Yüzde 25 sınırı kâğıt üstünde kaldı
Tüketici Birliği Federasyonu'nun araştırmasına göre, kiracılar kira artışına getirilen yasal sınırı biliyorlar ancak yüzde 73,6'sı kiraya verenin baskı ve tacizi nedeniyle bu hakkı kullanamıyor
Tüketici Birliği Federasyonu ekim ayında, tüketicilerin temel hakkı olan “barınma”yı mercek altına aldı. Merve Kazancı, Muhammed Furkan Üce ve Atılım Kabadayı’dan oluşan Tüketici Birliği Federasyonu Tüketicinin Nabzı Çalışma Grubu tarafından gerçekleştirilen araştırma kapsamında Tüketici Birliği Federasyonu’nun kayıtlı veri tabanındaki tüketicilerle görüşmeler yapıldı. 46 farklı yerleşim yerinde yaşayan 433 tüketicinin yer aldığı araştırmada katılımcıların yüzde 23,3’ünü bekar, yüzde 11,1’ini bekar ve çocuklu, yüzde 57,5’ini evli ve çocuklu, yüzde 8,1’ini evli çocuksuz tüketiciler oluşturdu.
EKONOMİK KRİZ KİRACIYI VURDU
Raporda yer alan bilgilere göre kiracıların yüzde 59’u son bir yıl içinde ev aramak zorunda kaldı. Ev arayanların yüzde 89’u kriterlerine uygun ev bulamadıklarını ve bunun nedeninin yüksek kira talebi olduğunu belirtti.
SORUN YAŞAMAYAN KİRACI YOK!
Araştırmanın sonuçlarına göre kiracıların yüzde 65’i son bir yıllık dönem içinde kira veren ile kira artış oranı nedeniyle sorun yaşadı. Sorun yaşayan kiracıların yüzde 40’ı, kiraya verenin kira bedeline yüzde 75 – 100 oranında zam yapmak istediğini, bu sorunu yaşayanların yüzde 58’i, kiraya verenin istediği artışı yapmak zorunda kaldıklarını belirtti.
Kiracıların yüzde 72’isi, son bir yılda gelirlerindeki artışa göre, kira bedellerindeki artışın daha yüksek olduğunu kaydederken, katılımcıların yüzde 37’si, hane içi aylık gelirinin yüzde 25-50’sini kiraya ayırıyor. Kira bedeli ödeyen tüketicilerin yüzde 67’si; yeterli gelire ve depozito ödeme gücüne sahip olmadığını belirtti.
HAKLARINI KULLANAMIYORLAR
Katılımcıların 91,9’u, 1 Temmuz 2023’e kadar, konut kiralarının yüzde 25’ten fazla arttırılmayacağını biliyorlar. Ancak yüzde 73,6’sı, kiraya verenin baskı ve tacizleri nedeniyle bu hakkı kullanamadıklarını belirtti.
NOHUT ODA, BAKLA SOFAYA RAZIYIZ
Katılımcıların yüzde 34,2’si konutu dörtten fazla kişiyle paylaştığını belirtti. Konutlarından memnun olanların oranı yüksek çıkarken, aynı katılımcıların yüzde 42,5’i, olanakları ve seçim yapma şansları olsa başka bir konutu tercih edeceklerini kaydetti.
“OLUMSUZLUK ARTIYOR”
Konut kiralarında yaşanan sorunlara ilişkin gerçekleştirilen kamuoyu araştırması sonuçlarını değerlendiren Tüketici Birliği Federasyonu Tüketicinin Nabzı Çalışma Grubu Başkanı Merve Kazancı; “Kira artışına getirilen yasal sınır kâğıt üzerinde kaldı” dedi. Kazancı, konuyla ilgili şunları söyledi: “2022 Eylül ayından bu yana ülke ekonomisinde yaşanan yüksek enflasyon nedeniyle konut kiraları ve satım bedellerinde olağandışı yükselişler yaşanmış; kira bedellerindeki bu hareketlilik bir yandan ödenebilir kira bedeli ile kiralık konut bulma sorununa yol açtı, diğer yandan kiralayan-kiracı ilişkilerinde gerilim hattı oluşturarak, toplumsal barışı zedeleyecek seviyeye ulaştı. Ekonomi yönetimi tarafından yaşanan bu yakıcı sorunun giderilmesi amacıyla toplu konut projeleri devreye sokulmuş, öncesinde 11 Haziran 2022 – 1 Temmuz 2023 tarihleri arasında yenilenecek kira sözleşmeleri için kira artış oranı yüzde 25 ile sınırlandırıldı. Ancak getirilen bu sınırlandırma, yaşanan sorunu gidermemiş; bir yandan kira ilişkisinden kaynaklanan hukuki uyuşmazlıklar mahkemelerde yığılmaya başlamış, diğer yandan kiralayan – kiracı ilişkilerinde yaşanan olumsuzluk daha da artmıştır.”