Moda’daki evinde yaşama veda eden Prof. Dr. Cahit Tanyol, “Türkiye Sosyolojisi” anlayışının öncüsü kabul ediliyordu

13 Ağustos 2020 - 10:56

A ⁺ A^- Yazdır

Eski İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Başkanı, toplumbilimci, şair ve yazar Prof. Dr. Cahit Tanyol, 12 Ağustos Çarşamba günü Kadıköy Moda’da bulunan evinde, 106 yaşında vefat etti. 80 kuşağı şairlerinden Tuğrul Tanyol’un babası olan Cahit Tanyol, “Türkiye Sosyolojisi” anlayışının öncüsü kabul ediliyordu.

Prof. Dr. Cahit Tanyol'un cenazesi 14 Ağustos’ta cuma namazını müteakip

Moda Camii’nde kılınarak Üsküdar Karacaahmet Mezarlığı’nda defnedilecek.              

CAHİT TANYOL KİMDİR?

Cahit Tanyol 1914 yılında Gaziantep’in Nizip ilçesinde doğdu. Ankara Gazi Terbiye Enstitüsü Edebiyat Bölümü’nü (1935) bitirdi. Gazi Terbiye Enstitüsü’nde Hasan Âli Yücel, Ahmet Hamdi Tanpınar, İsmail Hakkı Tonguç, İbrahim Necmi Dilmen gibi isimlerden dersler alan Tanyol, Yozgat Lisesi, Çorum Ortaokulu, İzmir Tilkilik Ortaokulu, İstanbul Eyüp Ortaokulu ve Taksim Lisesi’nde bir süre öğretmenlik yaptı. Hilmi Ziya Ülken’in de teşvikiyle 1940 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’ne devam etti. 1944 yılında “Schopenhauer’de Aklın Temeli” adlı bitirme teziyle okuldan mezun oldu. Ardından Atatürk ve Haydarpaşa Erkek liselerinde felsefe öğretmenliği yaptı.

1944’te “Schopenhauer’da Ahlâkın Temeli” adlı tezi ile yüksek lisansını bitirdi ve 1946 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesine sosyoloji asistanı olarak girdi. “Haz ve Elemin Ahlâkta Yeri” adlı çalışmasıyla (1949) doktorasını tamamladı ve “Örf ve Adetler Sosyolojisi Açısından Sanat ve Ahlâk” adlı takdim tezi ile (1953) doçent, 1961 yılında profesör oldu. Öğretim üyeliği ile birlikte 1972-82 yılları arasında Sosyoloji Enstitüsü Müdürlüğü ve bölüm başkanlığı yaparak emekliye ayrıldı. 1991-2003 yılları arasında Mimar Sinan Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde, Gazetecilik Yüksek Okulu’nda, Yüksek Öğretmen Okulu Eğitim Enstitüsü’nde ve Uludağ Üniversitesi’nde de misafir öğretim üyesi olarak dersler verdi.

ŞAİR, YAZAR, ÖĞRETMEN…

Türkiye Yazarlar Sendikası, Edebiyatçılar Derneği, Türk Sosyolojisi Derneği, Yahya Kemal’i Sevenler Derneği ve Turing Kulübü üyesi olan Tanyol’un “Gurup” ve “Taşbaşta Akşam” adlı ilk şiirleri 1928 yılında İsmail Habip tarafından Adana’da çıkarılan ve ilerleyen yıllarda Memleket Mecmuası adını alan Maarif Mecmuası’nda yayımlandı. 1928-1932 yılları arasında kaleme aldığı şiir ve yazıları İçtihat, Yenilik ve Servet-i Fünun-Uyanış dergilerinde yer aldı.

Tanyol, İzmir’de okul arkadaşları olan Kemal Bilbaşar, Nurettin Ardıçoğlu ve şair İlhan İleri ile birlikte Aramak adlı dergiyi çıkardı. Dergi 1939-1940 yılları arasında 16 sayı çıktı. Tanyol ardından, İstanbul’da Yenilik, Sokak ve Değirmen dergilerini çıkardı. 1946′da Yahya Kemal Beyatlı’nın da katıldığı Akademi dergisini yönetti. Fransızca ve Türkçe olarak yayımlanan Realite dergisindeki “Seyahate Davet” adlı şiiriyle birincilik kazandı.

Toplum sorunlarıyla ilgili yazıları Vatan, Yeni Sabah, Cumhuriyet gazetelerinde yayımlanan Tanyol’un yazı ve makaleleri Havadis, Son Telgraf, Milliyet, Akşam ve Güneş gazeteleri ile Sosyoloji, Yön, Gaziantep Kültür, Özgür İnsan, Cem, Toplumbilim, Aydınlık, Yazko Edebiyat, Yazko Somut, İnsan, Ülkü, İstanbul Kültür, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Dergisi, Aile, Varlık, Türk Folklor Araştırmaları, Küçük Dergi, Hisar, Dünya ve Türkiye, İstanbul Edebiyat ve Sanat, İstanbul, Siyasi İlimler Mecmuası, Yonca, Türk Dili, Türk Yurdu, Türk Düşüncesi, İntegrasyon, Yeni İnsan, Cem, Yelken, Çalışan Adam, Musiki Mecmuası, Hürriyet Gösteri, Türk Henkel Dergisi, E Dergi, Kızıldeli, Bilim ve Ütopya, Kaşgar, Hakimiyet-i Milliye, Kaçak ve Hece gibi dergilerde okurla buluştu.

Kuruluş ve Fetih Destanı adlı ilk şiir kitabı 1969 yılında yayımlandı. Türk Edebiyatında Yahya Kemal kitabı 1985’te, tüm şiirlerini içeren Düş Yorgunu adlı kitabı ise 2000’de yayımlandı.