Türkiye’de salgın sebebi ile alınan tedbirler sonucu insanlar evlerinde daha uzun vakit geçirmeye başladı. Özellikle evde geçirilen süre içerisinde televizyon izlerken ya da oyun oynarken en çok tercih edilen atıştırmalık olarak kuruyemiş çeşitleri tercih ediliyor. Fakat Üretimin azalması ve dövizdeki dalgalanmaların da etkisiyle kuruyemiş fiyatları son bir yılda yüzde 50–90 arasında zamlandı. Bu zamların etkisiyle fiyatları tavan yapan çerezler artık gram ile alınıyor. Peki yılbaşına yaklaştığımız günlerde kuruyemiş fiyatları ne durumda? Kadıköylüler çerez fiyatları hakkında ne düşünüyor? Kadıköy’de kuruyemişçilerle ve yılbaşı hazırlığı için çerez alanlarla konuştuk.
“KURUYEMİŞ ARTIK LÜKSE GİRİYOR”
Kuruyemiş fiyatlarının pahalı olması sebebiyle insanların çerez yerine temel ihtiyaçlarına öncelik verdiğini vurgulayan Safran Doğal Ürünler dükkânının işletmecisi Ayşe Eroktay şöyle anlatıyor: “İnsanlar korona virüsü süreci başladığından beri sağlıklı beslenmeye çalışıyorlar. Badem, ceviz, fındık, fıstık vb. kuruyemişler bu sağlıklı ürünlerin başında geliyor. Ama ekonomik sıkıntılar yüzünden maalesef ki bir yönelim söz konusu değil. Ayrıca iç piyasada üretim olmadığı için kuruyemişlerde fiyatlar geçen yıla göre üç kat arttı. Yılbaşında da bir hareketlilik yaşanacağını düşünmüyorum. Çünkü insanlar için kuruyemiş artık lükse giriyor. Temel ihtiyaçlardan para arttırıp çerez almak neredeyse imkânsız. Korona virüsü sürecinde hem vatandaş olarak hem de esnaf olarak yükümüz ağırlaştı.”
“FİYATLAR ARTARKEN KALİTE DÜŞTÜ”
Kadıköy çarşısında 25 senedir esnaf olduğunu belirten Baloğlu Kuruyemiş’in sahibi Ayhan Baloğlu da, “Fiyatlar geçen yıla göre aşırı derecede yükselmiş durumda. İnsanlarda alım gücü olmadığı için aşırı bir çerez tüketimi olmuyor. Sadece can sıkıntısını gidermek amacıyla tadımlık çerez alıyor” diyor. Baloğlu sözlerini şöyle sürdürüyor: “Geçen yıla oranla işlerde yüzde 35 azalma yaşanıyor. Ayrıca bu sene ceviz, badem ve fıstık başta olmak üzere bütün ürünlerde yüzde 30 zam oldu. Fiyatlar artarken ürün kalitesi tam tersi oranla düştü. Yeni dönemde çerezi maalesef parası olan tüketiyor.”
“İNSANLAR ÇEREZİ GRAMLA ALIYOR”
Virüsün başlangıcından itibaren sadece kuruyemişlerin değil tüm gıda ürünlerinin arttığına dikkat çeken Brezilya Kuruyemiş’in işletmecisi Hüsamettin Vermez ise şunları söylüyor: “Çarşıya baktığınız zaman bu zamların etkisini daha iyi görüyoruz. Özellikle salgından sonra kimse ev ziyaretine gitmediği için kuruyemiş alımında büyük bir azalma yaşandı. İnsanlar yılbaşını evde yalnız geçireceği için çerezi kendine yetecek kadar gramla alıyor. Esnaf olarak bir umutla hareketlilik bekliyoruz.”
VATANDAŞ NE DÜŞÜNÜYOR?
Yılbaşı hazırlığındaki Kadıköylüler, fiyat pahalılığını üretime bağlarken yeni yılda fiyatların daha çok artacağını düşünüyor.
Arabulucuların çerezlere yüksek fiyatlar ekleyerek kuruyemişçiye sattığını söyleyen Kâmil Turak Aksın, “Ben yalnız yaşayan bir insan olduğum için sıkıldıkça çerez alıp tüketiyorum. Yılbaşına hazırlık amacıyla az da olsa alayım dedim ama fiyatlar hiç iç açıcı değil. Bunun temel sebebi maliyetler yüksek olduğu için üretimin yapılmaması. Kuruyemişçilerin bir günahı yok onlar sadece üzerine kâr koyup satıyor. Asıl sorun arabulucuların çereze yüksek fiyat koyması.” diyor.
Evde kaldıkları süre boyunca sıkıntıdan çerez tükettiklerini belirten Ömer Dikdoğmuş ise şunları söylüyor: “Maalesef fiyatlar çerezi kiloyla almaya elverişli değil. Fiyatların düşeceğini zannetmiyorum aksine daha çok artacaktır. Üretimdeki düşüş ve döviz kurundaki artış pahalılığın temel sebebi.”