“Zaman Makinesi” ile Kadıköy’de yolculuk
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin “Zaman Makinesi” uygulaması ile İstanbul’un yüzlerce eski fotoğrafına erişmek mümkün. Haritada Kadıköy’ün farklı zamanlarına ait 100’ün üzerinde fotoğraf yer alıyor
Son yıllarda sosyal medya üzerinden tarihi fotoğrafları paylaşan bazı kullanıcılar, eski fotoğraflara olan ilginin artmasına vesile oldu. Sadece sosyal medya kullanıcılarının bireysel çabaları değil, bu ilginin artmasında kütüphane, müze ve arşiv çalışması yapan merkezlerin katkısı da büyük. Birçok kurum, arşivinde yer alan ve geçmişi 150 yıl öncesine kadar giden fotoğrafları şu an çeşitli platformlar üzerinden paylaşıyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin “Zaman Makinesi” adını verdiği çalışma eski fotoğraflara erişim sağlayabileceğimiz platformlardan biri. İstanbul haritası üzerinde yer alan eski fotoğraflara lokasyon belirleyerek ulaşmak mümkün.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Coğrafi Bilgiler Sistemi Müdürlüğü’nün hazırladığı çalışmanın bilgi bölümünde dair şu ifadelere yer verilmiş. “Zaman Makinesi uygulaması içinde kullanılan fotoğraflar tahmini çekim yerlerine göre yerleştirilmiştir. Fotoğrafların çekim tarihi yaklaşık olarak belirtilmiştir. İBB arşivlerinde yer alan, çeşitli yıllara ait İstanbul fotoğrafları eklenmeye devam edecektir. Beta aşamasında olan uygulama hakkında önerilerinizi [email protected] mail adresine gönderebilirsiniz.”
GEÇMİŞİ ANLAMAK
İBB’nin Zaman Makinesi uygulamasında yer alan fotoğraflar 1850 ile 1995 yıllarını kapsıyor. Geniş bir zaman aralığına ait bu görseller İstanbul’un değişimini de anlamayı kolaylaştırıyor.
Lokasyon ve zaman dilimi seçmenin mümkün olduğu bu çalışmada hemen hemen İstanbul’un her yerinden fotoğraflar görmek mümkün. Yüzlerce fotoğrafın bulunduğu bu projede en fazla fotoğrafın yer aldığı bölge ise Tarihi Yarımada ve Suriçi. Sultanahmet Meydanı ve Ayasofya Meydanı’na ait fotoğrafları da bugünün şartlarıyla karşılaştırmak mümkün.
KADIKÖY’ÜN FOTOĞRAFLARI
İBB’nin hem meraklılar hem de araştırmacılar için kullanıma açtığı bu uygulamada yer alan fotoğrafların büyük bir kısmı Atatürk Kitaplığı arşivinden alınmış. Uygulamada şu an Kadıköy’e ait 127 fotoğraf yer alıyor. Bu fotoğrafların büyük bir çoğunluğu Caferağa, Osmanağa ve Rasimpaşa Mahallelerine ait.
TARİHİ LİSENİN GÖRKEMİ
Çalışmada Kadıköy ayrıntılarıyla incelendiğinde birçok detaya erişilebiliyor. Örneğin İstanbul ve Kadıköy’ün tarihi liselerinden biri olan Saint Joseph Fransız Lisesi’nin onlarca fotoğrafı uygulamaya konulmuş. Lisenin dersliklerini, kütüphanesini, laboratuvarını ve diğer kullanım alanlarını gösteren bu fotoğraflar künyede yer verilen bilgilere göre 1900’lü yılların başında çekilmiş.
Fotoğraflar üzerinden, okulun ünlü Tabiat Bilgisi Müzesi’nin ilk günlerini görmek de mümkün. Müze, Frère Possesseur Jean ve Frère Paramont-Félix’in yıllarca Türkiye'nin ve dünyanın her tarafından topladıkları böcek ve taş parçaları ile 1910'da kurulmuş. Günümüzde bu müzede 1200 çeşit taş ve maden ile 10 bin çeşit böcek, kuş ve hayvan bulunuyor.
GAR, MEZARLIK, LİMAN…
İstanbul’un ve Kadıköy’ün en önemli simge yapılarından biri olan Haydarpaşa Garı’na ait eski fotoğraflara da elbette uygulama üzerinden görülebiliyor. Haydarpaşa’ya ait bu fotoğraflar sadece garı değil çevresini de kapsıyor. İngiliz Mezarlığı’na, Haydarpaşa Limanı’na , Karakol Binasına ve tarihi mendireğe ait fotoğrafları da görmek mümkün.
Çalışmada dikkat çeken bir başka konu da Haydarpaşa Garı’nın 1. Dünya Savaşı sırasında bombalandığını anlatan fotoğraflar. Bazı fotoğrafların üzerine “Haydarpaşa garı işgal İstanbul’unda Haydarpaşa’nın bombalanması” notu da düşülmüş. Arşivde ayrıca Haydarpaşa Limanı’nın inşasına ait fotoğraflar da yer alıyor.
FOTOĞRAFLAR EKLENECEK
Yaşadığımız kentin tarihini ve insanlarını anlamak, aynı zamanda geçmişle bugün arasında bir bağ kurmak için fotoğraflar hiç şüphesiz çok önemli. İBB’nin Zaman Makinesi adlı dijital uygulaması hem tarih meraklıları hem de araştırmacılar için önemli bir mecra haline dönüşebilir. Şu an Kadıköy’e ait çok fazla fotoğraf yer almasa da ilerleyen günlerde yapılacak çalışmalar sonucunda Kadıköy’ün bilinmeyen fotoğrafları da arşive dahil edilecek. Zaman Makinesi uygulamasının öneri ve görüşlere açık olduğunu da ekleyelim.
Daha fazla detaya ulaşmak için Zaman Makinesi'ni ziyaret edebilirsiniz.