Her gün en az üç kadın şiddete uğruyor, biri öldürülüyor. Şiddet gören kadınlar veya bu şiddete tanık olanlar ne yapmalı? Kadıköy Belediyesi Rasimpaşa Sosyal Hizmet Merkezi uzmanlarının hem şiddet gören kadınlara hem şiddete tanık olanlara önerileri var

Geçtiğimiz hafta kızının gözü önünde eski kocası tarafından öldürülen Emine Bulut cinayetinin ardından kadına yönelik şiddete ilişkin neler yapılması gerektiği konusu yeniden gündeme geldi.

Kadın örgütleri ve insan hakları savunucuları İstanbul Sözleşmesi’nin tam adıyla “Kadınlara Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadele Hakkındaki Avrupa Konseyi Sözleşmesi”nin uygulanması çağrısıyla sokağa çıktı ve kampanya başlattı.

 Peki, bir kadın şiddete uğradığında, bir kadının şiddete uğradığını gördüğümüzde ya da duyduğumuzda ne yapmak nereye başvurmak gerekiyor? Kadıköy Belediyesi Sosyal Hizmet Merkezi uzmanlarına sorduk.

• Kadına yönelik şiddet nedir?

Kadının fiziksel, cinsel, ekonomik veya psikolojik zarar görmesiyle sonuçlanan fiziksel, cinsel, psikolojik, sözlü veya ekonomik her türlü tutum ve davranış şiddettir.

• Şiddete uğrayan bir kadın nereye başvurabilir, ne yapabilir?

6284 sayılı yasaya göre en yakın karakola, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezine, en yakın mülki amire başvurabilir.

ARANACAK NUMARALAR

• Şiddete maruz kalındığında ya da risk altındayken başvurulabilecek kurum ve kuruluşların telefon numaraları neler?

1- ALO 155 Polis İmdat,

2- ALO 156 Jandarma İmdat

3- ALO 183 Aile, Kadın, Çocuk ve Özürlü Sosyal Hizmet Danışma Hattı

4- 112 ACİL

5- Aile İçi Şiddet Acil Yardım Hattı- 0212 656 96 96

• Karakola gittiğinde sığınma evine gönderilmeyen kadın ne yapmalı?

Polis bunu yasal olarak yapmak zorunda. Bu işlem yapılmadığında şikâyet edilmeli. Bunun yanı sıra şiddete uğrayan kadın Şiddet Önleme ve İzleme Merkezine başvurabilir. Alo 183 Aile, Kadın, Çocuk ve Özürlü Sosyal Hizmet Danışma Hattı’na başvurabilir. 183 kadının bulunduğu yere polis gönderiyor. Polis şiddet gören kadını bulunduğu yerden alıyor. Ve ilk adım istasyonuna götürüyor.

• İlk Adım İstasyonu nedir? Orada ne yapılıyor?

İlk Adım İstasyonu’nda kadınların ihtiyaçlarına göre nereye nakledilecekleri belirleniyor. Sonrasında 6 ay kalabilecekleri sığınaklara gönderiliyor.

• İlk adım istasyonlarında kadınları ne bekliyor?

İlk adım istasyonları biraz kalabalık. Orada da uzmanlar var. Sosyal, hukuki, psikolojik destek veriliyor.

SIĞINMA EVİNE KIZ ÇOCUKLARI DA ALINIYOR

• Şiddet gören kadının çocuğu varsa süreç nasıl işliyor?

Sığınma evleri kız çocuklarını alıyor fakat 12 yaşın üzerindeki erkek çocuklarını almıyor. 12 yaşının üzerindeki erkek çocukları çocuk esirgeme kurumuna yerleştiriliyor. Yasada olmasına rağmen uygulandığını pek görmediğimiz bir durum da şu; mülki amir yani başvurulan yerin kaymakamı ya da valisi 12 yaşından büyük erkek çocuğunuz olması durumunda ev kiralayıp şiddet gören kadını yerleştirmeli.

• Kadının yaşadığı yerde sığınma evi yoksa ne yapılıyor?

Bakanlığın herhangi bir kurumuna yerleştirilip daha sonra nakil edilme durumu oluyor.

• Sığınma evinde ne tür hizmetler veriliyor?

Geçici süre için güvenli bir şekilde barınma ihtiyacı karşılanır, psikolojik ve sosyal destek sağlanır. Barolar ile işbirliği yapılarak hukuksal danışmanlık hizmeti verilir, iş ve meslek edindirmeye yönelik çalışmalar yapılır.

• Şiddet gören kadın sığınma evinde ne kadar kalabiliyor?

Durumuna göre en az 6 ay kalabiliyor. Çocuğu olan kadının okul ve benzeri ihtiyaçları, devlet tarafından karşılanıyor.

• Kimler şikâyet ve ihbar başvurusunda bulunabilir?

Şiddete uğrayan kişi, şiddete tanık olan kişiler (aynı evde oturan bir kişi, kardeş, çocuk, akraba ya da şiddeti gören, duyan, tanık olan herhangi bir kişi).

“YALNIZ DEĞİLSİN”

• Şiddete tanık olan kişi ne yapmalı?

Şiddet mağduru kadınla kurabiliyorsa iletişim kurmalı. 155’i veya 183’ü aramalı. Şiddete uğrayan komşu vb ise tanışıp sohbet edebilir. Yanında olduğunu destek olacağını söyleyebilir. Yardıma ihtiyacı olup olmadığını sorabilir.  Bir şeye ihtiyacı olduğunda sizden yardım alabileceğini söyleyebilirsiniz. Numaranızı verebilirsiniz. Kadına hissettirebileceğiniz şu olmalı “Yalnız değilsin”.

• 155 arandığında polis gelmezse ne yapmak gerekiyor?

Tekrar aramak lazım. Ve başka insanların da şiddeti görmesini sağlamak, teşhir etmek lazım. Ortamdan uzaklaştırmak mümkünse şiddet gören kadın karakola götürülmeli.

• Darp raporu almak için ne yapmak gerekiyor?

Hastanelerin acil bölümüne başvurulabilir. Muayene eden doktora yaşadıklarını anlatarak darp raporu alabilir ve hastane polisine şikâyetini yapabilir.

• Uzaklaştırma Kararı için ne yapmak gerekiyor?

Adliyeye gidip Aile Mahkemesi’ne dilekçe vererek, şiddet uygulayan veya şiddet uygulama ihtimali olan kişiler hakkında uzaklaştırma kararı istenebilir. Hukuki destek için Baro’nun 444 26 18 hattını arayabilirler.

“ÇOCUĞU ORTAMDAN UZAKLAŞTIRIN”

• Şiddete uğrayan kadının yanında ya da ortamda çocuk varsa ne yapmak gerekiyor?

Mümkün olduğu kadar hızlı hareket edip çocuğu o ortamdan uzaklaştırmak gerekiyor.

• Şiddet görüp Kadıköy Belediyesi Rasimpaşa Sosyal Hizmet Merkezi’ne başvuran şiddet gören kadınlara siz burada ne gibi destekte bulunuyorsunuz?

Psiko- sosyal, hukuki destek veriyoruz. İsterse sığınma evine yerleşmesi için yardımcı oluyoruz. Evden ayrılmaya hazır, ne yapacağını bilmiyorsa acil eylem planını anlatıyoruz. Plan şöyle; eğer evden uzaklaşmak istiyorsa komşunu haberdar et diyoruz. Komşusuna evinden sesler geldiğinde polisi aramasını söyleyebilir. Valizini önceden yapmasını söylüyoruz. Şiddet uygulayan kişi evden uzaklaştığında evden uzaklaştığında evden uzaklaşmasını söylüyoruz. Çocuklarla onların yaşına uygun olarak konuşmasını söylüyoruz. Ani durumlarda neler yapabileceği hakkında bilgilendirme yapıyoruz. Diğer türlü polis geliyor çocukları ve kadını apar topar götürüyor. Çocukların bir kısmı evde kalıyor. Evde kalan çocuğun evden alınması sorun oluyor.

İSTANBUL SÖZLEŞMESİ NEDİR?

İstanbul Sözleşmesi tam adıyla Kadına Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi, 11 Mayıs 2011’de İstanbul’da imzaya açıldı ve 1 Ağustos 2014’te yürürlüğe girdi. Kadına yönelik şiddet konusunda bağlayıcı niteliğe sahip ilk uluslararası sözleşme olan İstanbul Sözleşmesi, kadına yönelik her türlü şiddetin önlenmesini amaçlıyor.

Sözleşme, aile içi şiddeti, “mağdurla aynı ikametgâhı paylaşmakta olsun veya olmasın veya daha önce paylaşmış olsun veya olmasın, aile içinde veya aile biriminde veya mevcut veya daha önceki eşler veya birlikte yaşayan bireyler arasında” tanımlıyor.

Taraflara, anayasalarına veya ilgili diğer mevzuata kadın erkek eşitliği ilkesini dâhil etmeleri ve bu ilkenin uygulanmasını sağlama, kadınlara karşı ayrımcılığı yasaklama ve kadınlara karşı ayrımcılık yapan yasa ve uygulamaları yürürlükten kaldırma zorunluluğu getiren sözleşme, her türlü şiddet eylemini önleyecek “gerekli yasal ve diğer tedbirleri” alınmasını zorunlu kılıyor.

Sözleşmeye göre şiddete uğrayan kadın ücretsiz hukuki yardım alma hakkına sahipken şiddet vakalarında arabuluculuk ve uzlaştırma da dâhil, zorunlu alternatif uyuşmazlık çözüm süreçleri de yasak.

İstanbul Sözleşmesi’ne göre sadece taraf devletlerin vatandaşı olan kadınlar için değil, sığınmacı ve hukuki durumu ne olursa olsun göçmen kadınlar için de koruma sağlıyor.

Başta kadın ve çocuklar olmak üzere şiddet mağdurlarına barınaklar sağlanması da sözleşmenin gereklerinden biri.

GÜVENLİK PLANI

Mor Çatı Kadın Sığınağı şiddete uğrayan kadınlar için bir güvenlik planı hazırladı. Bu plan sırasıyla şöyle:

• Eğer evden ayrılmaya karar verirsem gidebileceğim yerler şunlardır: ___________.

• Eğer evden hızlı bir şekilde ayrılmam gerekirse, hazırda bir çanta bekletebilir ve onu gizleyebilirim. (Bu çantanın içinde para, önemli belge, fazla giysi, anahtarlar olmalıdır.)

• Şiddetten ___________’a bahsedebilirim ve şiddet başlayacak olursa polisi aramalarını sağlayabilirim.

• Çocuklarımın, arkadaşlarımın veya ailemin yardım çağırması için onlarla aramda şu parolayı kullanabilirim: _____________.

• Tartışma başladığında daha güvenli olan şu odaya gidebilirim: ____________.

• Daha rahat olabilmek için ______________ tarihinde ayrı bir hesap açtıracağım.

• Gerekli telefonları _____________’ya kaydedeceğim.

• Borç para alabileceğim kişiler: _________________________.

• Telefon görüşmeleri için bir telefon kartı ya da bozuk para bulunduracağım. Faturalı cep telefonundan arama yapmayacağım, çünkü bir sonraki ay gelen faturada aradığım numaralar görünecektir. 

• Sosyal medya hesaplarımdan beni takip etmesi olasılığına karşı hesaplarıma ulaşmasını engelleyeceğim, gizlilik için konum bildirme gibi özellikleri kaldıracağım.

• Çocuklarımla birlikte kaçış planının provasını yapacağım.

• Yanıma almam gereken eşyaları bir arada ve kolayca ulaşabileceğim bir yerde tutacağım.

Bu eşyalar:

• Nüfus cüzdanı
• Çocukların nüfus cüzdanları
• Sağlık Karnesi / Yeşil Kart
• Kira Sözleşmesi
• Tapu
•  Ehliyet
• Para
• Banka cüzdanları
• Pasaport
• Ev ve araba anahtarları
• Sigorta belgeleri/poliçeleri
• İlaçlar
• Adres defteri
• Aile üyelerinin sağlık kayıtları
• Çocukların sevdiği oyuncaklar
•  Küçük satılabilir eşyalar
• Resimler
• Şiddet kanıtları (rapor, fotoğraf, günlük, mektup vs.)
• Kendim ve çocuklar için birer kat yedek giysi
• Benim için önemli olan diğer eşyalar

---