Semaya adanan bir ömür; Hürkuş
“Vecihi Hürkuş-Hayatı ve Havacılık Faaliyetleri” adlı kitabın yazarı Hızır Türkkan Demirkazık, “Bu kitabın, Hürkuş’un daha iyi tanınmasına, yaşadığı devrin havacılık faaliyetlerinin bilinmesine ve yeni nesillerin havacılık merakının artmasına katkı sağlayacağını umuyorum” dedi
“İnsanoğlu kuşlar gibi özgür olmak için bazen kuş kanadını, bazen kanat benzeri şeyleri koluna takarak bu isteğini yerine getirmeye çalıştı. Fakat bu hayalini ancak 200 yılda gerçekleştirebildi.”
Bu sözlerle başlıyor “Vecihi Hürkuş-Hayatı ve Havacılık Faaliyetleri” adlı eser. Kitabın yazarı ise kendisi de bir havacı olan Hızır Türkkan Demirkazık. Lejand Yayınevi etiketini taşıyan, 236 sayfalık kitap, Hürkuş’un hayatını ve havacılık faaliyetlerini detaylı bir şekilde ele alıyor.
Hürkuş'un doğumu ve eğitiminin ele alındığı ilk bölümün ardından, “1. Dünya Savaşı'nda Vecihi Hürkuş” başlığı altında Irak ve Kafkas cephelerinde yaptıkları, Rus uçağını ganimet olarak alması, Hürkuş’un uçağının düşürülmesi, esaret yıllarının ardından İstanbul’a gelişi, ardından da İstanbul’dan Anadolu’ya geçişi anlatılıyor. “İstiklal Savaşı’nda Vecihi Hürkuş” başlıklı üçüncü bölümde, Konya Tayyare İstasyonu’nda görevlendirilmesi, İstiklal Savaşı’nın ilk uçuşunun Vecihi bey tarafından yapılması, Hürkuş'un kız kardeşi ve yeğeninin şehit olmaları aktarılıyor. İzmir'e geçişi, ilk Türk uçağı Vecihi k VI’i yapışı, Tayyare heyetiyle Avrupa seyahatinin aktarıldığı dördüncü bölümün ardından, bir sonraki bölümde sivil havacılık yılları konu ediliyor. Bu bölümde, Türk Teyyare Cemiyeti’nde baştayyareci oluşu, propaganda uçuşları yapması, uçak mühendisliği eğitimi alması, Vecihi Sivil Tayyare Mektebi ile Hürkuş Hava Yolları’nı kurması ve ardından vefatı hakkında bilgi veriliyor. Kitabın 6. ve son bölümünde ise Vecihi beyin unutulmaması için yapılan faaliyetler aktarılıyor.
“YARIM KALAN BİR RÜYA”
Kitabının arka kapak yazısında, Hürkuş’un havacılık faaliyetleri, “Yarım kalan bir rüya” olarak nitelendiriliyor. “Büyük bir merakı ve o merakı gidermek için sergilediği muazzam çabası, cesareti, girişimciliği, heyecanıyla hem kendi tarihini yazmış, hem de Türk hava sanayii içinde büyük bir yer edinmiş. Onunkisi başarıları, hataları, umudu ve hayal kırıklıklarıyla dolu bir yaşam öyküsü. Bu kitabı okuduğunuzda bir “Ah!” kalacak içinizde…” ifadesi kullanılan yazıda, şu görüşlere yer veriliyor: “Balkan savaşlarıyla başlayan, I. Dünya Savaşı’ndan İstiklal Harbi’ne uzanan ve ticari havacılık faaliyetleriyle son bulan hayat hikayesinde, yakın tarihimizin izdüşümünü göreceksiniz. Bulup buluşturduğu malzemelerle uçak yapıp ya da arızalı uçakları tamir edip uçurduğunda onun hissetmediği korkuyu hissedecek, döneminin kapasitesini aşan vizyonuna hayran kalacak, Rusya esaretinden kaçış öyküsüne şapka çıkaracaksınız. Arşiv belgelerine, geniş kaynakça taramasına, dönemin gazetelerine ve hatıralara dayalı olarak kaleme alınan bu kitabın, Vecihi Hürkuş’un daha iyi tanınmasına, yaşadığı devrin havacılık faaliyetlerinin bilinmesine ve yeni nesillerin havacılık merakının artmasına katkı sağlayacağını umuyoruz.”
İLK UÇUŞ
Vecihi Hürkuş, ilk uçuşunu şu sözlerle anlattı: “İfadesi mümkün olmayan sevinçle karışık bir heyecan anını yaşıyordum. Çıplak gövdenin üzerinde ağzımı açamıyor ve güçlükle teneffüs edebiliyordum. Bu hal, ihtimal ki ilk uçuşun tabii olan heyecanının bir fevkaladeliğiydi.”
HÜRKUŞ’UN İLKLERİ
-
Çift motorlu uçak ile uçan ilk Türk pilot oldu. (Kafkas cephesi-1907)
-
Kafkas cephesinde bir Rus uçağını düşürerek Ruslara karşı ilk Türk hava zaferini kazandı. (1917)
-
İstiklal Savaşı'nda ilk keşif uçuşunu yaptı, ilk hava zaferini kazandı. (1920)
-
Türk toprağı üzerine ilk yolcu seferi düzenledi. (Edirne-1923)
-
-
İlk Türk uçağının planlarını ve inşasını yaptı; Vecihi K VI, ilk ve tek uçuşu gerçekleştirdi. (İzmir-1925)
-
Türkiye'de ilk olarak Vecihi Hürkuş'a “Türkiye'nin baştayyarecisi” ünvanı verildi. (1925)
-
Türkiye'de ilk paraşüt atlayışında uçağı Hürkuş kullandı. Gösteriyi Alman paraşütçü Herr Hainike gerçekleştirdi.(Ankara-1926)
-
İlk Türk sivil uçağının planlarını ve inşasını yaptı; Vecihi XIV. (Kadıköy-1930)
-
Avrupa semalarında ilk Türk uçağı ile uçuş yaptı. (Prag-İstanbul/1931)
-
Türkiye'de ilk Türk uçağı ile ilk yurt turunu yaptı. (1931)
-
Belçikalı paraşütçü M. Rene, Türkiye'de ilk Türk sivil uçağından ilk paraşüt atlayışını yaptı. Vecihi XIV uçağını Hürkuş kullandı. (Yeşilköy-1932)
-
İlk Türk deniz uçağını yaptı. (1932)
-
Türkiye'nin yerli ilk sürat botu Vecihi x SK’yi imal etti. (Kadıköy-1933)
-
Türkiye'deki ilk sivil pilotaj okulunu açtı; Vecihi Sivil Tayyare Mektebi. (Kadıköy-1932)
-
-
İlk Türk spor ve eğitim uçağı Vecihi XV'yi imal etti. (Kadıköy-1933)
-
İlk Türk kadın uçak pilotu Bedriye Bacı’yla (Gökmen) birlikte 12 pilot yetiştirdi. (Kadıköy- 1933)
-
Yurtiçi hatlarda yolcu ve kargo taşımacılığı yapan ilk özel havayolu şirketini kurdu; Hürkuş Havayolları. (İstanbul/1954-60)
-
Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü tarafından, dünyada pilotluğu 50 yılı aşan ilk Türk pilot olarak ödüllendirildi. (1916-1967)
-
