Öğrencilerden 'Moda' tasarımlar
Moda semtini çalışan kentsel tasarım ve şehircilik öğrencileri, semtin insan odaklı yapılanması için bazı tasarımlar planladı. Mesela salgın sürecinde yaya akışında rahatlık sağlanması için sahil şeridine özel cep bölgeleri yapılması, Moda sahilde kent balkonlarının oluşturulması, Rıhtım’a üç boyutlu yaya geçidi yapılması gibi…
İstanbul odaklı çalışan şehircilik öğrencileri Kadıköy’e dair çeşitli tasarımlar planladılar.
Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Mimarlık Bölümü’nde, 2020- 2021 bahar yarıyılında, Doç. Dr. Emine Köseoğlu tarafından koordine edilen ve Prof. Dr. Hüseyin Cengiz, Doç. Dr. Emine Köseoğlu ve Öğr. Gör. Müge Yorgancı tarafından yürütülen MIM19352 Kentsel Tasarım ve Şehir dersinde Kadıköy ele alındı. Öğrenciler Fatma Beyza Türk, Zeynep Beyza Aydın, Sevde Tanır, Cemre Büşra Cabir ve Rümeysa Aybüke Bilgir’den oluşan proje ekibi, insan odaklı yaşanabilir kentsel mekan teması odağında, "Kadıköy - Moda Bölgesi Kentsel Mekan Analizleri ve Kentsel Tasarım Önerileri" başlıklı bir makale hazırladılar.
MAKRODAN MİKROYA MODA
Moda’da ‘İnsan odaklı yaşanabilir mekan’ teması altında kentsel tasarım yapan proje ekibi, makro ölçekte insan odağı üzerinde bir yaklaşım benimsedi. Yaşayan tüm bireylerin kimseye ihtiyaç duymadan toplumsal yaşama katılabilmeleri, kamusal alanları kullanabilmeleri için Moda’da her yaştan ve gruptan insana hitap edecek şekilde kentsel tasarım yapılması hedeflendi.
Analizler doğrultusunda bölgenin eksikliklerini gidermek, kenti insan odağında tasarlamak için bazı tasarım fikirleri belirlendi. Bunlar makro ölçekte incelendikten sonra mikro ölçekte detaylandırıldı. Bazıları şöyle:
-
kamusal alanları arttırmak
-
sahil şeridini yayalaştırmak için bölgedeki otoparkların yeraltı otoparkı olacak şekilde düzenlenmesi
-
sokak ve yaya ilişkisini kuvvetlendirmek
-
çevredeki işletmelerin kaldırımları işgal etmemesi ve yaya kullanımının daha konforlu olabilmesi için ayırıcı seperatörlerin kullanılması
-
insanların denize yakın olma içgüdüleri sonucu kayalık alanları kullanmalarına karşın güvenliği sağlamak
-
keyifli bir seyir için kent balkonlarının oluşturulması
ROTALARLA MODA
Tasarım bölgesi olan Moda’nın güvenli ulaşım ve erişilebilirliği incelendiğinde gözlemlenen eksiklikler doğrultusunda toplumdan her bireyin güvenli ve engelsiz bir şekilde erişebileceği tasarımlar düşünüldü. Yapılan analizlerden yola çıkılarak belirlenen üç konut bölgesinden 15 dakika yürüme mesafesinde olan okullar belirlenerek yürüyüş yolu, bisiklet yolu, görme engelli bireyler için hissedilebilir yüzey ve yeşil alan rotaları oluşturuldu. Önerilen sürekli rotalarla araç kullanımını azaltmayı ve insanları hem yaya yollarına hem de bisiklet yollarına yönelterek çocukların okula güvenle ulaşabilmeleri sağlanması amaçlanıyor. Bu sayede şehrin ritmi arabaları değil insanları takip ediyor olacak.
3 BOYUTLU YAYA GEÇİDİ
Rıhtım Caddesi ve Moda Caddesi gibi insan ve araç trafiğinin yoğun olduğu bölgelerde ise trafiği yavaşlatmak ve düzeni sağlamak amacıyla da mevcut yaya geçitlerinin belirginleştirilmesi ve bazı noktalarda üç boyutlu yaya geçidi tasarımları düşünüldü.
SOSYAL MEYDAN
Rıhtımın büyük bir alanını kaplayan ve bir kaos ortamı yaratan otobüs durakları, halkla yapısal ilişki kurmayan bir konservatuvar-sahne, kamusal alanı parçalara bölen ve geçilmez sınırlar tanımlayan dev otopark alanları gibi konular kentten kovulacak sorunsallar olarak görülmemiş, onların yoksunluklarını tamamlayan bir yapısal yaklaşımla tasarlanarak kent yaşantısının zenginleştirilmesi hedeflendi. “Evlerimizi araçlara göre dizayn etmiyorsak cadde ve sokaklarımızı neden insan odaklı düzenlemiyoruz” söyleminden yola çıkarak sahil kenarlarındaki otoparklar yerine yeraltı otoparkı önerildi. Böylelikle sahil şeridindeki yeşil alanları otoparklardan kurtarıp sosyal meydan olarak kullanılması amaçlandı. Dr. Esat Işık ve Bahariye caddelerini birbirine bağlayan Mehmet Ayvalıtaş Meydanı’na ise çeşitli fonksiyonlarda kullanılan, stand gibi sosyal nişler (sosyal pazarlama) düşünüldü.
İNCİ GAZİNOSU ANI PERGOLASI
Projede, geçmişten günümüze kadar Kadıköy incelendi. Geçirdiği değişimler, kaybolan kamusal alanlar ve yeşil alanlar tespit edildi. Hafıza mekanları olarak sahil şeridinde eski Kadıköy’ü yeniden canlandırmak hedeflendi. Bu doğrultuda; 1930’larda dalgakıran üzerinde bulunan İnci Gazinosu yine aynı yerinde “İnci Gazinosu Anı Pergolası” (belirli bir hat boyunca yanlarına sütün-direkler dikilerek sarmaşık bitkilerle donatılmış geçit) tasarlandı. Dalgakırandan Moda’ya doğru ilerlendiğinde sahil şeridi boyunca pazar yeri düşünüldü. Mevcut sahil şeridinin bulunduğu doldurulmuş alan, eski Kumluk Plajı ve Moda Plajı, belirli kısımlarda basamaklar ve ardından kent terasları ile insanların eskisi gibi denize daha yakın hissedebilecekleri şekilde tasarlandı.
GEÇMİŞ MODA VE ŞİMDİKİ MODA?
Yine Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Mimarlık Bölümü’nde bir çalışma da Hümeyra Karabacak, Hatice Kübra Ayvalı, Ayşe Sena Kabar, Rümeysa Çılğasıt ve Sultan Yıldız tarafından yapıldı. Ana tasarım bölgesi olarak Moda 2 sahiline karar verildi. Kentin iç bölgesinin rampalar, yayalaştırma, bisiklet yolu ve kaldırım tasarımları ile sahille ilişki kurmasına yönelik çalışmalar yapıldı.
ENGELLİLERE ÖZEL İSKELE TASARLANDI
Fotoğraflardan ve yetişkinlerin deneyimlerinden yola çıkılarak hissettikleri özlem olan sahilde yüzme aktivitesi, iskele kurularak yeniden tarihin kokusu getirilmek istendi. Bu tasarımda da engeli olan bireyler için de özel iskele tasarlandı. Ayrıca Kalamış sahilinin yelken durağı olması sebebiyle bu sahilde de bir durak bölgesi düzenlenebileceği kararlaştırıldı.
PANDEMİNİN TASARIMA ETKİSİ
“İki sene önce olsa aklımıza Covid diye bir kavram gelmeyecekti. Ancak artık bu problem ile yüz yüzeyiz. Peki tasarımda salgın ve sosyal mesafe etkisi nedir?” sorusuna yanıt arayan ekip, insan odaklı yaşanılabilir bir alan ile pandemi bütünleştiğinde sürdürülebilir sosyal mesafe içeren tasarımlar (yani hem oturulup hem de spor yapılabilen birimlerde spordan gelen enerji ile müzik dinleyebilme fırsatı) ele aldı. Kadıköy’ ün her bölgesinde bulunan sokak hayvanları için özelleştirilmiş aktivite ve özel tuvalet alanları tasarladı. İnsan yoğunluğu sahil şeridinde duran insan ve hareket halinde olan insanlar için özel cep bölgeleri planlanarak, özellikle salgın sürecinde yaya akışında rahatlık sağlaması amaçlandı.