Meyvehoş'tu, tiyatro oldu…
Hal binası’ndan (meyvehoş) tiyatroya dönüştürülmüş olan Kadıköy Haldun Taner Sahnesi, İstanbulluların kültür yaşamında bir köşetaşı olmayı sürdürüyor
GÖKÇE UYGUN
Kadıköy’ün, en az Boğa kadar simgesidir burası. En az Boğa kadar ünlüdür. Buluşmalar, ayrılıklar burada yaşanır, konservatuardan yükselen nağmeler buradan yayılır, Romanlar burada satar çiçeklerini ve elbette ki izleyiciler tiyatro oyunlarını burada izler…
Rıhtım’daki Haldun Taner Sahnesi’nden bahsediyoruz elbette. Hani şu meşhur, -kimine göre pembe olan- vişne çürüğü renkli değişik ve güzel yapı. Bu bina bundan tam 25 yıl önce, bir Mart günü tiyatroya dönüştürülmüştü. Bu vesileyle yapının Kadıköy tarihindeki yerine bir bakış atıyoruz…
Ana giriş kapısı Haydarpaşa koyuna bakan yapı, 1925-1927 yılları arasında, Fransa’dan borç alınarak İtalyan mimar U.Ferrari tarafından yapıldı. “Birincil Ulusal Mimarlık” üslubundaki bu yapı, esasen bir tiyatro sahnesi olarak değil, meyve ve sebzelerin depolanıp satıldığı hal binası olarak tasarlanmıştı. Bu özelliğiyle İstanbul’un ilk modern hal binasıydı. Ancak, yapıldıktan sonraki 10 yıl boyunca, pazarcılar hal binasına kiracı olmak istemeyince bina boş kaldı.
YIKIMIN EŞİĞİNE GELDİ
Hatta 1937’de Kadıköy Belediyesi İmar Bürosu Müdür Yardımcısı Sabri Oran’ın “Boş olduğu, bir işe yaramadığı ve Kadıköy’ün kimliğine uymadığı” gerekçesiyle hal binasının yıkılmasını teklif ettiği söyleniyor. Ancak 1940’lı yıllarda, hal binası olarak kullanılmaya başlanan yapı, yıllar boyunca Kadıköy ve Anadolu Yakası’nın sebze-meyve ihtiyacı giderildiği bir merkez oldu. 1984’te kültür merkezine dönüştürülmek üzere restore edildi. 1986’da İstanbul Üniversitesi’ne tahsis edildi ve Devlet Konservatuvarı olarak kullanılmaya başlandı. 1989’da ise alt katı, İstanbul Şehir Tiyatroları’na (ŞT) bağlı Haldun Taner Sahnesi oldu. İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti etkinlikleri kapsamında binanın restore edileceği söylense de bu yapılmadı. Adını, öykü, tiyatro, kabare yazarı ve gazeteci Haldun Taner’den alan bu sahne, bugün izleyicileri tiyatronun büyülü dünyasıyla buluşturmayı sürdürüyor.