Yaşlılar “dost” robotlar istedi
Bir robotunuz olsa nasıl özellikleri olmasını istersiniz sorusuna 65 yaş üzeri yurttaşlar “evde bir ses olması”, “ilaçların zamanını hatırlatması”, “birlikte televizyon izlemek” gibi yanıtlar verdi
Ortalama insan ömrünün uzamasıyla birlikte dünya nüfusu da yaşlanmaya başladı. Nüfus yaşlandıkça bakıma ihtiyacı olan insanların oranı da doğal olarak artıyor. Özellikle pandemi süreci tek başına yaşayan 65 yaş üstü insanlar için oldukça sıkıntılı geçiyor. 65 yaş üstü bireyler hem sağlık olarak kendilerini korumaya, hem fiziki ihtiyaçlarını gidermeye çalışırken sokağa çıkma kısıtlamaları gibi önlemler nedeniyle sosyal izolasyona maruz kaldı.
Bakım ihtiyacının artması, yalnız yaşayan bireylerin çoğalması, salgın hastalıklar, yaşlı ve hasta bakım hizmetleri için alternatif arayışları ve yeni bilimsel çalışmaları da beraberinde getiriyor. Bu çalışmalardan biri de robotlar. Başta Japonya olmak üzere yaşlı nüfusun yoğun olduğu ülkeler son birkaç yıldır yaşlı bakımına yönelik robot üreterek bakım ve destek ihtiyacını gidermeyi hedefliyor.
Bu çalışmalardan biri de İstanbul Teknik Üniversitesi(İTÜ) tarafından gerçekleştiriliyor. Newton Fonu tarafından desteklenen proje, İngiltere’den Coventry Üniversitesi ile birlikte yürütülüyor. Kadıköy Belediyesi de projenin destekçileri arasında yer alıyor.
Proje kapsamında geçtiğimiz günlerde pandemi nedeniyle sokağa çıkma kısıtlamasına maruz kalan yurttaşların kendilerini yalnız hissetmemeleri ve bazı ihtiyaçlarını karşılayabilecek robotların tasarımı için 65 yaş üstü bireylerle bir çalıştay düzenlendi.
“Zorunlu yalnızlık durumlarında duygusal destek verebilecek robotların geliştirilmesi amacıyla Türkiye’deki ileri yaştaki yetişkinlerin beklentilerinin belirlenmesi” çalıştayına Kadıköylü 65 yaş üstü bireyler de katıldı.
“CAN YOLDAŞI OLSUN”
Pandemi nedeniyle online olarak düzenlenen etkinlikte daha önce üretilmiş farklı işlevleri olan robotların tanıtımları yapılarak katılımcılara hangi robotların ilgilerini çektiği soruldu. Genel olarak robotlarla yaşamak istemediklerini ifade eden katılımcılar zorunlu haller durumunda kendilerine tanıtılan robotların performans özelliklerinden daha ziyade dokunabilecekleri ve arkadaşlık edebilecekleri robotları tercih edeceklerini ifade etti.
Zorunlu yalnızlık durumlarında robotların empati kurmaları, dış yüzeyinde yer alacak malzemeler ve yalnızlık durumunda bir insan veya robotla fiziksel iletişim kurmanın önemi hakkındaki düşünceleri öğrenildi.
Katılımcılardan gelen yanıtlar şöyle oldu;
“Yalnız kaldığımda her şeyden önce bir can yoldaşı olur” “ Birkaç küçük komutla ilaçlarımı ve suyumu getirebilirse çok iyi olur” “Yaşlı kişilerin en fazla arkadaşa ihtiyacı var” “Terapi yapabilecek robotları tercih ederim”, “Yalnızlık korkum var bana arkadaşlık etmesini isterim”.
DOKUNABİLECEKLERİ ROBOT İSTİYORLAR
Metalik yapılı robotların soğuk ve sert görünüşlü olduklarını belirten katılımcılar, yumuşak dokuya sahip robotları tercih edeceklerini belirtti. “Robotun üzerindeki yumuşak doku insana güven veriyor” diyen katılımcılar “ Yaşlandıkça kendimize güvenimiz azalıyor, dokunabildiğimiz ve bize dokunabilen robotlar sayesinde özgüven kazanabiliriz” şeklinde yorumlar yaptı.
“Robotların duygularınızı anlamasını ister misiniz” sorusuna katılımcıların çoğu “evet” yanıtını verdi.
Sosyal fiziksel iletişim kurabilen robotların tanıtıldığı etkinlikte “Sahip olacağınız robotlarla gün içinde vakit geçirir misiniz ve neler yaparsınız?” sorusuna verilen yanıtlar şöyle oldu:
“İş yaparken bana yardımcı olmasını isterim”, “Yardım etmesini ve sohbet etmek isterdim. Arkadaş olurdu”, “Bakıcılık yapabilen, eşyaları taşıyabilen robotla yaşamak isterim. Gün içinde yardım alırım”, “Ev işlerinde yapamadıklarımı yaptırırım”, “Yeni bir şeyler öğrenmek için yardım alırdım”.
Çalıştay sonunda Kadıköy Belediyesi Strateji Geliştirme Müdürlüğü Proje Yönetim Ofisi’ne projeye katkılarından dolayı teşekkür plaketi takdim edildi.