“Önyargıları kırdık”
2019 yılından bu yana İETT otobüslerinde kadın şoförler çalışıyor. Büyükada ve Heybeliada’da ise ulaşımın tüm sorumluluğu iki kadına emanet. Adalarda saha amiri olarak çalışan Yaprak Dağ ve Hilal Gemicioğlu “Kadınların araç kullanmasına karşı insanların bir ön yargısı vardı, biz bunu kırdık” diyor
Önyargıları parçalamak, atomu parçalamaktan daha zordur” demiş Albert Einstein. Bu önyargılardan biri de kadınların iyi şoför olamayacağı. Oysa İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne (İBB) bağlı İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri’nde (İETT) İETT 116 kadın şoför her gün kentin farklı noktalardan yolcu taşıyor. İETT Genel Müdürü Buğra Gökçe, kadın şoför sayısını arttırmak istediklerini söylüyor.
Kadın şoförler şehir içinde yolcuları farklı noktalara taşırken Adalar’daki ulaşımın tamamı kadınlara emanet. Büyükada İETT Saha Amiri Yaprak Dağ ve Heybeliada İETT Saha Amiri Hilal Gemicioğlu iki adadaki araçların sefere hazırlanmasından, bakım onarımlarına kadar sorumlu. Yaklaşık iki ay önce görevlendirilen iki saha amiri de görevlerini severek yapıyor. İETT Genel Müdürü Buğra Gökçe, saha amirleri Yaprak Sağ ve Hilal Gemicioğlu ile İETT’de kadın şöfor deneyimini ve gelecek planlamalarını konuştuk.
- * İETT’de kadın çalışan görmeye daha doğrusu kadın şoför görmeye pek alışık değiliz. Bu süreç ilk ne zaman başladı? Şu anda kaç kadın şoför var?
Buğra GÖKÇE: 2019 yerel seçimleri ile İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olarak göreve başlayan İBB Başkanımız Sayın Ekrem İmamoğlu’nun kadın istihdamının artırılması yönündeki talimatı sonrası İstanbul ulaşımında da ilk kez kadın şoförlerin görev yapabilmesi için çalışmalar başladı. Bu doğrultuda ilk kadın şoförler 2019’un Aralık ayında İETT bünyesine kazandırıldı.
116 KADIN ŞOFÖR
- * Şu anda kaç kadın şoför var?
Buğra GÖKÇE: İETT bünyemizde İstanbul’un farklı bölgelerinde hizmet veren hali hazırda 116 kadın şoförümüz bulunmaktadır. Adalar ilçemizin tamamında kadın şoförlerimiz görev yapıyor. Ayrıca İstanbul’un en tarihi ve dünyanın en tarihi ikinci metrosu olan Karaköy – Beyoğlu Finüküler hattımızda, bilinen adıyla Beyoğlu Tünel’de görev yapan 6 vatmandan 4’ü artık kadınlardan oluşuyor.
Kadın şoför istihdamını artırmaya devam ediyoruz. Ailemiz büyüdükçe İstanbul’da çok daha fazla kadın şoförlerimiz hizmet verecek.
- * Kadın şoförlere yönelik iyi araç kullanamadıkları, vb yönünde malumunu toplumsal bir önyargı var. Bu çalışanların motivasyonunu nasıl etkiliyor ve çalışanlar nasıl tepkiler alıyor?
Buğra GÖKÇE: Açıkçası bahsettiğiniz bu kanı, bizlerin İstanbullulardan aldığı geri dönüşler ve elimizdeki istatiksel verilere göre çok farklı. İETT’nin kadın şoförlerinin, istatistiki verileri işlerinde son derece başarılı oldukları yönünde.
Kadın şoförlerimizin gerek iş disiplinleri, gerek sefer gerçekleşme oranları ve gerekse İstanbullulardan aldıkları geri dönüşler erkek şoförlerimize göre çok daha iyi bir noktada olduklarını da gösteriyor. Bu noktada, İstanbulluların da kadın şoförlerimize karşı son derece sıcak ve olumlu yaklaştığını ifade etmemiz lazım. Zira kadın şoförlerimiz, gerek trafikte gerekse otobüs içerisinde yolculardan aldıkları tepkilerin son derece olumlu olduğunu ve ifade ediyorlar. Yolculardan aldığımız teşekkür ve şikayet sayıları da İstanbulluların kadın şoförlerimizden çok memnun olduklarını ve bu uyumun yakalandığını gösteriyor.
KADIN AMİRLER ANLATIYOR
- * Öncelikle sizi kısaca tanıyalım
Yaprak Dağ: 33 yaşındayım. Anadolu Üniversitesi Adalet Bölümü mezunuyum. Evli ve iki çocuk annesiyim.
Hilal Gemicioğlu: İstanbul Aydın Üniversitesi Gıda Teknolojisi bölümü mezunuyum. 33 yaşında evli ve 1 çocuk annesiyim.
- * Daha önce ne iş yapıyordunuz? İETT ilk iş deneyiminiz mi oldu?
Yaprak Dağ: Daha öncesinde adalarda iş imkânı kısıtlı olduğu için çok bir iş deneyimim olmadı. İETT benim uzun soluklu ilk iş deneyimim diyebilirim.
Hilal Gemicioğlu: 2009 yılında mezun oldum. 10 yıl özel sektörde çalışma deneyimim oldu. Şimdi ise iki yıldır İETT bünyesinde çalışıyorum.
- * İETT ile yolunuz nerede nasıl kesişti?
Yaprak Dağ: Ben doğma büyüme Büyükadalıyım. Adalara İETT’ nin gelmesi ile bende hemen başvuru yapmak istedim. İETT gibi köklü bir kuruluşun içinde olmak beni çok heyecanlandırmıştı. Sonucunda başvurum kabul edildi ve şoför olarak girdiğim bu işe üçüncü senemde Saha Amiri olarak devam etmekteyim.
Hilal Gemicioğlu: İETT de iki yıldır görev yapıyorum. Önceden sadece yaz aylarında geldiğim adaya temelli olarak taşınınca personel alımı sırasında başvurum sonucu mülakata girdim ve buradayım.
* Adalarda elektrikli araçların saha amirliğini yapıyorsunuz saha amirliği ne demek? Saha amiri ne yapar?
Hilal Gemicioğlu: Saha amiri demek şoför - yönetim kadrosu ve şoför- yolcu yönetimi demek. Yani tamamen bir köprüsünüz.
Yaprak Dağ: Saha Amiri günün araç planını çıkarır. O gün sahaya kaç araç çıkacağını, o araçların hangi hatlarda çalışacağını planlar.
ADALARDA 47 KADIN ŞOFÖR
- * Bu arada elektrikli araçlar kaç kişilik? Ve bu araçları kullanan kadınların sayısı ne?
Yaprak Dağ: Elektrikli araçlarımız 9 ve 13 kişiliktir. 47 kadın şoför görev yapıyoruz.
- * Günde kaç sefer oluyor?
Yaprak Dağ: Her adanın yolcu kapasitesi adanın nüfusuna ve günün saatlerine göre değişken. Yazın ve kışın da seferlerimiz farklı oluyor. Mesela tur hattımızda araçlarımız sürekli hareket halinde oluyor.
Hilal Gemicioğlu: Heybeliada’da 2 farklı hattımızda, her bir hat için 37 farklı seferimiz var. Büyükada’da ise 4 farklı hattımız bulunmakta ve her hattın 46 seferi bulunuyor. Tabi bu seferler yolcu durumuna göre farklılık gösterebiliyor. Ayrıca, Burgazada’da günde 32 seferimiz var.
- * Önce şoför olarak çalıştınız o zaman ne gibi zorluklarla karşılaştınız şimdi ne gibi zorluklarla karşılaşıyorsunuz?
Hilal Gemicioğlu: Şoförken sadece kullandığınız araçtan ve taşıdığınız yolcunun güvenliğinden sorumlusunuz. Saha amiri iken, hem araçlardan, hem bölgedeki şoför arkadaşlarımızdan, hem de yolcuların talep ve isteklerinden sorumluyuz.
Yaprak Dağ: Evet ilk başta şoför olarak işe girmiştim o zamanlar kadınların araç kullanmasına karşı dışarıdan insanların bir ön yargısı vardı, biz bunu kırdık. Kadınların da çok güzel araç kullanabildiklerini gösterdik. Şu an sistemimizi oturtmuş bulunuyoruz artık hiç bir zorluğumuz kalmadı.
- * İnsanlar sizi gördüğünde nasıl tepkiler veriyor?
Yaprak Dağ: İnsanlar araç başında kadın şoför gördüğünde ilk başta şaşırıyorlar sonra alkışlayanlar, tebrik edenler hatta “bu işe nasıl başvuru yapabilirim?” diye soranlar bile oluyor.
Hilal Gemicioğlu: İnanılmaz pozitif tepkiler aldık ve alıyoruz. Hiç bir olumsuz tepkiye maruz kalmadık bu da bizi daha fazla motive ediyor.
“ADADA ÇALIŞMAK KEYİFLİ”
- * Adalarda çalışmanın zevki bir başka olmalı. Nasıl geçiyor çalışma süreleri. Sonrasında ne yapıyorsunuz?
Yaprak Dağ: Sokak sokak bildiğimiz, büyüdüğümüz bir yerde araç kullanıyoruz bu bize hem tecrübe hem mutluluk veriyor. Mesai saatimiz bittikten sonra evimize gelmemiz maksimum altı dakika. Günümüzün kalanını rahatlıkla evimize ve ailemize ayırabiliyoruz.
Hilal Gemicioğlu: Adada çalışmak genel olarak gerçekten keyifli, elbette turistik bölge olması sebebiyle zorlukları çok fazla. Heybeliada’da yaşıyorum ve en avantajlı tarafı iş çıkışı denize girebiliyorsunuz. Ya da ormanda keyifli bir yürüyüşe çıkabiliyorsunuz.