Türkiye’nin “Sahaf Haritası” çıkarılıyor
Türkiye Sahaf Kolektifi salgın nedeniyle dükkanını açamayan ve ekonomik sıkıntılar yaşayan sahafları okurla buluşturmak için Türkiye Sahaf Haritası çalışmasını başlattı. İşletmelerin korsan kitap satmamaları koşulunun yer aldığı harita, ilk aşamada dijital olarak hazırlanıp sonrasında ise basılı hâle getirilecek
Salgın nedeniyle birçok iş kolunda ekonomik sıkıntılar yaşanıyor. Krizin etkisini en derinden hissedenlerden biri de sahaflar. Dükkanlarını açamayan ve evden çalışmak zorunda kalan sahaflar sorunlarını çözmek için “Türkiye Sahaf Haritası” çalışmasını başlattılar. Türkiye Sahaf Kolektifi’nin tüm Türkiye’deki sahaflar ve ikinci el kitapçıları biraraya getireceği Türkiye Sahaf Haritası, kitapseverlerden destek bekliyor. Kolektif, geçtiğimiz günlerde Twitter hesabından yaptığı çağrı ile Türkiye genelinde sahaf dükkanlarını işaretleyeceği bir Türkiye Sahaf Haritası oluşturacaklarını ve bunun için kitapseverlerin desteklerini beklediklerini duyurdu. İşaretlenecek işletmelerin korsan kitap satmamaları ve sınav-ders-test kitabıyla uğraşmamaları koşulunun yer aldığı harita, ilk aşamada dijital olarak hazırlanıp sonrasında ise basılı hâle getirilecek. Projenin detaylarını ve sahafların yaşadığı sorunları Türkiye Sahaf Kolektifi’nin kurucularından Ümit Nar ile Kadıköylü sahaflar Güngör Günyel ve Hakan Yıldırım’la konuştuk.
DİJİTAL ORTAMA TAŞINDI
Türkiye Sahaf Haritası projesinin kurucularından Hermes Sahaf’ın sahibi Ümit Nar okurla yüz yüze ilişki kuramasalar da bu proje sayesinde kitapseverlerin sahafları unutmamasını dilediklerini ifade ediyor. Nar, Türkiye Sahaf Kolektifi’nin ve Türkiye Sahaf Haritası’nın kuruluşunu ise şu sözlerle anlatıyor: “Salgın küresel boyuta gelip dükkânlar mecburen kapandığında biz de kısa süren bir şaşkınlık yaşadık elbette. Daha sonra birkaç arkadaş bir araya gelerek mesleği hakkıyla yapan, sahaflığa emek veren esnafı bu dönemde koruyacak, salgın sonrası zamana eksiksiz çıkabileceğimizi sağlayacak tedbirler üzerine düşünmeye başladık. Öncelikle ustalarımızın kaleme aldığı bir duyuruyu yayınladık. Sosyal medyada ve medyada büyük ilgi gören bu duyurudan sonra, sahaflık kültürü üzerine içerik üretmeye başladık. Normal zamanlarda dükkânlarımızda ya da festivallerde yaptığımız muhabbetleri dijital dünyaya taşıdık. Youtube kanalımızda korsan kitabın nasıl anlaşılacağından, sahaflık tarihine, fantastik kitapların ülkemizdeki seyrinden Balkan edebiyatına değin pek çok konuda videolar çektik, çekmeye devam ediyoruz. Bu arada duyurunun gördüğü ilgiyle hem duyurumuzu güncelleyip okurlara teşekkür ettik hem de biraz daha kısaltarak dijital çağın az sözle çok dert anlatmak gerekliliğine uygun hâle getirdik.
Bu arada kolektifin sanal toplantılarında ortaya atılan harita fikrini hayata geçirmeye başladık. Önce kendi bildiklerimizi ekledik. Sonra sosyal medyadan yaptığımız çağrıya gelen pek çok yanıtı değerlendirerek ve kapsamını büyüterek Türkiye Sahaf/İkinci El Kitap Satıcıları Haritası’nı oluşturduk. Bu haritada sadece sahaflar yok, bir şekilde ikinci el kitap satışı yapan dükkânların çoğu var. Yeni bilgilerle ya da geri dönüşlerle de güncellemeye devam ediyoruz. Bu haritayı hazırlarken bir kitapsevere, herhangi bir şehre gittiğinde güvenerek uğrayabileceği bir adres, bir rehber oluşturmaya çalıştık. Şu anda ülkenin neresine giderseniz gidin kitap alabileceğiniz, bir bardak çayını içebileceğiniz iki yüz elli ismi aşan bir listeye sahipsiniz.”
OKURLARA ÇAĞRI
“Karantina ve salgın günleri geçtiğinde, eskisi gibi dükkânlarımızda olmayı, okurla buluşmayı, festivaller yapmayı umuyor ve o zamana kadar ayakta kalmayı istiyoruz.” diyen Nar, okurlara da şu çağırıyı yapıyor: “Bunun için üstümüze düşeni yaparken, okurdan ricamız bizleri unutmamaları, kitap almak istediklerinde ihmal etmemeleri hatta pozitif ayrımcılık yapmalarıdır. Büyük kurumsal yayınevleri hasar alsa da çok zarar görmez ama bizim ve bağımsız yayınevlerinin, bağımsız kitapçıların okur desteğine her zamankinden fazla ihtiyacı var.”
KADIKÖY’DEKİ SAHAFLAR DA HARİTADA
Kadıköy Kafkas Pasajında hizmet veren Eflâtun Sahaf’ın sahibi Hakan Yıldırım, salgın riskinin başlamasıyla beraber sahafların da dükkanlarını açmadığını söylüyor. Nar, “İnternet satışları için kargo çalışanlarının yükünü de düşük tutma çabasıyla, haftada birkaç kez gidip işlerimizi halledip evlerimize dönüyoruz.” diyor.
“Salgın bittiğinde arkadaşlarımızın gidecekleri dükkânları olsun istiyoruz.” diyen Yıldırım, Türkiye Sahaf Kolektifi’nin başlattığı çalışmanın amacını ise şöyle özetliyor: “Kolektif, maddi sorunların belirlenmesi ve giderilmesi için neler yapabiliriz sorusuna cevapların arandığı bir platform olması amacıyla gündeme geldi. Tiyatrolar, kitabevleri, yayınevleri, sahaflar gibi iş kolları en fazla etkilenen gruplardan. Kadıköy şu an en fazla sahafı ilçe sınırları içinde bulunduran ilçe. Sadece sahaflar değil bütün kültürel unsurlar Kadıköy’de hayat buluyor ve hepimiz kapalıyız. Haritanın Kadıköy kısmında kayıtlı otuzun üzerinde arkadaşımızın hemen hemen hepsini kolektifin bir parçası sayabiliriz. Dışlayıcı, ayırıcı değil birleştirici ve ortak menfaatler üzerine faaliyetler yürüten bir yapı olmaya gayret ediyoruz.”
“KİRALAR İŞLEMEYE DEVAM EDİYOR”
Kadıköy Akmar Pasajı’nda bulunan Minyatür Sahaf’ın sahibi Güngör Günyel ise özellikle taşrada, zor koşullarda mesleği sürdürmeye çalışan çok sayıda sahafın olduğunu belirterek şöyle devam ediyor: “Salgın özellikle dükkândan satış yapması elzem olan bizleri kötü etkiledi elbette. Geleneksel olarak, okurun geldiği, muhabbetlerin edildiği yerleriz. Şimdiyse her yer kapalı. Zaten internet satışlarının yaygınlaşmasının ve kira ile vergi yükü olmayan pek çok insanın satış yapmasının olumsuzluklarıyla boğuşurken bir yandan da salgının handikaplarıyla uğraşıyoruz. Dükkânlar kapalı ve bir süre daha kapalı kalacak, bu arada kiralar ve vergiler işlemeye devam ediyor. Bu anlamda devletten ve kurumlardan beklentimiz düşük, sadece okurla uzun yıllara dayanan ilişkimize güveniyoruz. Zaten daha mağdur pek çok insan var; sağlıklarını, işlerini kaybettiler, online satış olanağı olmayan yüzbinlerce esnaf var; bu durumda çıkıp taleplerde bulunmamız doğru da değil. O yüzden çağrımızı, duyurumuzu okurlarımıza yaptık. Bu dönemde internet satışlarına ağırlık verdik. Listeleme yapmayanlar, az yapanlar internete daha fazla kitap girişi yapmaya başladı. Kitap sayılarını artırdılar, envanterlerini kuvvetlendirdiler. Yaptığımız duyurunun da etkisiyle birebir irtibata geçip kitap talep edenler oldu. Bu ve benzeri usullerle ayakta kalmaya çalışıyoruz. Yakında esnafa küçük destekler olabilmesi için online mezatlar yapacağız, her esnaftan kitap alıp birkaç farklı müzayede yapacağız. En azından bir gediği kapatmaya faydası olursa ne mutlu.”
Kolektifin Twitter, Instagram ve Youtube hesaplarını takip edebilirsiniz.