Ulusal mimarinin simgesi: Şehremaneti
Doç. Dr. Nalân Türkmen, şu an Tarih Sanat ve Edebiyat Kütüphanesi olan Şehremaneti binasının tarihini anlattı
Türkmen, tarihi bina hakkında önemli bilgiler verdi. İşte söyleşiden satırbaşları:
* Birinci Ulusal Mimarlık Dönemi, Türk tarihinde bir dönüm noktası olan 1900 ila1930’lu yılların başlangıcı arasında sürmüş mimari bir dönemdir. Ziya Gökalp önderliğinde başlayan Türkçülük ideolojisi çerçevesinde gelişti ve İmparatorluktan Cumhuriyete geçiş aşamasına mimari açıdan damgasını vurdu. 2014 Mart ayından beri TESAK’a ev sahipliği yapan Kadıköy Şehremaneti Binası da döneme ait kamu binalardan biri ve Anadolu yakasının önemli kamu yapılarından.
* 1908’den itibaren bugünkü Kadıköy Meydanı şekillendi, 1930’dan itibaren de kamusal bir alana dönmüştü. Modern bir kent oluşturma çabasının küçük bir ön çalışmasıdır Kadıköy Meydanı. Şehremaneti binası, Kadıköy İskele binası, eski hal binası (bugünkü Haldun Taner Sahnesi) ulusalcı bir kent kesitini vurgulayacak şekilde buraya konumlanmıştır.
* İki dönem İstanbul Belediye Başkanlığı yapmış olan Cemil Topuzlu, Şehremaneti Binası’nın yapılmasını çok arzu etti. Celal Esat Arseven’i de Kadıköy’e ilk Belediye Başkanı olarak atadı. Cemil Topuzlu “İstibdat, Meşrutiyet, Cumhuriyet Devirlerinde Seksen Yıllık Hatıralarım” adlı eserinde Kadıköy’deki imar çalışmalarını da değerlendirdi. Altyapı uygulamaları derelerin ıslahı, yoğurtçu parkının yapımı ve Kadıköy’deki yol inşaatlarını hatıralarında ele aldı.
* Celal Esat Arseven “Tetkikat-ı Belediye, Kadıköyü Hakkında Belediye Araştırmaları” adında, Kadıköy’ün belediyecilik tarihine ışık tutan bir kitap yazdı. Kitabında göreve geldiği yıllardaki Kadıköy’ü etkileyen yangınları, yanan dükkan ve evlerin listesini verdi, mahalle adları, hane sayıları, vergi durumlarının dökümünü yaptı, arsa fiyatlarını mahalle mahalle tespit etti, Kadıköy’ün nüfus bilgilerini detaylı olarak irdeledi, mahallelerin kadın ve erkek ölüm oranlarını yazdı, sağlık ve hijyen konusundaki eksiklikler ve alınması gereken tedbirlere yer verdi.