Kadıköy’ün yazlık sinemaları
Sinema solanlarıyla bilenen Kadıköy’ün geçmişte çok popüler olan yazlık sinemalarını biliyor musunuz?
Şu günlerde kültür sanat alanında İstanbul’un en gözde semti Kadıköy diyebiliriz. Sinemadan tiyatroya, müzikten edebiyata...her alandaki kültür sanat faaliyetlerine ev sahipliği yapan Kadıköy sadece şimdi değil geçmişte de bu özelliği ile ön plana çıkıyordu. Kadıköy’ün kapalı sinema salonları olduğu gibi bir de yazlık sinemaları vardı. Onlarca yazlık sinemanın bulunduğu Kadıköy’ün bunca yazlık sinemaya ev sahipliği yapmasının nedenlerinden biri de ilçenin sayfiye alanı olmasıydı. İnsanlar Kadıköy’e tatile gelir, gündüzleri plajda zaman geçirir, akşamları ise mahallelerde kurulan yazlık sinemalarda film izlerlerdi.
YILDIZLARIN ALTINDA SİNEMA KEYFİ
Ne yazık ki bu sinemalar günümüze kadar varlığını sürdürmeyi başaramadılar. Bazıları dönüşüme uğrarken ve isimleri unutuldu. Kadıköylü mimar Arif Atılgan’ın
“Kadıköy nostaljisi eski plajlar ve yazlık sinemalar” yazısında yazlık sinemalar hakkında şu bilgileri veriyor: “ Akşamüstü denizden evlerine dönen insanlar akşam yemeklerini yedikten sonra gece yazlık sinemalara giderlerdi. Yazlık sinemalar dört tarafı duvarla çevrili geniş bahçeler şeklindeydi. Buralarda arkalarından uzun bir tahta çakılarak birbirlerine sabitlenmiş ahşap sandalyelerde oturulurdu. Beyaz perde olarak beyaz badanalanmış yüksek bir duvar kullanılır, tam karşısında ise beton ayakların üzerinde küçük bir odadan oluşan makine dairesi bulunurdu. Bu sinemalarda yıldızların altında gazoz, çay içerek, frigo, çekirdek yiyerek film seyredilirdi.”
HER MAHALLEDE YAZLIK SİNEMA
Atılgan yine aynı yazısında yazlık sinemaların isimlerini şöyle sıralıyor: “ Kadıköy’de Kısıklı-Çiftlik, Koşuyolu-Koru, Çamlıca-İnci, Acıbadem-Cengiz, Acıbadem-Saray, İkbaliye-İkbaliye, Söğütlüçeşme-Uğur, Fikirtepe-Murat, Bahariye-Opera, Bahariye-Süreyya, Moda-Modapark, Kadıköy-Yoğurtçupark, Kurbağalıdere-İstasyon, Kurbağalıdere-Stad, Kızıltoprak-İkizler, Kızıltoprak-Toraman, Kalamış-Sahil, Feneryolu-Site, Göztepe-And, Göztepe-Renk, Caddebostan-Budak, Caddebostan-Ozan, Caddebostan-Serdar, Erenköy-Çamlık, Erenköy-Özen, Şaşkınbakkal-Çiçek, Suadiye Can, Bostancı- Bostancı yazlık sinemaları vardı.”
“Hepsinde filmden önce kesinlikle bir çizgi film oynar ama Moda-Modapark, Kalamış-Sahil, Caddebostan-Budak gibi bazılarında filmden önce canlı müzik dinlenirdi. Ayrıca bu sinemalarda yaz konserleri düzenlenirdi ki bu konserlerde dinlenen kişiler bugün ülkemizin ünlü müzisyenleri oldular.”
ZAMBAOĞLU BAHÇESİNDE İLK SESSİZ FİLM
Kadıköy’le ilgili yazdığı kitaplarla bilenen Dr. Müfid Ekdal da semtteki yazlık sinemaları şöyleanlatıyor: “Söğütlüçeşme Caddesi’nden Halidağa Caddesi’ne sapınca sağda Halidağa Çeşmesi vardır. Bu çeşmeden iki yüz metre kadar ilerde ve gene sağda demir bahçe kapılı, etrafı dükkânlarla çevrili bir köşk bulunurdu. Bu köşk Zamboğlu Köşkü ve Zamboğlu Bahçesi olarak bilinirdi. Zamboğlu bankerlikle uğraşan bir Rumdu. Onun biraz ilerisinde, aynı sırada Mısırlıoğlu’nun bahçesi vardı. Kendileri hayatta iken çok bakımlı olan bu köşkler ve bahçeler, sahipleri öldükten sonra varisleri tarafından kiraya verilmiş, gazino ve restoran olarak kullanılmış, Kadıköy’de ilk sessiz film Zamboğlu’nun bahçesinde gösterilmişti. Daha sonra Mısırlıoğlu Bahçesi de yazlık sinema için kullanılmıştı. Zamboğlu Bahçesi’nde açılan Kadıköy’ün ilk sinemasının ömrü uzun sürmedi. Her iki sinemayı da Şirozkin işletirdi.
Daha sonraki yıllarda Yeldeğirmeni’nde bir sokağın içinde hangara benzeyen yerde de bir sinema açıldı. Birkaç el değiştirdi, kim açtı ise hepsi zararla kapattı.”