Mustafa Suphi'nin kurduğu TKP'nin Merkez KomiteÜyesi olan ve Yunanistan iç savaşına katılan Mihri Belli, 16 Ağustos’ta hayatını kaybetti. 96 yaşındaki yaşlı komünistin Kadıköy Göztepe'deki evinde...

18 Ağustos 2011 - 13:47

A ⁺ A^- Yazdır

Mustafa Suphi'nin kurduğu TKP'nin Merkez KomiteÜyesi olan ve Yunanistan iç savaşına katılan Mihri Belli, 16 Ağustos’ta hayatını kaybetti. 96 yaşındaki yaşlı komünistin Kadıköy Göztepe'deki evinde hayata gözlerini yumduğu öğrenildi. Kadıköy Belediye Başkanı Selami Öztürk, Belli’nin evini ziyaret ederek eşi Sevim Belli’ye taziye dileklerinde bulundu. Belli’nin cenazesi 18 Ağustos Perşembe günü Şişli Camii’nen alınarak Feriköy Mezarlığı’nda toprağa verildi.
Sosyalist siyasetçi, yazar Mihri Belli, 1916'da Silivri'de dünyaya geldi. Marksist düşünce ve devrimci eylemle 1936'da iktisat okumak için gittiği Amerika'da tanıştı. Orada bulunduğu sürede gençlik ve işçi hareketlerine katıldı. Bir süre Missisipi'de siyahiler arasında faaliyet yürüttü. 1940'da Türkiye'ye döndü. Mustafa Suphi'nin kuruculuğunu yaptığı Türkiye Komünist Partisi (TKP ) ile ilişkiye geçti. 1942 yılı sonlarında TKP'nin Merkez Komite üyeliğine seçildi.

İLERİCİ GENÇLER BİRLİĞİ KURUCUSU

1943–1944 yıllarında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nde Ordinaryüs Profesör Fritz Neumark'ın asistanlığını yapan Mihri Belli, orada İlerici Gençler Birliği'nin kurucu ve örgütleyicilerinden biri oldu. 1944'de İlerici Gençler Birliği kovuşturmasında tutuklandı, iki yıl hapis ve sürgün cezasına çarptırıldı. Bu ilk tutuklanmasını, toplam 11 yıllık hapis ve 18 yıllık sürgün cezaları takip etti.

YUNAN İÇ SAVAŞINA KATILDI

1946'da yurt dışına çıktı. Yunan iç savaşına gerilla olarak katıldı. Demokratik Ordu saflarında tabur komutanlığına kadar yükselen Belli, çatışmalarda iki kez yaralandı. Bulgaristan ve Sovyetler Birliği'nde tedavi gördü.

51 TEVKİFATINDA 7 YIL TUTUKLU KALDI

Mihri Belli, 1950'de Türkiye'ye pasaportsuz girmekten ve tabanca bulundurmaktan tutuklandı ve kısa süre hapis yattı. Serbest bırakıldıktan sonra ertesi yıl, ünlü 1951 TKP tevkifatında tekrar tutuklandı ve 7 yıl hapis ve 2 yıl 4 ay mecburi ikamet cezasına mahkûm edildi.
Mihri Belli ilk kez 1960'larda yasal olarak, kendi adıyla konuşma ve yazma olanağını elde etti. “Türk Solu” ve “Aydınlık Sosyalist Dergi” adlı dergilerin yayınlanmasına yardımcı oldu. Bu dönemde de konuşmaları ve yazılarından dolayı iki kez tutuklandı, aylarca hapis yattı.
Mihri Belli bu dönemde ünlü Milli Demokratik Devrim (MDD) tezlerini geliştirdi. Arkadaşlarıyla birlikte kitlesel bir nitelik kazanmaya başlayan gençlik hareketinin Deniz Gezmiş, Mahir Çayan gibi liderleriyle ilişkiye geçti. MDD kısa süre içinde solcu gençlik hareketi içinde önemli bir etkinlik sağladı ve Türkiye'de, 68 kuşağı gençlik hareketinin devrimci ve Marksist bir nitelik kazanmasında rol oynadı.

Mihri Belli, 12 Mart 1971 darbesinin ardından yakalanmamak için yurt dışına çıktı. Bir süre Filistin Kurtuluş Örgütü'nün konuğu oldu. Ardından Türkiye'ye giriş yaptı. Ama birkaç ay sonra tekrar yurt dışına çıkarak Batı Avrupa'ya geçti. Orada bir süre kalarak Yurtsever dergisinin yayınlanmasına yardımcı oldu. Ecevit'in önderliğindeki CHP'nin en büyük parti olarak çıktığı 1973 seçiminde Türkiye'deydi.

SUİKAST GİRİŞİMİ

Belli'ye, 1979'da suikast girişiminde bulunuldu. Saldırıda ağır yaralandı. 12 Eylül 1980 darbesinden sonra, 1981 sonlarına doğru yurt dışına çıktı. Bir süre Ortadoğu'da kaldı.
1996'da ÖDP, 2002'de de SDP kurucusu oldu. 3 Kasım 2002 genel seçimlerinde DEHAP'tan İstanbul birinci bölgede milletvekili adayı oldu.
2005'te 50 yıl önce hapiste yaptığı portreler, "Hapisaneden çizgiler" adı altında sergilendi.

Belli başlı kitapları:

-Rigas'ın Dediği
-Türk Solu–Dün, Bugün
-Türkiye: Yapı, Ulusal Sorun
-Gurbetten Notlar
-Gerilla Anıları
-Asıl Mesele O Kiraz Ağaçları
-İnsanlar Tanıdım, Mihri Belli'nin Anıları