Kadın şoförler İstanbul yollarında
8 Mart Dünya Kadınlar Günü vesilesiyle konuştuğumuz İETT’nin kadın şoförleri, “Kadınlar her işi yapar. Yeter ki alan açılsın ve fırsat tanınsın” diyor
Hülya ARSLAN-Seyhan KALKAN VAYİÇ
Otobüse, tramvaya bindiğimizde eğer direksiyonun başında bir kadın varsa yüzümüzü aniden bir gülümseme sarıyor. Erkek egemen bir toplumda “kadın her işi yapamaz” algısını yıkan en güzel örneklerden biri olduğu için belki de. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 2019’dan beri kadınlara daha çok alan açarak istihdam sağlıyor. Şu an 163 kadın şoför görev yapıyor. 8 Mart Dünya Kadınlar Günü vesilesiyle İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nde çalışan kadın şoförler ve ilk kadın metrobüs denetim amiriyle bir araya geldik; mesleklerine duydukları sevgiyi, karşılaştıkları zorlukları ve kadınların her alanda var olma mücadelesini konuştuk.
“İLK KADIN DENETİM AMİRİYİM”
İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri’ne (İETT) bağlı Söğütlüçeşme Metrobüs Denetim Amirliği’nde ilk kadın denetim amiri olarak görev yapan Ayşegül Kaya, elektrik teknikerliği eğitimi aldıktan sonra hastanelerde ve çeşitli kurumlarda çalışmış. Ancak hayatının asıl dönüm noktası, İETT’ye bağlı yolcu otobüsünün şoför koltuğunda bir kadını görmesi olmuş. Ayşegül Kaya o günü şöyle anlatıyor: “Bir sabah işe giderken bir otobüs geldi ve içinde bir kadın şoför vardı. Yolcuların ona bakışı, davranışı harikaydı. O an kendi kendime ‘Benim de üst sınıf ehliyetim var, neden ben de bu işi yapmayayım?’ dedim ve hemen araştırmalara başladım. Sonrasında İBB Kariyer’den başvurumu yaptım ve süreci başarıyla tamamladım.”
İETT’de 2021 yılında şoför olarak başlayan ve ardından vatmanlık yapan Ayşegül Kaya, İETT’nin ilk kadın metrobüs denetim amiri olarak Söğütlüçeşme Metrobüs Denetim Amirliği’nde görev yapıyor. Kaya, “İlk kadın denetim amiri olduğumu duyduğumda gurur duydum. Zonguldak’ta küçük bir köyde doğup büyüdüm. Kadınların her işi yapabileceğine inanıyorum ve bunu kanıtladığımı düşünüyorum. Kadınlar bir işi yapmak istediklerinde en iyisini yaparlar.” diyor.
“BABAMIN MESLEĞİNİ DEVAM ETTİRİYORUM”
Bu gururu yaşayanlardan biri de İETT’de otobüs şoförü olarak görev yapan 42 yaşındaki Ayşe Uzun. Ancak onun yaşadığı gururun bir özelliği daha var; baba mesleğini devam ettirmek… Uzun anlatıyor: “Araba yedek parçacılığı yaptım. Daha sonra direksiyon eğitmeni oldum. Arkadaşlarımdan İETT’nin kadın şoförlere öncelik verdiğini duyunca İBB Kariyer’den başvurdum. Babam da İETT şoförüydü ve bu meslekten kazandığı parayla beni büyüttü, ben de şimdi kızımı bu meslekle büyütüyorum.”
Ailesinin ilk başlarda bu mesleğe sıcak bakmadığını söyleyen Uzun, kabulleniş sürecini de şu sözlerle anlatıyor: “Annem ‘Yıllarca babanı beklediğim gibi şimdi de seni mi bekleyeceğim?’ diye tepki göstermişti. Ama zamanla kabullendi ve şimdi gurur duyuyor. Ayrıca otobüs kullanırken insanların verdiği tepkiler de çok güzel. Yolcular bizi görünce tebrik ediyor, el sallıyorlar. Bu durum beni çok mutlu ediyor.”
“BU MESLEKTE DAHA FAZLA KADIN GÖRMEK İSTİYORUM”
Mehtap Karaçam, 2021 yılında İETT’de otobüs şoförü olarak çalışmaya başlamış. Öncesinde güvenlik görevlisi olarak çalışan Karaçam, kadın otobüs şoförü gördükten sonra bu mesleği yapmaya karar veren bir diğer kadın.
İlk başlarda ailesinin kendisine inanmadığını belirten Karaçam, “Babam ‘Kocaman otobüsü nasıl süreceksin?’ diye endişeliydi. Ama ben kendime güveniyorum ve başaracağım dedim. Şimdi insanlar bizi görünce alkışlıyor, dua ediyor, öpücük gönderiyorlar. Bu işi yapmaktan çok mutluyum.” diyor. Karaçam, “Keşke bu fırsat daha önce verilseydi de daha erken başlasaydım. Erkek egemen mesleklerde daha fazla kadın görmek istiyorum. Biz de varız ve her mesleğin üstesinden gelebiliriz. Kimse ben bu mesleği yapamam demesin. Gerçekten istediğimizde her şeyi yapabileceğimizi bilmemiz lazım.” diyerek kadınların her işi yapabileceğinin altını çiziyor.
40 YAŞINDA YENİ MESLEĞE ADIM ATTI
İki çocuk annesi 44 yaşındaki Aysun Tecir ise, 40 yaşından sonra vatman olarak kadınlara ilham olanlardan… İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri’ne (İETT) bağlı Karaköy-Beyoğlu Tarihi Tünel Hattı’nda ilk kadın vatman olarak dört yıldır görev yapıyor. 12 yaşından itibaren tekstilde, kuaförde çalışan, servis şoförlüğü de yapan Aysun Tecir, ilk kadın vatman olmasına vesile olan hikayeyi şöyle anlatıyor: “İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun kadınlara her alanda istihdam açtığı haberlerini okuyordum. Bir gün işe gidip gelirken kadın şoförün kullandığı otobüse denk geldim. 500T’yi kullanıyordu. Bana ilham oldu. O kadın şoför beni yönlendirdi ve bana yardımcı oldu. İnsanların hayatına dokunmak denen bir şey var. O şoför benim hayatıma dokundu, zaten çok hevesim vardı. Başvurdum, kabul edildim ve eğitimden sonra 150 yıllık farklı kültürlerin ve medeniyetlerin buluştuğu bir yerde ilk kadın vatman olarak göreve başladım. Onur ve gurur verici bir durum. Eşim, çocuklarım, arkadaşlarımın hepsi mutlu oldu. Yolcular araçta erkek yüzü görmeye alışmışlar. Beni görünce bir şaşırdılar. Mutlu oldular ve desteklediler. Alkışladır ve tebrik ettiler. Dışarıda gördükleri zaman yanımıza koşuyorlar.”
Kadınların her işi yapabileceğini söyleyen Tecir, “Yeter ki bize alan açılsın. Ekrem başkan bize bu olanağı sağladı. Ben de çevremdeki diğer kadınlara örnek oldum. Onları yönlendirdim. Benim gibi şoför olanlar oldu. Kadınlar olarak daha güçlü olmalıyız ve her alanda var olmaya devam etmeliyiz. Kadına başarı ve güç yakışır.” diyor.