarihi bir alan içinde bulunuyor. Halen Kadıköy’ün yatılı eğitim veren okullarından biri olan okulun pansiyonu hizmet vermeye devam ediyor.
KIZ ÖĞRENCİLER KALIYOR
İstanbul Kadıköy Lisesi öğrenime 1957 yılında “Kız Lisesi” adıyla başladı. 10 dönümlük arazi üzerinde bulunan 3 binada eğitim verilen okulda, 300 öğrencilik pansiyon bölümü, konferans ve kapalı spor salonları, 5 adet laboratuar, resim ve müzik odaları bulunuyor.
2002-2003 öğretim yılından itibaren karma eğitime geçilen okulda İl Milli Eğitim Komisyonu´nun 30.12.2002 tarih ve 32 sayılı kararıyla okulun adı "Kadıköy Lisesi" olarak değiştirildi. 2003-2004 öğretim yılından itibaren yatılı öğrenci kapasitesi 100´e düşürüldü. Ortaöğretim Genel Müdürlüğü´nün 08.05.2008 tarih ve 4387 sayılı yasa ve Valilik kararıyla okula bağlı pansiyonun sadece kız öğrenci pansiyonu olarak kullanılması kararlaştırıldı.