Kadııköy'ün Kronolojisi (6)
Yeldeğirmeni’ndeki Osman Gazi İlkokulu'nu kim yaptırdı? Haydarpaşa feneri kaç metre? Moda'nın Sarıca köşkünde kim yaşıyor?
1902
- 31 Ağustos: Rum mimar Yuvan Kalfa tarafından inşa edilen Erenköy Galib Paşa (Hamidiye) Cami resmi olarak ibadete açıldı. Eser, inşa masraflarının Hamidiye Ambarı’ndan karşılanması nedeniyle selatin camisidir.
- Osmanlı Padişahı II. Abdülhamid'in Ticaret ve Ziraat Nazırı Mustafa Zihni Paşa tarafından Erenköy'de Zihni Paşa Cami (Erenköy İstasyon Cami) yaptırıldı. İç yazıları hattat Sami Efendi tarafından yazılmıştır. Mimarı Vedat Tek'tir. Avluda Mustafa Zihni Paşa ve ailesine ait mezarlar vardır.
- Erenköy Ahmet Reşid Paşa Çeşmesi (istasyon çeşmesi) yapıldı.
- Üç metre yüksekliğindeki Haydarpaşa iç kuzey feneri ve 12 metre yüksekliğindeki Haydarpaşa iç gün feneri yapıldı.
- Kadıköy Spor Kulübü kuruldu. Aynı yıl içinde kapatıldı.
- Haydarpaşa Garı inşaatında çalışanların çocuklarını okutmak amacıyla Yeldeğirmeni’nde Osman Gazi İlkokulu yaptırıldı. Almanlar Türkiye’den ayrıldıktan sonra boş kalan tarihi bina 1923’te Türkiye Cumhuriyeti’nce satın alındı. Bu yıldan sonra yapı Osmangazi İlkokulu, sekiz yıllık eğitim yasasının ardından ise Osmangazi İlköğretim Okulu adını aldı. Kadıköy’ün tarihi okullarından biri olan Rasimpaşa Mahallesi’ndeki bu yapı, 2017’den beri restore ediliyor, çalışmaların ne zaman tamamlanacağı ise belirsizliğini koruyor.
- İlk Müslüman Türk kadın tiyatro sanatçısı Afife Jale, Kadıköy'de doğdu.
- Maliye Nazırı Zühtü Paşa öldü. Kızıltoprak Cami'nin haziresine defnedildi.
- Kadıköy Kuşdili'nde bulunan tiyatroda perde aralarında ince saz konserleri verildi, Hasan Bey yönetiminde "Aşıklar" adlı dört perdelik şarkılı/danslı oyun sergilendi.
Göztepe Mama mesiresinde bulunan tiyatroda kemanî Memduh Efendi yönetiminde ince saz konseri verildi. - 14 Nisan: Haydarpaşa Rıhtım ve Liman inşaatı törenle açıldı.
- 1903
- Sarıcazade Arif Paşa tarafından, mimar Constantine P.Pappa’ya inşa ettirilen Moda Caddesi numara 147’deki Arif Paşa Köşkü (Sarıca Konağı, Sarıca Paşa Köşkü, Sarıca Apartmanı) tamamlandı. Ünlü bir piyaniste, bir okula ve 2. Dünya Savaşı karargahına ev sahipliği yapmış ola neoklasik yapı, geniş bir bahçe içinde bulunuyor. Çağdaşı olan yapılar arasında farklı bir yere sahip. I.Dünya Savaşı sırasında İstanbul işgal edildiğinde, İngilizlerin müsaadesiyle köşk boşaltılarak, iki yıldan fazla Ermeni Sıbyan Okulu olarak kullanılmış, köşkteki birçok eşya işgal yıllarında ya harap hale getirilmiş ya da kaybolmuş. Köşk, İstanbul’un kurtuluşundan sonra tekrar sahiplerine geçmiş. Halen Sarıca ailesinin mülkiyetinde olan konakta bugün, Arif Paşa’nın torunu olan dünyaca ünlü piyanistimiz Ayşegül Sarıca ve kardeşi Mehveş Sarıca ikamet ediyor.
