Veteriner hekimler, haklarını geri istiyor
Oda Başkanı Erdinç Orhan, “Veteriner hekimler özel hizmet, ek ödeme ve ek göstergede yaşanan hak kayıpları sonucunda ekonomik kayba uğruyor. Emekli meslek büyüklerimiz açlık sınırında yaşıyor. Ünvanı hekim olup “sağlıkta şiddet yasası” kapsamı dışında tutulan tek sağlık meslek grubu olmamız çok şeyi anlatıyor.” diyor
27 Nisan Dünya Veteriner Hekimler Günü. Gün vesilesiyle veteriner hekimlerin yaşadığı sorunları ve taleplerini İstanbul Veteriner Hekimler Odası Başkanı Erdinç Orhan ile konuştuk.
-Veteriner hekimin iş alanı nedir?
Veteriner hekimler; hayvan sağlığı, refahı ve popülasyonu, sağlıklı ve güvenilir hayvansal gıdanın üretimi ve planlamasında, hayvanlardan insanlara bulaşan zoonoz karakterli salgın hastalıkların ve hayvansal gıda kaynaklı hastalıkların önlenmesinde ilk ve en önemli koruma bariyeri oluşturulması için çalışır. Biyosidal mücadele (bakteri ve virüs gibi mikroorganizmalar ile hamam böceği, kene, sivrisinek ve fare gibi kemirgenlerle ilaçla mücadele), ekolojik denge ve çevre sağlığı yönüyle halk sağlığının korunmasında Biyo-terörün (zoonotik patojen mikroorganizmaların saldırı amaçlı kullanımı) önlenmesi için çalışma yürütür. Bütün bu görev ve sorumluluk alanları, 6343 sayılı kanun temel olmak üzere belli yasalarla belirlenmiş durumda.
-Veteriner hekim yetiştiren fakültelerde eğitim nasıl?
Üniversiteye girişte düşürülen baraj puanları, yeterli akademik kadro fiziksel ve teknik altyapı olmadan siyasi kararlarla açılan, AB ülkelerindeki toplam sayıya eşit 33 fakültede verilen eğitimin yetersizliği mesleki sorunlarımızın kaynağını oluşturuyor.
-Fakülteden mezun olanlar hangi sorunlarla karşı karşıya kalıyor?
Bu fakülteler yılda ortalama 3 bin mezun veriyor. Yıllardır kamuya neredeyse alım yapılmadığı için istihdam sorunu yaşanıyor, genç veteriner hekimler çareyi yurtdışına gitmekte arıyor. Ayrıca hekim yetiştiren fakülteler içerisinde, bütün intörn öğrenciler maaş alırken bizim öğrencilerimize üvey evlat muamelesi yapılıyor.
-Veteriner hekimler ne gibi sorunlar yaşıyor?
80 sonrası 24 Ocak Kararlarının uygulanmaya başlamasıyla birlikte 1985 yılında Veteriner İşleri Genel Müdürlüğü ve taşra teşkilatlarının tamamı, araştırma enstitüleri ve laboratuvarının büyük bir bölümü kapatıldı. Tarım ve hayvancılıkta dağılma, üretimden kopuş, “kentleşme”, tüketim toplumu ve dışa bağımlılık projeleri adım adım devam etti. 2018 yılında Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın, Tarım ve Orman Bakanlığı’na dönüşmesiyle artan meslek grupları gerekçe gösterilerek temel haklar ve temsiliyet sorunu daha da derinleşti.
“YIPRANMA HAKKI ELİMİZDEN ALINDI”
1949’dan beri sahip olduğumuz fiili hizmet/yıpranma payı hakkı, 2006 yılında elimizden alındı. Tabip ve diş hekimlerine verilen bu haktan “Anayasanın Eşitlik İlkesine Aykırı” olarak yoksun bırakıldık. 657, 1593, 5996, 5199, 5216, 5393, 906 sayılı kanunlara göre sağlık sınıfında bulunmamıza ve hazırlık hariç 5 tam yıl eğitimin karşılığında YÖK’ün verdiği yüksek lisans diplomasına sahip olmamıza rağmen, Kamu Personel Bilgi ve Yönetim Sistemi’ne lisansüstü yerine lisans şeklinde kayıt girilmesi nedeniyle büyük mağduriyetler oluşmakta.
Özel hizmet, ek ödeme ve ek göstergede yaşanan hak kayıpları sonucunda, veteriner hekimler diğer sağlık meslek gruplarına kıyasla önemli oranda ekonomik refah kaybına uğruyor. Emekli meslek büyüklerimiz açlık sınırında yaşamaya mahkum edilmiş durumda. Ünvanı hekim olup “sağlıkta şiddet yasası” kapsamı dışında tutulan tek sağlık meslek grubu olmamız bile çok şeyi anlatıyor.
-Veteriner hekimlerin talepleri neler?
Ülkemizin 1935 yılında imzalayarak taraf olduğu Cenevre Anlaşması’na uygun olarak (3243 Sayılı kanun) oluşturulan ve 1984 yılında kapatılan Veteriner İşleri Genel Müdürlüğü’nün özerk bir şekilde yeniden kurulması zorunludur. Bu hayvancılığımız ve mesleğimizin kurtuluşunun, halkın sağlıklı gıda ihtiyacının karşılanması ve üretimin arttırılarak enflasyonun düşürülmesi ve dışa bağımlılığın azaltılarak ülke ekonomisinin düzelmesi için temel bir gereklilik.
“EĞİTİMİN NİTELİĞİ YÜKSELTİLMELİ”
Bütün dünyada olduğu gibi üniversite sayısının bilimsel normlara göre hesaplanarak azaltılması, 20 milyon nüfusa bir veteriner fakültesi hesabıyla 33 olan sayının ortalama 8-10’a düşürülmesi ve verilen eğitimin niteliğinin yükseltilmesi gerekiyor. Elimizden alınan hakların geri verilmesi ve yasal teminat altında bulunan sağlık sınıfı haklarımızın fiili olarak da uygulanmasını talep ediyoruz. Bu koşullarda ülkemizin ve halkımızın ihtiyaçlarını karşılamak için daha verimli çalışacağımıza, büyük hizmetler vereceğimize inanıyoruz.