TÜKODER Genel Başkanı Aziz Koçal, gazetemize tüketiciler olarak zaman zaman unuttuğumuz haklarımızı anlattı

19 Nisan 2018 - 12:59

A ⁺ A^- Yazdır

Tüketici olarak yaptığımız alışverişler sonucunda birçok sorunla karşı karşıya kalabiliyoruz. Ya aldığımız ürün bozuk çıkıyor ya da istediğimiz ürün yerine başka bir ürün geliyor. Bu sorunlar karşısında ne yapmamız gerektiğinin ya da tüketiciler olarak hangi haklara sahip olduğumuzun farkında mıyız? Bu ve buna benzer sorulara cevap bulabilmek için Tüketiciyi Koruma Derneği’nin (TÜKODER) Kadıköy’deki genel merkezinin kapısını çaldık. TÜKODER Genel Başkanı Aziz Koçal’a sorularımızı yönelttik.

1-Tüketiciler ne gibi haklara sahiptir?

Tüketicilerin 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde birçok hakkı vardır. Tüketiciler, satın aldıkları ürün ve hizmetlerden cayma hakkına, “ayıplı” ürünlerde (ayıplı ürüne en basit olarak arızalı ya da kırık bir ürünü örnek olarak verebiliriz) seçimlik hakkına, satış sonrası hizmetlerden kaynaklı haklara ve finansal hizmetlerden doğan haklara sahiptir. Örneğin, tüketicinin aldığı ürün ayıplı çıkmışsa bu ürün için ayıp büyüklüğüne göre dört seçimlik hakkı vardır. Bu hakları şu şekilde sıralayabiliriz;

1-Aldığı ürünü aynı nitelikte bir başka ürün ile değiştirme.

2- Ürünü iade edip ücretini talep etme.

3-Ayıp oranında indirim.

4- Fazla masraf gerektirmiyorsa tüm masrafı satıcıya ve sağlayıcıya ait olmak üzere tamir ettirmek.

Tüketicinin görerek ve dokunarak aldığı ürünlerde ise arızalı olmadığı sürece iade hakkı yani vazgeçme hakkı yoktur. Ancak taksitle yapılan alışverişlerde teslim tarihinden itibaren 7 gün içinde, internet üzerinden yapılan alışverişlerdeyse hiçbir cezai şart ödemeden cayma hakkı vardır. Bu süreler ürünün tüketiciye tesliminden itibaren başlar.

2-Ne tür şikâyetlerle kapınız ve telefonunuz çalıyor?  

Şikâyetlerin başında internet sağlayıcılarından kaynaklı ve internetten yapılan alıverişlerde yaşanan hak ihlalleri geliyor. Bu şikâyetleri telefon faturaları, mobil telefon arızaları ve servis sorunları, mal ve hizmet alımından kaynaklı yaşanan olumsuz durumlar, devre mülk satın alımlarında yaşanan mağduriyetler ve paket tur hizmetinde ortaya çıkan olumsuzluklar takip ediyor.

3-Dernek olarak size başvuranları nasıl yönlendiriyorsunuz?

Gelen şikâyetlerin duruma göre tüketicileri, kaymakamlık binasında bulunan ilçe hakem heyetlerine, il hakem heyetine ve tüketici mahkemelerine yönlendiriyoruz.  Özellikle tüketiciyi hizmet ile mal alımlarında ve satımlarında yaşanan uyuşmazlıklarda karşı tarafa ihtar çekilmesi konusunda yönlendiriyoruz. Bu ihtarları, isterlerse derneğimizde de yazıyoruz. Devre mülkle ilgili ihtarların genellikle noterden çekilmesi gerektiğinin bilgisini de veriyoruz.

4- Yapılan şikâyet başvuruları sonuca ulaşıyor mu?

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın 2017 yılı verilerine göre, tüketici hakem heyetlerine 587 bin 244 başvuru yapılmış. Yapılan başvuruların yüzde 77’si tüketici lehine, yüzde 23’ü de tüketici aleyhine sonuçlanmış. Bu sonuçlara baktığımızda hakkını arayın tüketici mutlaka sonuca ulaşıyor. Tüketicinin aleyhine sonuçlanan yüzde 23’ün içinde yanlış bilgiler ve eksik evraklardan kaynaklanan durumlar da var.

5-İnternet üzerinden yapılan alışverişlerde ne tür olumsuz durumlarla karşılaşabilinir?

İnternetten yapılan alışverişlerde genellikle sipariş edilen ürün ile gelen ürün birbirinden farklı oluyor. Tüketicinin internet üzerinden yaptığı alışverişlerde 14 gün cayma süresi vardır. Tüketici, istediği ürün dahi gelse kullanmadığı sürece 14 gün içerisinde iade edip, ücretini talep edebilir. Ancak bunun için muhatap firma bulması gerekiyor. O yüzden alışveriş yapılacak firmanın adresinin, telefonunun, faksının, e-mailinin ve güven damgasının olup olmadığına bakılmalı. Ürün sipariş verilirken kontrollü kargo olarak gönderilmesi talep edilmeli. Çünkü kontrollü kargoda, tüketici gelen ürüne bakarak alabilme şansına sahiptir.

6- Tatil planı yapanlar nelere dikkat etmeli?

Yaz sezonunun yaklaşması nedeniyle birçok tüketici tatil planlarını yapmaya başladı. Ancak tatil rüyasının acı bitmemesi için erken rezervasyonlarda ve paket turlarda dikkat edilmesi gereken noktalar var. Paket tur düzenleyicisiyle mutlaka yazılı sözleşme yapılmalı ve sözleşmenin bir kopyası ile tanıtım broşürü alınmalı. Ödeme, sözleşme yapılan şirket hesabına yapılmalı. Yurt dışı turlarda da vize işlemlerinin bir ay önceden tamamlanmasının sağlanması, turu düzenleyen şirketin Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB) üyesi olup olmadığına ve şirketin kuruluş tarihine dikkat edilmeli.

Erken rezervasyonlarda ise oteller ile turizm şirketinin sözleşmesi var mı yok mu araştırılmalı. Otelin yıldız sayısı ile erken rezervasyon indirimi yapan turizm şirketinin vaat ettiği yıldız sayısı karşılaştırılmalı. Turizm şirketi hakkında şikayet olup olmadığı sorgulanmalı.(Bu tür şikayetler şikayetvar.com sitesinde yayınlanmaktadır.) Paket tur veya tatil programı düzenleyen şirketlerin kusurundan dolayı tatil yapamayan tüketicinin tazminat hakkı vardır.

7- Fatura ödeme merkezlerinde nelere dikkat edilmeli?

Tüketiciler ödeme yaptıkları fatura merkezinin yetkili olup olmadığını mutlaka araştırmalı. Tüm ödeme merkezlerinde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) verdiği yetki belgeleri mevcuttur.  O belge ile birlikte vergi levhasının olup olmadığına bakılmalı. Yapılan ödemelerin makbuzları saklanmalı. Bu merkezlerde sorun yaşayan vatandaşlarımız ilgili makamlara şikâyetlerini bildirmeli.

8-Dernek olarak tüketicileri bilinçlendirmek için ne gibi çalışmalar yapıyorsunuz?

Derneğimiz, 42 şubesinde bulunan gönüllü tüketici danışmanları ile birlikte tüketici hak ihlalleri konusunda tüketicinin bilinçlenmesi ve örgütlenmesi doğrultusunda eğitim çalışmaları, konferanslar, seminerler ve paneller düzenliyor. Tüketiciye haklarını hatırlatan broşürler ve bildiriler dağıtıyor. Ayrıca afiş çalışmaları yapıyor. Derneği arayan ya da derneğe gelen tüketici, doğru bilgiler ile aydınlatılıyor ve yapılması gerekenler tüketici danışmanlarımızca anlatılıyor.