Kadıköy’ün ilk Ermeni okulunu kim kurmuştu? Hasanpaşa tramvatı ne zaman kaldırıldı? Atlantik sinemasının adı nereden geliyordu?

21 Haziran 2023 - 11:17

A ⁺ A^- Yazdır

• 1964 

• Sanat ve dans denilince Türkiye'nin yetiştirdiği sanat duayenlerinden olan balerin Yıldız Alpar Emiroğlu, ülkenin ilk bale okulunu da 1957 yılında Sıraselviler Taksim'de açtı. Sanatçı bu okulu 1964 senesinde Kadıköy’e taşıyarak, "Yıldız Alpar Özel Bale, Müzik ve Tiyatro Okulu"nu hayata geçirdi. 82 yaşında iken geçirdiği beyin kanamasına kadar bu okulda bizzat ders vermeyi sürdürdü. Türkiye'de balenin gelişmesinde katkısı olan isimlerden olan sanatçı, yetiştirdiği öğrencilerle Ankara ve İstanbul Devlet Opera ve Balesi'ne sanatçılar kazandırdı. Gazete Kadıköy’e 2014’te verdiği röportajda, “Ben Atatürk çocuğuyum. Toplumda isteyen, baleyi seven herkesin bale yapmasını amaçlıyorum. Bale ve toplum projemle bunu gerçekleştirmeye çalışıyorum” demişti.

• 

• Moda İskelesi, sahil gazinosu olarak kullanılmaya başlandı. 1979 yılına kadar gazino olarak halka hizmet verdi. Esasen iskele olarak planlanan ve inşa edilen yapı, sırasıyla İngiliz Yat Kulübü, sahil gazinosu ve restoran olarak kullanılmıştı. 

• 

• Gazeteci-yazar-şair-çevirmen Selami İzzet Sedes, Feneryolu’nda öldü. İzzet Bülent, Kumru imzalarını da kullandı. Tefeyyüz Mektebi ve Burhan-ı Terakki’de okudu. Galatasaray Lisesi mezunu. İstanbul Edebiyat Fakültesi’ndeki öğrenimini yarıda bıraktı (1917). Gazeteciliğe Akşam gazetesinde başladı. Çeşitli gazetelerde yazar ve yazı işleri müdürü olarak çalıştı. Şiir ve hikâyeleri önce Yeni Mecmua (1917) ve Servet-i Fünûn dergilerinde çıktı. Gazetelerde yayımladığı Fransız yazarı Maurice Leblanc’tan Arsen Lüpen, İngiliz yazarı Conan Doyle’dan Sherlock Holmes polisiye roman çevirileriyle tanındı. 

• 

• 1965

• Caddebostan'da Kültür Bakanlığı'na bağlı Muhtarı Özkaya Halk Kütüphanesi açıldı. Kütüphane 2006’da Kadıköy Belediyesi'ne geçti. Ziraat Bankası müfettişi, kitaba ve okumaya değer veren Muhtar Özkaya adlı hayırsever vatandaşın vakfıdır. 2008 yılında belediye bünyesinde hizmet vermeye başlayan kütüphane, hem fiziki hem de sistem olarak yenilendi.

• 

• Kadıköy Tiyatrosu kapandı.

• Moda Caddesi'nde Demirciyan Efendi tarafından yaptırılan doktor Hakkı Şinasi Paşa Köşkü yıkılarak yerine bir banka binası inşa edildi. Emeklilik yıllarını Kadıköy’de geçiren Şinasi Paşa, burada eşi Resmiye Hanım ile yaşıyordu. 

• 1966 
• 
• 14 Kasım: Kadıköy-Üsküdar ve Kadıköy- Hasanpaşa tramvay hatları kaldırıldı.
• 

• Suadiye'de Bağdat Caddesi üzerinde Ahmet Koşar tarafından Atlantik Sineması (bugünkü Marks&Spencer mağazası) açıldı. ‘Topal Ahmet’ olarak da bilinen Koşar, Anadolu Yakası'nın en eski semtlerinden Şaşkınbakkal'a ismini veren “şaşkın bakkal” idi. Ahmet bey, Danimarka’ya gemi almak için gittiğinde kaldığı otelin ismi olan Atlantik’ten ilhamla sinemaya bu adı vermiş. Kadıköy halkına yıllarca filmlerle buluşturan bu sinema aynı zamanda usta sanatçı Barış Manço konserlerine de ev sahipliği yapardı.

• 

• Moda'da Aramyan Uncuyan Ermeni İlköğretim Okulu, mimar Nişan Yaubyan tarafından inşa edildi. Kadıköy’de ilk Ermeni okulu Surp Takavor Kilisesi çevresinde 1858’de Hamazaspyan-Muratyan adıyla kurulmuştu. Zaman içinde öğrenci sayısının artması ile yeni bir binaya ihtiyaç duyulunca Mühürdar’da arsa satın alınarak yeni bir okul binası inşa edilmişti. 1873’te öğretime açılan bu okula o zamanın geleneklerine uyarak “Aramyan” adı verilmişti. 1912 yılında Aramyan’ın İdadi’ye dönüştürülmesi söz konusu oldu. Kadıköy’ün ileri gelenlerinden hayırseverliği ile tanınmış Matus Efendi Uncuyan, rahmetli kız kardeşi Nekdarine Uncuyan’ın anısına kardeşi Apik Efendi Uncuyan ile okulun arka tarafındaki Rumlara ait binayı satın aldı. Bu bina birkaç yıl Uncuyan Kız Okulu olarak kullanıldı. 1. Dünya Savaşı sırasında Aramyan ve Uncuyan binaları zaman zaman göçmenlere yerleşim mekanı veya askeri hastane olarak, savaşın bitmesiyle de bir süre yetimhane olarak kullanıldı. Bir yangında zarar gören Uncuyan binası yıkılıp yerine okula gelir getirmesi için bir apartman inşa edildikten sonra eğitim tek bir binada sürüyor. Ünlü yazar Zaven Biberyan’ın da mezunu olduğu okul, Leylek Sokak’ta bulunuyor.